vidyamanohara teertharu peetha tyaga matha vyasaraja mutt yati40 ವಿದ್ಯಮನೋಹರ ತೀರ್ಥರು

Sri Vidyamanohara Theertha

Peetha Tyaga on 2 July 2017

jayadwaja teertharu 1448 yeragola matha vyasaraja mutt yati 09 karteeka pournima ಜಯಧ್ವಜ ತೀರ್ಥರು

info from madhwamrutha.org--->

Sri. Jayadwaja Theertha

Period  – 1440-1448

Ashrama guru             –  Sri Rajendra Theertha

Ashrama Shishya         –  Sri Purushottama Theertha

Aradhana                     –  Kartika Pournami

Vrundavana Place      –  Yeragola

Sri Jayadhwaja Theertha took ashrama from Sri Rajendra Theertha. He is Ninth saint from Madhwacharya. 

He is Poorvashrama brother of Sri Rajendra Theertha. He continued propagating dwaitha philosophy in North India which was done by his Guru. Because of his magnanimous contribution, dwaitha philosophy grown into branches. Sri Krishnachaitanya is one among his followers who propagated dwaitha philosophy. After handing over mahasamsthana to Sri Purushottama Theertha, he entered Vrundavana at Yeragola, but it is not traceable today.

******

In vyasaraja mutt website date is given as 1400.

Sri Vijayadhvaja Theertharu  (Sri Jayadharma) is supposed to appeared prior to 1420. As with many sannyasis of the line, particularly on this west coast of Karnataka, Sri Vijayadhvaja Theertharu took sannyasa as a very small boy. 

Constantly traveling, he would have to maintain himself by collecting alms (bhiksa), but alas, sometimes he would have to go without food for three or five days. Out of dire need and hunger, the young sannyasi, on one occasion, began to make some arrangements to cook very simply, using some simple forest spinach, a few rocks and twigs that he had found by the side of the road. One much older and senior sannyasi came by and was horrified seeing Sri Vijayadhvaja Theertharu, a sannyasi, cooking, “making arrangements to enjoy” and by the side of the road. He severely chastised him saying that this kind of action was against sannyasa dharma or character. He then informed the boy that the only way to counter this kind of independent activity was suicide - then and only then would he be free from any reaction. So the humble and pure-hearted young 

Sri Vijayadhvaja Theertharu prepared to give up the world. At this time another sannyasi happened to come by, and upon seeing the preparations for death, could understand what was on Sri Vijayadhvaja Theertharu’s mind. This second sannyasi then inquired from the boy why he had taken to this decision. Hearing the story, the second sannyasi, who was Sri Rajendra Theertharu, instructed the boy to compile an edition of Srimad Bhagavatam and by this everything would be resolved. So doing, this highly devotional piece of literature was entitled “Pada-Ratnavali.” To this day followers of Madhva hold this devotional work as a standard text for reference. Sri Vijayadhvaja Theertharu left the world in 1448 ( 1400 ? - to check year). His samadhi is at Kanya Tirtha, Vrindavana (yeragola ? to check).

********

vidyapoorna teertharu sosale 1872 matha vyasaraja mutt yati 30 shravana shukla shashti ವಿದ್ಯಾಪೂರ್ಣ ತೀರ್ಥರು

Sri. Vidyapoorna Theertha

Aradhana – Shravana Shudda Shasti

Ashrama Guru: Sri Vidyakanta Theertha

                       Sri Vidyanidhi Theertha

Ashrama Shishya: Sri Vidyasrisindhu Theertha

Ashrama Period: 1824 - 1872

Vrundavana Pravesha – 1872

Vrundavana: Sosale

ವಿದ್ವತ್ಕುಮುದಚಂದ್ರಾಯ ಭಕ್ತಪಂಕಜಭಾನವೇ |

ವಿದ್ಯಾಪೂರ್ಣಾಯ ಗುರವೇ ನಮಸ್ಸರ್ವೇಷ್ಟಹೇತವೇ |

विद्वत्कुमुदचंद्राय भक्तपंकजभानवे ।

विद्यापूर्णाय गुरवे नमस्सर्वेष्टहेतवे ।

vidvatkumudachaMdraaya bhaktapaMkajabhaanavE |

vidyaapUrNaaya guravE namassarvEShTahEtavE |

Ashrama Gurugalu – Sri Vidyanidhi Thirtharu

Ashrama Shishyaru – Sri Vidyasindhu Thirtharu

info from madhwamrutha.org--->

Sri Vidyapoorna Theertha ruled the mahasamsthana for 50 years. After Sri Vyasaraja & Sheshachandrikacharya he is the only saint to rule the mahasamsthana for 50 years and more. He was Poorvashrama son of Sri Vidyakanta Theertha. Mysore king Mummudi Krishna Raja Wodeyar shown high respect towards him. The king was saying like ‘Swamy means Vidyapoorna theertharu’.

After handing over mahasamsthana to Sri Vidya SriSindhu Theertha, he entered Vrundavana at Sosale.

*******

info from FB madhwanet--->

shishyaru: shri vidyAsindhu tIrtharu, gOpAla woDeyaru (biDi sanyAsigaLu)

brindAvana: sOsalE

dhyAna shlOka:

vidwath kumuda chandrAya bhakti pankaja bhAnavE |

vidyApUrNAya guruvE namas sarvEshTa hEtavE||

shri gOpAla woDeyaru has described shri vidyApUrNa tIrtharu as the 4th avatAra of shri vyAsarAjaru. The other three being:

1. shri vyAsarAju

2. shri rAyaru

3. shri sesha chandrikAchAryaru

He was on the pITa for 48 years

**********

The Great Pontiff Sri Vidyapoorna tirtharu adorned the Vedaanta samrajya peeta for 48 Years. He had poorna anugraha of his guru Sri Vidyanidhi tirtha sripadaru & divine blessing of Sri Moola Gopalakrishna devaru. His holiness’ Jnaana, thapashakti commanded respect & devotion from all. His holiness travelled all over South India with all Royalty, Grandeur & Protection given with devotion by kings across South-India & requested H.H to be their Rajaguru. 

One such example of 1859 Sanchara of Srigalu from Sosale to Tirupati, Rameshwaram & other places across Mysore state is given in the picture with details of Srigala parivAra detailed clearly in the document from the Commissioners’ Office, Mysore state. Srigala parivaara had 100 Brahmins, 150 sevakAs, 3 elephants, 8 camels, 25 Horses, 80 bullocks, 10 carts, 3 Mene, 1 Pallakki (palanquin for srigalu), 12 muskets (armed soldiers-gunmen), 12 swordsmen, Royal Green Umbrella-given by Delhi sultan to Sri Vyasarajaru and  requested shri vyAsarAjaru to carry as Royal symbol & respect to Sri matha, Hagalu deevatige (A Pair of Torch to be held in front of Srimatha peetadhipati in honor during day& night), Nagaari on camels (announcing instruments) & Royal Insignia! It also orders the various administrative heads to allow the Parivaara to freely pass through & even pay for the articles needed throughout the sanchara. Such was King H.H.Mummadi Krishnaraja Wodeyar’s Gurubhakthi & devotion towards Sri Vyasaraja samsthaana.

His gurugaLu, shor vidyAnidhi tIrtharu was on the pITA for only 48 days which was preordained and Swamiji knew about it.. So he blessed vidyApUrNa tIrtharu to have a long reign on the madhva sAmrAjya pITa. Shri vidyApUrNa tIrtharu was on the pITA for 48 long years. 

He was succeeded by vidyAsindhu tIrtharu, whose tenure saw one of the most difficult famines in the Mysore region. Shri VidyAsindhu tIrtharu sold 1000kg gold of the maTa to buy rice and grains from neighbouring kerala and distributed it to the common people. He is lovingly called as "akki bELe swAmigaLu". The fact that there would be a SINDHU that would sell the gold and take care of people was forecasted by shri vidyAvallabha tIrtharu, about 70 years and 4 generations before vidyAsindhu tIrtharu. That was the greatness of the yatIs. 

shri vidyApUrNa tIrtharu also gave Ashrama to subbarAya dAsaru of Mysore and named him gOpAla woDeyaru. He was a close friend of Mysore maharaja, shri mummaDi krishnarAja woDeyaru and got vairAgya and sought sanyAsatva from vidyApUrNa tIrtharu. 

shri krishNArpaNamastu...

********

vyasarajaru vyasa teertharu 1539 nava vrundavana matha vyasaraja mutt yati 12 phalguna bahula chaturthi ವ್ಯಾಸರಾಜರು

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಜನ್ಮ ಸ್ಥಳ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಜನ್ಮ ನಂತರ ಬಂಗಾರದ ತಟ್ಟೆ ಯಲ್ಲಿ ಭೂ ಸ್ಪರ್ಶ ವಾಗದರೀತಿ  ತೆಗೆದು ಕೊಂಡು ಹೋದ ಸ್ಥಳ 

this yati also belongs to other mutt/s

info from sumadhwaseva.com--->

ಅರ್ಥಿಕಲ್ಪಿತ ಕಲ್ಪೋಽಯಂ ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿ ಗಜಕೇಸರೀ |
ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಗುರುರ್ಭೂಯಾತ್ ಅಸ್ಮದಿಷ್ಥಾರ್ಥ ಸಿದ್ದಯೇ ||

arthikalpita kalpO&yaM pratyarthi gajakEsarI |
vyaasatIrtha gururbhUyaat asmadiShthaartha siddayE ||

Birth of Sri Vyasarajaru –   His parents didn’t had any issues.  They were blessed with the anugraha of Sri Brahmanya Tirtharu at a very old age.  The child was born without bhoo sparsha in the golden plate sent by Sri Brahmanya Tirtharu.

Education – Earlier education was held at Abboor by Sri Brahmanya Tirtharu.  Then after some time, Sri Brahmanya Tirtharu suggested him to go to Sri Sripadarajaru for higher education.

Baala sanyasa – Sri Vyasarajaru was given ashrama in Brahmacharya itself.

Defeated Advaitha pundits at Kanchi – In his very age itself he defeated many pundits in Kanchi.  During his early period Kanchi was a famous university for Vedanta Studies, many scholars were there.   When Vyasarajaru entered there, many had seen his scholarly works and they asked him to define Madhwa Siddantha.

Krishnadevaraya –  Sri Vyasarajaru was the raja guru for Krishnadevaraya and the seer protected not only the King but also the entire kingdom with his advice.  Kuhu yoga parihara –  Once Krishnadevaraya had Kuhu yoga.  Sri Vyasarajaru, noticing that the kingdom is in trouble, asked the king to donate to Vyasarajaru, who ruled the state before the kuhuyoga period and during the period.  When the Kuhuyoga came in the form of Krishna sarpa, he kept his kaavi on the simhasana which was burnt into ashes.  Then after the Kuhuyoga period was over, the very next day itself, he asked the king to take back his kingdom.  King Krishnadevaraya was reluctant to take back the kingdom, as he himself had donated the same to Sri Vyasarajaru, which would amount to Dattapahara dosha.  But Sri Vyasarajaru insisted and ordered him to take back, so he took it.

Yantroddaraka pranadevaru –

 Once Sri Vyasarajaru was after taking snaana, was doing japa near Chakratirtha.  Vayudevaru came in the disguise of monkey and told him to do the pratistapane of mukyaprana.  Once a monkey jumped out of the big rock near Chakratirtha.  It happened several times, each time it was disappearing.   Then Sri Vyasarajaru wrote Pranadevaru off Angara on the rock.  Immediately a monkey jumped out of the rock where Vyasarajaru did the drawing of Hanuma .  Again it jumped.

He did it 12 times, each time, the monkey jumped out of the rock.   Then he wrote Shatkona and one circle in that area covering the angara hanuma and he did 3 crore bheejakshara mantra japa and gave special sannidhana for the Vigraha.  As such, it is famous as Yantroddaraka Hanuma.

Different avataraas of Shankunarna –

1. Prahladaraja as son of Hiranyakashipu – gave the tatva of Navavidha bhakthi through Shravana, Keerthana, Vandana, etc and gave us the special avatara of Narasimhadevaru, who came off a pillar, to prove that Srihari is not having any parents and killed Hiranyakashipu, a “Ahambrahmasmi” pratipadaka.
2. Baahlika Raja – Born as son of Prateeparaja in Kuruvamsha, and as elder brother of Shantanu.  But he was given to Bahlika kingdom to his maatamaha as per putrikaputranyaya.  During Kurukshetra war, he joined Kauravaas and had to fight with Pandavaas and finally he was killed by Bheemasena devaru.
3. Vyasarajaru – Born as yathi to give us many granthaas for Madhwa Philosophy.  It is because of Vyasarajaru through his Nyayamrutha, Tarkatandava, etc., even today none of the Advaitha vidwans are able to attack Madhwa Philosophy.
4. Rayaru – Again born as Yathi and through his miracles and granthas did the anugraha to thousands of devotees.

LIFE HISTORY OF VYASARAJARU  :

Defeated Advaitha pundits at Kanchi – In his very age itself he defeated many pundits in Kanchi.  During his early period Kanchi was a famous university for Vedanta Studies, many scholars were there.   When Vyasarajaru entered there, many had seen his scholarly works and they asked him to define Madhwa Siddantha.  Sri Vyasarajaru defined the same as follows :

Hari: paratara: – Srihari is sarvottama.  There is no one superior to him.  There are so many references which proves that Srihari is the only Sarvottama.   Some of the shlokaas are :

Satyam jagat – This world is Satya – true.    Veda vaakya says  “विश्वं सत्यं मघवानौ” .  That is why Acharya Madhwa says “बहुचित्र जगत् बहुधा करणात् परशक्ति अनंतगुण: परम” |   There is not even a single sentence which says that Jagat is mithya.

Tattvata: bhEda: – svabhaavata: there is a difference between Chetana and achetana, bedha in jeevaas, jadaas, time, place, moola prakruti, – every where there is bedha.  “Dwaitha” and “Bedha” are two paryaya words.  Only if we agree Bedha, then only there will be prominence for Harisarvottamatva, Jagatsatyatva, Taratamya, etc. JeevagaNaa: harEranucharaa: – Even though Chetanas are different from Jadaas, they are not svatantra.  Without Srihari’s ashraya no one can survive.   All are like the shadows of Srihari only.  Whatever we do i.e., walking, seeing, listening, all we are doing with the asvatantra, i.e., adheenathwa of Srihari only.

Neechochcha bhaavangataa : –  Right from the truna jeeva to Chaturmukha brahma, all have different gunaas.  There is taratamya in svaroopa, svabhaava, some are eligible for Vaikunta padavi, some for nitya naraka, some have sukha + dukha mishrana.

mukthi: naija suKaanubhUti:  –    Whatever we are having as sukha through our daihika sambandha is not real.  Svaroopa bootanandanubhava is the mukthi for saathvikas. amalaa bhakthishcha tatsaadanam –  महत्व ज्ञान पूर्वस्तु सुदृड: सर्वतोधिक: । स्नेहो हि भक्तिरिति प्रोक्त: तया मुक्तिर्नयाचान्यत:।|| MBTN|| Bhakthi is superior to all.  It should be mahatma gjnana poorvaka, sudhruda.  Depending on their yogyata learning the mahime of Srihari, pure bhakthi is the only sadhana for mukthi.   As per Vadiraja Tirtha’s Rukminisha vijaya – “भक्तो नाम स एव य: करगते कृष्णेपि  वेदोदितं तत्कर्माचरत् ।”. Dwesha is not a sadhana for Mukthi.  Navavidha Dweshaas –

1. Thinking of abedha between Jeeva – Paramathma
2. Nirgunopasana
3. Counting Gunaas in Bhagavan
4. Thinking of saamya with other devataas
5. Thinking of superiority of other devataas above Bhagavantha
6. Seeing Bedha in paramathma’s gunakriya, avayava
7. Seeing difference between Bhagavan’s avataraa roopa, thinking of birth-death on Bhagavan.
8. Dwesha of Bhagavad Bhaktaas
9. Nindana of satpramana which tells about Bhagavantha.

If we does not have any of the above mentioned dwesha, it can be considered as Bhakthi. Different types of Bhaktaas as per Bhagavadgeeta –

1. Arta bhakta – One who prays Bhagavan only in time of need.
2. Jignasu bhakta –  One who gets yatartha jnaana of Srihari with jignasa.
3. Arthaarthi Bhakta –  One who wants aihika bhoga and who thinks that Ishavasyamidam sarvam, and asks for bhakthi.
4. Jnaani bhakta – One who sees the jnaanaanandamaya idol of srihari, having known of his mahime, who does the nirvyaja bhakthi.

Out of the four, Jnaani bhakta is shresta. akshyaadi tritayam pramaaNam –  pratyaksha, pramaaNa and aagama are the only three pramaanas. aKilaamnaayaika vEdyO hari:   –   all vedaas say about Srihari only.    All vedaas mukyataha doing pratipaadane of Srihari.  Because he will be the antaryaami and does every thing sitting in them. In this way, Srivyasarajaru, explained what is there in Madhwamatha in a single shloka. He got the anugraha of Padmanabha Tirtharu, who came in the disguise of a snake. 732 mukya prana pratiste by Vyasarajaru –

Once when he was in Mulbagilu, he got a dream, wherein he saw Mukyapranadevaru,  who was shown as 732 Mukyaprana idols.  So, he thought of doing pratiste of 732 mukyaprana idols all over the country. Some of the mukyaprana idols which he has done the pratistapane are :

In penagonda itself, he did the pratiste of 365 mukyaprana devaru on all the days of the year.  In Adavani district, we can see 109 idols, Mulbagilu, Alasuru, Kolara, Kengal Hanumantha, Erode, Bhavani, Salem, Yelahanka, Kakolu, Rajanakunte, Santebidanuru, Channapatna, Brahmanyapura, Maddur, Mandya, Bannur, T Narasipura, Nanjanagud, Mysore, Satyamangala, etc.

Purandaradasaru – He gave daasa deekshe to Purandaradasaru, who was famous as navakoti narayana.  He honoured his devaranamas by keeping them next to Sarvamoola granthas by calling them as “Purandaropanishat”.    This made Sri Purandaradasaru to compose lakhs of devaranamas which are Harisarvottamatva and Vayujeevottamatva pradhipaadaka.

KANAKADASARU –  Even though Kanakadasaru was born in a lower caste, he was offering Theertha, as he knows his jeeva yogyate, he respected his devaranamaas.

Tirupati pooje for 12 years – When Tirupathi Venkatesha temple archakas started using the property, jewels of Venkatesha for themselves, the King Salva Bhoopala killed all the archakas and there was no one for the pooje at Tirupathi.  As such, Srivyasarajaru did the pooja of Tirupathi Timmappa for 12 years, till one of the Archaka’s wife deliver a child and after getting the child brahmopanayana, he handed over the pooja adhikara to the child once again.  It is the Sri Vyasaraja’s unselfishness only that he handed over the pooja power to that family once again.  Otherwise, that pooja power would have been with Madhwas only.

Sri Vyasaraja’s Granthas –

1. Tatparya Chandrike
2. Nyayamruta
3. Tarka Tandavam
4. Tatvaviveka Mandara manjari
5. Mayavada Kandana Mandara Manjari
6. Upadhikandana Mandara Manjari
7. Prapancha Mithyaatvaanumaanakandana Mandaramanjari
8. Tattvaviveka Mandara Manjari
9. Bedojjeevanam
10. Srikrishna mangalastakam
11. Srinivasa Stotram
12. Prameya Navamaalika
13. Yantroddaraka Stotra
14. Sripadaraja Panchamalika Stotra
15. Brahmanya Tirtha pancharatnamaalika Stotra
16. Sattarka Vilasa
17. Vaayustuti punsacharana vidhi
18. Hanumatsamprokshana vidhi
19. Vedanta sangraha Khandana
20. Shivastuti
21. Bedasanjeevini

( Animation drawings by Vaidya Srinivas Acharya)

(Historical data source – Kaliyuga Kalpataru and Sri Prabhanjanacharya’s Vyasaraja Darshana)

read more here        

1. Vyasarajara Jeevanacharitra – click

2. Vyasarajaru & Mukhyaprana – click

3. Vyasarajara Devaranamagalu-1 – click

4. Devaranamagalu – 2 – click

5. Vyasarajara Granthagalu – click

6.  Stotras by Vyasarajaru :

a. Srinivasa Stotra – click

b. Grantha Malika Stotra – click

c. Ugabogha – click

d. Sripadaraja pancharathnamalika – click

e. Yantroddaraka Stotra (in many languages) – click

f. Brahmanya Theertha Stotra – click

g. Vyasaraja Granthamalika Stotra- click

**************

info from madhwamrutha.org--->

Introduction

The moment you hear about Vyasarajaru, you would remember the song of Sri Purandaradasaru, “Eesu munigaliddenu maadidaru, (relative comparison, rather than a negative opinion) Vyasamuni Madhvamathavannuddharisida”.

Vyasaraja is one of the main pillars for the  Madhva Siddhanta. The learned Appayya Diksita is reported to have observed that the great Vyasaraja “saved the melon of Madhvaism from bursting, by securing it with three bands” in the form of his three great works – the Nyayamrutha, Chandrika and Tarka-Tandava. There is a tradition that when the North Indian Logician Pakshadhara Mishra visited Mulbagilu, he had spoken most appreciatively of Vyasaraja. As “Shri Vyasaraja was a thinker of high order”

Birth & Sanyasashrama

Sri Ramacharya and Sri Lakshmi Devi (parents of Sri Vyasarajaru) had started on a pilgrimage to Banaras from their native Bannur(near to Mysore).  Unfortunately, Ramacharya died suddenly after getting fever. His wife who wanted to commit Sathi along with her husband (they were childless at the time) came to beg permission of Sri Brahmanya Tirtharu, the worshipper of Nrusimha deity given to him by his Guru. Sri Brahmanya blessed the widow – “Dheergha sumangalee bhava” – Be happy as a wife in wedded bliss for a long time. When she told him that she was no longer having a husband, Sri Brahmanya Tirtharu told her – do not worry. Your husband is not dead, but is still alive. He gave her holy water with incantations, which when applied to the dead body of the husband brought him back to life, as if nothing had happened and later the same couple were blessed with a baby boy as per the blessings of Sri Brahmanya Thirtharu.

As per the Swamiji’s desire, the first born child of this couple was given even as a young baby, to him. This baby was received on a golden plate and fed with the milk used for Abhisheka of the Lord. The Baby was named Yatiraja and was brought up by Sri Bhramanya Thirtharu. There are some discrepancies in the names of the parents and accounts of the early childhood in the Life histories – which are not very important to the assessment of the great contribution of Sri Vyasaraja to Tatvavada. Yatiraja was given his Upanayana  Samskara at the age of 5.

Very much impressed with the superior attainment of his ward, Brahmanya Tirtha ordained his ward Yatiraja a monk and gave him the name Vyasaraja.  Vyasaraja did not have any time studying much under his Guru Brahmanya Thirtharu. He was obliged, soon after his succession to the head of the matha (or Pitha) and to go to Kanchi, the center of the vedic studies in South India, in those days, where he is said to have stayed for many years studying six systems of philosophy, under the most eminent pandits there.  It was here that Vyasaraja acquired his deep erudition in the systems of Sankara, Ramanuja, Bhatta and others. After the completion of his studies at Kanchi, he went over to the seat of Shripadaraja at Mulbagilu for higher studies and spent many years in study and meditation. Vyasarajru has studied for several years under Shripadarajaru.

Sri Vyasarajaru & Vijaynagar Kingdom

Vyasaraja was extremely influential in the Vijayanagar Empire and he enjoyed the closest affection, and commanded the highest esteem of the great Hindu emperor of Vijaynagar, Krishnadevaraya.

He initially came to limelight in the court of Saluva Narasimha in Chandragiri where he defeated many scholars with his masterly debates. At the repeated invitations of ministers of Saluva Narasimha, he moved to Vijayanagara and spent the rest of his life there. The accession of Shri Krishnadevaraya in 1509 opened up a new chapter of the glory in the life of Vyasaraja. It was during the time of Krishnadevaraya that Vyasaraja saw the peak of his influence over the empire. The king had the greatest regard and respect for Vyasaraja and regarded him as nothing less than his kuladevata. This is very beautifully narrated by Somanatha in his biography on Vyasaraja. The evidence of a clear statement to the effect that King regarded Vyasaraja as his Guru is still saved as a palm leaf fragment (preserved in G.O. Mss. Library), Madras. The two foreign travellers Paes and Nuniz who travelled along the Vijayanagara empire give accounts of how the King Krishnadevaraya regarded his Guru. Nuniz in his catalog says that King of Bisnaga (vijayanagar) listened every day to the preachings of “a learned Brahmin who never married nor touched a woman”. The description points unmistakably to Vyasaraja

There are two authentic sources of his life history – Vyasayogicharitha of Somanatha Kavi and the biography by Srinivasa Tirtha, his disciple, both of whom were his younger contemporaries. Somanatha saw Sri Vyasaraja, when he was already old (perhaps past 70-75 years), while the latter would be a generational age less – say 25 years. There are also corroborating statements made by Purandaradasa, his famous beloved contemporary disciple, Vijayindra, the renowned ascetic,  who has composed a Stotra which contains many hints about Sri Vyasaraja’s achievements, and specific entries in the diaries of foreign visitors like Nuniz and Paes, who have commented on the state of the Vijayanagara Empire in its Heyday under Krishnadevaraya.

Somanatha writes that, before starting on his Raichur expedition, Krishnadevaraya performed a ritual ceremony “ratnabhisheka” to his Guru Vyasaraja in year 1520 and gave him many villages. Somanatha goes on to say that after the death of Krishnadevaraya in year 1530. It was in Achutaraya’s reign that the image of Yogavarada Narasimha was set up by Vyasaraja in the courtyard of the Vittalaswami temple at Hampi (Vijayanagara) in 1532.

The biography of Vyasaraja gives several accounts of his kind-heartedness. He was also honoured by Delhi Sultan Bahlul Khan Lodi and Adil Shah of Bijapur with green umbrellas and other symbols of their respective kingdom.He treated Basavabhatta whom he vanquished in debate with exemplary kindness and regards. He allowed his preachings to take their gentle course of persuasion and disliked proselytization for the sake of numbers. He did not misuse his influence with Kings to make his faith the state religion.

Vyasaraja and Dvaita Philosophy:

As Shri BNK Sharma says, Vyasaraja is the prince of the Dialecticians of the Dvaita systems. He carried forward the work of his distinguished predecessors, Sri Madhwacharyaru and Sri JayaTirtharu   Dr Dasagupta pays him the highest tribute the modern historian of Indian philosophy could pay when he says that “the logical skill and depth of acute dialectical thinking shown by Vyasaraja, stands almost unrivaled in the whole of Indian thought” He also follows the example of great dialecticians like Udayana, Shriharhsa and Chitsuka in summing up the discussion of the topic at the end of the sections in pithy sangrahashloka’s. Vyasaraja has thus enlarged the scope and vision of Madhwa shastra and its commentaries (tIkA’s) with the exegetical apparatus of nyAya, vyAkaraNa and mImAMsa shAstrAs and expanded the significance of the original texts of his school in light of their methodology. His Tatparya-Chandrika is a commentary, only in name; in effect, it is a scintillating critical and comparative study of the interpretation of the Brahmasutras according to the Bhashyas of the three main schools of Vedanta (together with their important commentaries). Its powerful flow of arguments and breathtaking points of criticism are such as to leave the modern scholar and critic, grappling with the Sutras and their commentaries, dumb with astonishment at the masterly way in which Vyasaraja has successfully probed the problem of the interpretation of Sutras. The tradition rightly regards him, with Sri Madhwacharyaru and Sri Jayatirtharu as constituting the ‘trinity of authorities on Madhwa siddhanta’. He showed to the philosophical world that the system of Madhwa was not just an effervescence of Puranic Hinduism or merely revival of Bhakti cult but a mighty philosophical movement of thought and a well laid metaphysical structure that could hold its own against other speculative systems in the field, for richness and depth of thought and fineness of the speculative content. The age of Vyasaraja was, thus, the most glorious epoch in the history if Dvaita school and its literature and philosophy and has not been rivaled, either before or after him for so much all-round distinction, progress and development. The political influence of the Madhva school also rose to its highest level under Vyasaraja

Worship of Lord Venkatesha at Tirumala :

Vyasarajaru headed the Tirupati Temple during the time 1486-1498.The Srivaishnava priests of Tirupati temple were all powerful in consequence. Narasimha, the King of Chandragiri, which was earlier a vassal state of Vijayanagara empire proclaimed his independence and eventually took over the empire itself, ruling it from his own capital at Chandragiri. As Narasimha was an ardent devotee of Lord Venkatesha, he did not tolerate the misdeeds of the priests who were using the Lord’s jewels, ornaments and possessions for their personal ends and in a fit of anger got all of them put to death. He requested Sripadaraja of Mulabagilu to come to his aid and arrange for the proper worship at the Temple. Sripadaraja, who was of advanced years at the time, sent Sri Vyasatirtha to Chandragiri instead. Not only did Sri Vyasatirtha adorn the position of Rajaguru of Chandragiri, but accepted the responsibility of regular worship of Lord Venkatesha in Tirupathi personally amongst his other arduous duties. It is believed that at this time that he used to climb the Tirupathi hills on his knees to avoid touching the sacred hills with his feet – leaving every Thursday from Chandragiri and returning on Sunday. The Puja system was changed from Vaikhanasa to the Pancharathra system and completely systematized in such a manner, as endures today. The place which he used to sit for Ahnika on the north of Swami Pushkarini is still known as Vyasaraja Mantapa, while his own Matha was housed adjacent. He also got installed an Idol of Srinivasa, called Vimana Srinivasa on the Gopuram, which is gilt and is to be seen in lieu of the main Idol – due to rush of people. Eventually, after 12 years, he convinced the king that the duties should be handed over to a scion of the original priest’s family, who was still a boy at that time, whose Upanayana had been performed, thus demonstrating not only his own broad vision and tolerance to rival schools, but also his own personal renunciation from a position of wealth and influence.. Later when the empire was again administered by Narasa Nayaka from Vijayanagara, he shifted his residence to Hampi at the latter’s request.

Below are few of the many incidents which have occurred in His eventful life

1. He settled the dispute between the Vaishnavas and Shaivas of Srirangam about the land to be owned by each around their temples of Sri Ranganatha and Jambukeswara, by defining the boundaries of the former, by the distance he could cover with his breath held from the premises of the Vaishnava temple. He covered 6 kms in this manner.
2. He established the famous Yanthroddharaka Icon at Chakratirtha in Hampi. He is also reported to have established 732 temples where a typical hanuman Idol carved in stone were consecrated by him
3. He was the famous Ascetic adviser to Krishnadevaraya, the most famous emperor of Vijayanagara Empire, who finds mention in diaries of Nuniz and others. He is also reported to have received offerings of honour by foreign kings of Bijapur & Delhi
4. Vallabhacharya from Gujarath also visited him in Vijayanagara and was honoured by him
5. He destroyed by the brilliance of his intellect and unsurpassed knowledge learned scholars like Basavabhatta, Vidyadhara etc. in debates. But none of these scholars were dishonored or physically harmed in any way. Instead, he encouraged learned men from rival schools with total impartiality with gifts and annuities
6. He adorned the throne of Vijayanagara for a few minutes to take upon himself an adverse combination of planets, called Kuhuyoga and gave back the empire to Krishnadevaraya
7. He encouraged and provided institutional support to the famous Dasakoota headed by Purandaradasa, whose contribution to Karnataka Music is acknowledged even today. He himself composed delightful poetry and music in Kannada
8. There are other stories of his bringing back to life of a young child at the request of his parents, his giving as a gift, his favourite disciple Vishnu Tirtha to another Matha at the request of Sri Surendra Tirtha – who became the famous Sri Vijayeendra Thirtharu, his destroying evil spirits etc

Works of Sri Vyasarajaru

Sri Vyasatirtha composed nine works in all, one of them Sattharkavilasa is known only by its name. The most important are the three dialectical works Nyayamrutha, ThathparyaChandrika and Tharkathandava. An appreciation of his literary personality of total objectivity and fairness to rivals in debate, avoidance of personalities, enormous scope of his scholarship, clear and incisive thinking , logic and expression, total command on all facts being presented in a systematic and orderly manner, original explanations and accurate and insightful analysis of both the source texts and commentaries there on, and full discussion on all aspects of the issues, leaving no escape to the opponent shows that it has no parallel in contemporary literature. His language is extremely terse, though appropriate and exact, needing considerable thought to appreciate the thoughts contained there in. Ably supported by subcommentaries of Sri Raghavendra Tirtha and others, they have not only answered all possible doubts and questions on Tatvavada itself, but made a formidable attack on rival schools, chiefly Advaita.

His famous works include –

• Nyayamritam(The nectar of Logic)

In his magnum opus, Vyasaraja has undertaken a complete vindication of the philosophical power and prestige of the realistic metaphysics of Madhva, together with a discussion of its concomitant problems. He goes through a long and arduous process of thought-dissection, to show that the thesis of Monism cannot be proved and that there is no philosophical justification for rejecting the reality of the world and its experiences established by all known means of proof and knowledge.

• Tarkatandava(The Dance of Logic)

In his own inimitable way, Vyasaraja has undertaken thorough and up to date examination of his school and Nyaya-Vaishesika.

• TatparyaChandrika (The Moonbeams of commentary)

This is more familiar by name Chandrika, is a discursive commentary on Jayatirtha’s Tatva-prkakAshika and pertains to the Sutra Prasthana of the Dvaita Vedanta. Vyasaraja also became famous as Chandrikacharya as he authored the famous work Tatparya Chandrika.

• Mayavada Khandana Mandaramanjari
• Upadhi Khandana Mandaramanjari
• Prapancha Mithyatvanumana Khandana Mandaramanjari
• Tattvaviveka Mandaramanjari
• Bhedojjivana – This is a short work in 275 grantha’s and as the name itself suggests, is intended to resuscitate Bheda or difference that has been sought to be stifled by monists.
• Sattarkavilasa – Sattarkavilasais a book known to many only through cross reference

Universities set up Sri Vyasarajaru

The University that Vyasaraja founded had its flag of fame fly at dizzy heights. The poet Somanatha has mentioned that scholars from all regions of India used to come here for learning. It is no overemphasis to say that this university which had eminent scholars like Vijayeendra, Vadiraja, Narayanayathi, Govindatheertha, Ramacharya, Vanamala Mishra in its fold was a unique treasure of knowledge. Poet Somanatha like Bana, the inimitably competent and ideal of pre-eminence capable of supplying literary stuff to sixty four different pens simultaneously, gained proximity to Saint Vyasaraja through Saint Narayana. Getting permission from Vyasaraja, Somanatha had his wish fulfilled by writing Vyasaraja’s biography and getting it sung by gamakis before the swamiji. What such a paragon of poets, Somanatha desired was neither money nor fame. He yearned for a nod from Saint Vyasaraja in Appreciation Mountains. In this biography, Somanatha has so fascinatingly portrayed how the scholars of all Shastras were shining in the company of Vyasaraja as witnessed by him. This detailed account elucidates the transcendence of Vyasaraja’s scholarship and the uniqueness of that university. Establishing universities in across India, on the lines of the one at Vijayanagar.  Vyasaraja appointed great scholars as their heads.

University	President
Haridwar	Sathyanatha
Gaya	Hari Mishra
Kashi	Jayadeva
Bengal	Ishwarasoori
Kumbakonam	Vijayeendra Theertharu
Udupi	Vadiraja Theertharu
Mulbagal	Prajnanidhi Theertharu
Kanchi	Srinivasa Theertharu

Yantrodharaka Hanuman

Chakratheertha had a special place in the heart of Vyasarajaru. One day, a monkey came and sat on a rock where he had drawn it with angara or charcoal. It disappeared into a rock soon after Vyasa Raja completed his pooje. This happened twelve times over a period of twelve days. One day, VyasaRajaru prayed to Prana Devaru and requested him to stay back on the rock and bless people.

Vyasa Raja then composed the Yantrodharaka Hanuman stotra. He then encircled the image with yantra. Thereafter, the image of the monkey then remained on the rock.

This place is holy as it is here that Hanuman met Rama when he came with Lakshmana to Kishkinda searching for Sita. Today, this area is better known as Yantrodharaka Hanuman. This is the place where Vyasa Raja meditated. It was the Vijayanagar Emperor, Tammaraya, who constructed the Yantrodharaka temple on the rock. He also built the steps leading to the temple.

The temple has attracted many seers and Haridasas right from the time of  Vyasarajaru. One of the three sons of Purandara Dasa called Madhwapathi Dasa, worshipped it daily. In fact there is story that Madhwapathi Dasa as a child used to return home in Hampi only after the Yantrodharaka Hanuman took the Hastodaka prepared by his father.

Vyasa Raja has composed a song on Yantrodharaka Hanuman and it is called by the same name. This is one of the few temples of Hanuman in a sitting position.  Sri Raghavendra Thirtharu, the next avatar of Vyasa Raja, came to Chakratheertha and worshipped the Hanuman temple before proceeding to Nava Brindavana.

Vijaya Dasaru,  has composed a song on the Yantrodharaka Hanuman. Surendra Theertha and Vijayendra Theertha of the Rayara Matha, Vadiraja Theertha of  Sode, Srinivasa Theertha and Rama Theertha of Sosale Vyasaraja Matha, Kanaka Dasa, Jagannatha Dasaru , Gopala Dasaru, Guru Jagannatha Dasa, Mohana Dasa have worshipped the idol at different points of time.

The composition by Vijaya Dasaru on the Yantrodharaka Hanuman is a suladi and it goes like this:

Yantrodharaka Hanuma Surasarvabhouma

Yantradharaka Yenage Manasinolage

Yantravahakana Dayadindha

Sakalantaryamiyagi Characharadaliya

Tantravanu Nadesuva Mantri

Eetanu Kano Swatantrapurusha

Vijayavithalana Nijaa Bhakta

Antravilladae Thana Stutiparana Poreva.

One of the most famous disciples of Vijaya Dasa was Gopala Dasa. He too has written a beautiful song on the Yantrodharaka Hanuman.

Idu yeno Charita Yantrodhara

Idu Yeno Charita

Sri Padumanabhana Dhoota

Sada Kala Sarvara Hrudayantargatanagi

Varidhi Gospada Nerante

Dhira Yogasana Dhariyagipudu

Durula Kouravaranu Vara Gadeyali

Konda Karadali Japamale Dharisi Yenisuvudu

Hena Matagalanu Vanili Taridantha

Jnanavantane Hege Mounavagipudu

Sarvavyapaka Neenu Poorvika Devane

Sarvana Pitha Bandu Parvata Sereadu

Gopalavitalage Nee Pretiya Mantriyu

Vyapara Madade Ee Pari Kul

Apart from this he has installed a total of 732 Hanuman statues all over south India and many are located near to Penakonda in Anantapur dist. Of Andhra Pradesh.

Contemporaries

1. Sripadarajaru (Vidya guru of Vyasathirtha and nephew of Brahmanya Tirtharu) .
2. Brahmanya Tirthru(Guru who ordained Vyasa Tirtha to sanyasa ashrama).
3. Surendra Tirtharu
4. Vijayendra Tirtharu
5. Vadiraja Thirthru
6. Purandara Dasa
7. Kanaka Dasaru
8. Salva Narasimha Bhupala
9. Krishnadevaraya
10. Chamaraja Wodeyar III
11. Pakshadhara Mishra(who got defeated by Vyasaraja in Philosophical debate).
12. Achutaraya
13. Somanatha Kavi(Author of Vyasayogicharitam)

Sri Vyasarajaru, has also left footprints on the Dasa Sahitya, he has composed many songs with the ankita “Siri Krishna”. Few of his famous songs are mentioned below ,

• Krishna Ne Begane Baro
• Dasarendare Purandara Dasaraya

Sri Vyasarajaru was a complex personality who was a scholar par excellance, a Statesman, under whose able guidance Vijayanagara empire achieved unprecedented prosperity and glory, a social reformer who encouraged the Dasakoota and the Bhakthi movement in Karnataka to reach the mass of the people of all subcastes and sects, a benefactor to the poor and needy and a great devotee of the Lord. His qualities are described very well in the Shloka:

“Arthikalpitha kalpoyam Prathyarthigajakesari

Vyasatritha gururbhuyath asmadishtarthasiddaye”

For those who come to him as supplicants, he is the Desire-tree granting all desires, he is like the lion who destroys elephants for his dialectical opponents.

Thus Vyasaraja spending his life in all glory, dedicating everything to Lord Hari, holding aloft the flag of excellence of Madhwa philosophy to fly eternally, lighting the eternal flame of Hinduism, immersed in the meditation of Lord Krishna reached his eternal abode on the island of the river Tungabhadra.

The divine influence of Vyasaraja stood eternally in political as well as religious world. Hinduism which successfully withstood the onslaught of Muslims spread far and wide under the patronage of Sri Vyasaraja and in spite of the end of Vijayanagar empire, Shivaji successfully strove for its rejuvenation in Maharastra. Again it was nurtured by the rulers of Mysore. Vijayeendra, Vadiraja inter alias brought about a revolution in the history of Madhwa philosophy treading the path shown by Vyasaraja in the religious world. The Haridasa literature nurtured by the great Purandaradasa reached its pinnacle through the rich contributions of Vijayadasa, Gopaladasa and Jagannathadasa. It was Vyasaraja who added new vigour to all these. In the multifaceted history of India, Vyasaraja has occupied a pre-eminent position.

Vyasaraja attained HariPada at Vijayanagara on the fourth day of the dark fortnight of Phalguna, in Vilambi, corresponding to Saturday, 8 March 1539. This Info is given by Shri Puranadara dasa in one of his songs. His mortal remains are entombed at Nava Brundavana, an island on Tungabhadra river, about half a mile east of Anegondi in Gangavati Tq, of Koppal district.

(Source : Sri Vyasarajara Seva Samithi, Wikipedia, Kaliyuga Kalpataru, Guru Charite and other Blogs)

**********

sri Vyasarajaru is the avathara of Sanku karna roopa. His different avatharas are Prahlada, Bahleekarajaru, Vyasarjaru and Raghavendra thirtharu

Sri vyasarajaru was born in the year 1447 near Bannur, Mysore on the banks of river cauvery, into the family of old couple Balanna and Lakshmi of Kashyapa gothra. His poorvashrama name was yatiraja. He was given sanyasaashrama in the year 1454 by Sri Brahmanya Tirtha.

He had the opportunity to study under great giants of Madhwa siddhantha such as Sri Brahmanya theertharu and Sripadarajaru

His works on Dvaitha siddhantha such as Tarka Tandava, Nyayamritam & Tatparya Chandrika, is a great treasure and thats  why he is called Chandrikacharya

It was the golden era of vyasarjaru period. He had great sishyathva in dasa paramapara such as purandara dasaru and kanaka dasaru. It was also the period of Vadirajaru and Vijayeendra theertharu .

He continuously did pooja to Thirupathi thimmappa for 12 long years

He had a great association with the king Krishna devaraaya of Vijaya Nagara empire. He removed the kuha yoga of the King.

He equally contributed to dasa sahithya with his ankita nama “Sri Krishna” . Click here for Vyasarayaru compositions & Ugabhoga by Vyasarajaru

His aradhana falls on Phalguna bahula chathurthi and his brindavana is located at Nava brindavana, Anegundi

1. Sri Vyasarajaru - Gopalakrishna Upasakaru. Known as Chandrikacharyara.

2. Disciple of Sri Brahmanya Teertharu.

3. Sripadarajarau got two samputas in river Ganga. However he could open only one. He had a dream that the other one will be opened by his disciple in future. 

Once when Sripadarajarau was late for his bath he asked Sri Vyasarajaru to start performing the preparations for pooja. At that time Sri Vyasarajaru opened the other samputa and to his delight was Gopalakrishna. In ecstasy he took two Saligram and made it taala and began to sing. Krishna danced. However when Sripadarajarau entered, Krishna stopped with an unusual pose of left leg over right leg. This vighraha is still in the Matha.

4. Born to Ramacharya Dampati

5. Performed Tapas - not aware of a snake around him. It was small cave in Mulubhaghal which can be seen even today

6. He was requested to take over pooja of Venkatramana at Tirupati for 12 years due to certain unfortunate incident in the temple archakars family. Later when the only heir became 12 years he handed over the management back to them.

7. Sri Vyasarajaru was Raja Guru in Krishna Deva Raya's court. Once According to Kong's horoscope he had kuha yoga if he were seated on the throne. He would die. So Vyasarajaru made him get off the throne and threw his saffron robe which burnt to ashes.

8. Sri Vyasarajaru was Raja Guru in Krishna Deva Raya's court. Once According to Kong's horoscope he had kuha yoga if he were seated on the throne. He would die. So Vyasarajaru made him get off the throne and threw his saffron robe which burnt to ashes.

9. Vyasarajaru consecrated Yantrodaraka Hanuman at Hampton. He drew a Hanuman on a rock but the figure would come alive and fly away. It happened 12 times. Finally he draws an tantra and makes the figure sit without flying. Also other 12 Hanumans come back. The gold dots around the centers the 12 Hanuman.

13. Listen to the song fully. In the middle of the song I have added the Hail (paraak ) to Vyasarajaru that is chanted during the darbar

14. To honor Sri Vyasarajaru Krishna Deva Raya made him sit on the throne and this Paddati is followed in the Matha even today. It is called Darbar. It is said to receive mantrakshade from Swamiji at that time fulfills desires.

#Sri_Moolagopalakrishno_Vijayatheay

info from dvaita.org--->

Sri Vyâsa Tîrtha is probably the scholar of Tattvavâda held in highest esteem next to Sri Jayatîrtha. His work has been to write detailed commentaries on the works of Srimad Ananda Tîrtha and Sri Jayatîrtha, and to show Tattvavâda as being placed on a firm logical footing; his work is considered to be of the highest significance, particularly because it is accepted even by his opponents that his understanding of their schools is second to none. Thus, there is no possibility of claiming Sri Vyâsa Tîrtha's critiques to be invalid on account of his having misstated the positions he wishes to criticize. Sri Vyâsa Tîrtha also keeps a tempo that is hard for the less skilled to even conceive of, let alone match. His logic is exceptionally hard to beat, because of his uncanny knack of knowing exactly what the opponent is going to say, and using this information to lead the opponent on to traps of logic that are dozens of steps deep, and impossible to work through or around. One feels that while one gropes in the dark and tries to guess where one is and struggles to find one's way, Sri Vyâsa Tîrtha not only knows one's present position to a nicety, he also knows all the possible ways one might proceed, in advance of oneself, and has a proper plan of action already planned out for any further move one might make. Thus, holding one's own in a debate with Sri Vyâsa Tîrtha is very similar to making one's way across a field laid with mines; one does not know where to put one's foot next, and very often, even a secure retreat to a former safe position is impossible, after one has taken a few steps down in hopes of making progress. In summation, it is hardly a stretch to say that Sri Vyâsa Tîrtha is the very personification of mastery of skill in dialogue and debate, that every logician and philosopher wishes to be.

In addition to his pellucid and luminescent writings, Sri Vyâsa Tîrtha is also known for the influence he had on the Vijayanagara empire, especially for the fact that it was under his tutelage that it had its heyday, and produced its greatest ruler. Perhaps even more importantly, it is noted that he was responsible for providing a healthy atmosphere in which the Hari-dâsa tradition could sprout and flourish; he disregarded all highbrow disapprobation of the lower castes, as he showed by his acceptance of the low-caste Kanaka Dâsa as a shishya, on par with his other students, and by his even arranging to prove to them that Kanaka Dâsa was a greater devotee than any of them.

An inauthentic biography of Sri Vyâsa Tîrtha can be found in the work Vyâsayogicharita, by the Smârta poet Somanatha (Bangalore, 1926). This is a champu kâvya ("A kind of elaborate and highly artificial composition in which the same subject is continued through alterations in prose and verse" -- from Apte's dictionary) which two was first presented by the poet in Krishnadevarâya's court using two reciters. The work however makes significant digressions from Tattvavâda, for instance when at the very outset, it names Balarâma as one of the avatars of Vishnu. However, the fact that such a work was even written by an adherent of another doctrine is an indicator of Sri Vyâsa Tîrtha's popularity even among his opponents. An authentic biography of Sri Vyâsa Tîrtha is the one by his immediate disciple Sri Srinivasa Tîrtha.

Sri Vyâsa Tîrtha was born around 1460 in Bannur which is in the Mysore district in the modern Karnataka state. He and his brother and sister were born as a result of the blessings of Brahmanya Tîrtha, and the young Yatirâja (the future Sri Vyâsa Tîrtha) was presented to Brahmanya Tîrtha after he had completed the a comprehensive study of subjects like kâvya, nâTaka, alankâra, andvyâkaraNa. Having been impressed with the young Yatirâja's quick mind and great aptitude for learning, Brahmanya Tîrtha secretly meditated to ordain him into the sanyâsa order. Yatirâja, though respectful of his Guru, had his doubts about receiving such dîksha, and finally consented after receiving a vision in which Vishnu Himself instructed him not to try to avert his destiny.

Shortly after Yatirâja's ordination as Sri Vyâsa Tîrtha, Sri Brahmanya Tîrtha passed on. Sri Vyâsa Tîrtha left for Kanchi after his succession to the pîTha and spent many years there studying the six systems of philosophy, and thus gave the finishing touches to his mastery of subjects like Advaita, Vishishtadvaita, and Navya-Nyâya, in addition to Tattvavâda. After Kanchi, he continued his studies at Mulbagal which was the seat of Sripadaraja and a hub for learning like Kanchi. There he studied Vedanta for about five to six years.

Around this time, he distinguished himself at the court of Saluva Narasimha at Chandragiri by winning several debates against renowned opponents. During this time he was entrusted the worship of Lord Srinivasa at Tirupati, a task that he performed for twelve years, from 1486-1498. Sri Vyâsa Tîrtha left for Vijayanagara after persistent invitations by its royalty and ministers, and stayed there for the major part of the rest of his life. Among the several debates he had at Vijayanagara, a notable one is that with Basava Bhatta of Kalinga which lasted for thirty days, before Basava Bhatta lost comprehensively. However the 'golden period' of Sri Vyâsa Tîrtha's life started after Krishnadevaraya ascended the throne of Vijayanagara, for what were the one-and-twenty greatest years of the kingdom's history. Krishnadevaraya had a lot of regard for Sri Vyâsa Tîrtha, as is evident from the historical evidence that shows Krishnadevaraya regarded Sri Vyâsa Tîrtha as his Kuladevata, as well as from several honorific references in the writings of Krishnadevaraya.

Sri Vyâsa Tîrtha is responsible for the continuation of the high regard and recognition earned by the system started by Srimad Ananda Tîrtha. He has been respected by many scholars from other schools, including the likes of Appaya Dikshita, Pakshadhara Mishra, Madhusûdana Sarasvati, and Basava Bhatta. He is known for his warm-heartedness and sympathy even toward proponents of other systems of philosophy, while being a staunch Mâdhva himself. In fact, his elucidation of the principles of Advaita and Vishishtâdvaita were so outstanding that he even had pupils of these doctrines, who learned those from him in preference to learning it from a guru in their own tradition.

Among his nine major works, his most important ones are Nyâyâmrta, TarkatâNDava, and Chandrika, collectively known as Vyâsa-Traya. In his magnum opus Nyâyâmrta, he justifies the philosophy of Tattvavâda and shows that Monism is untenable on every ground, and that the reality of the world cannot be rejected, compromised, or diluted for any reason -- physical, rational, or spiritual. The TarkatâNDava is a refutation of the principles of Nyâya-Vaisheshika. Tâtparya-Chandrika, or Chandrika as it is known for short, is a commentary on Sri Jayatîrtha's Tattvaprakâshikâ and deals with the Sûtra-Prasthâna of Tattvavâda. It is, in fact, a significant contribution to the literature on the analysis of the Brahma-Sûtra, because it makes an in-depth comparative study of the Bhâshyas of Shankara, Râmânuja, and Ananda Tîrtha.

He has composed beautiful devotional songs in Kannada, thus contributing significantly to the Dâsa-sâhitya. He was also the Guru of Purandara Dâsa and Kanaka Dâsa, two outstanding luminaries of the Hari-Dâsa tradition, the former also the founder of modern Karnataka music, and is probably the greatest singer-saint in history.

He cast off his mortal body on the 8th of March, 1539. His Brndâvana is at Nava-Vrndavana, which is located on an island in the Tungabhadra river, near Anegondi, very close to Hampi. Here, in the company of eight other eminent Mâdhva ascetics, he continues to meditate, and to bless devotees with true knowledge.

(This piece is the result of joint work, being partly due to Narahari S. Pujar, with some additions and editing by Shrisha Rao and H.P.Raghunandan).

Works by Sri Vyâsa Tîrtha

 Nyâyâmrta 
 Tâtparya Chandrika (Commentary on Jayatîrtha's Tatvaprakâshika) 
 Tarka Tândava 
 Mâyâvâda Khandana Mandaramanjari 
 Upâdhi Khandana Mandaramanjari 
 Prapancha Mithyâtvânumana Khandana Mandâramanjarî 
 Tattvaviveka Mandâramanjarî 
 Bhedojjivana 
 Sattarkavilâsa

**********

Info from madhwasaints.wordpress.com--->

The first brindhavana in Nava Brindhavana (Anegondi) is of Sri Padmanabha theertharu in the year 1324. But Sri Vyasaraaja’s brindhavana was the fifth to come there in the year 1539. But why is Sri Vyasaraaja’s brindhavana in the center and not Sri Padmanadha theertharu or the other 3 saints who came before Sri Vyasaraaja?

Shanku karna, the celestial being who was serving Lord Brahma had taken births as Sri Prahaladha, Bhalika Maharaaja, Sri Vyasaraaja and Sri Raghavendra swami respectively.

• 
  
• Shanku Karna used to forget himself with the beauty of nature in the place near Tungabhadra (which is now known as Nava Brindhavana),
• That same spot was selected by Sri Prahaladha for his severe tapas in the Kritha yugam by the advice of Lord Narasimha,
• The spot where Sri Vyasaraaja’s brindhavana is situated is the place where Sri Prahaladha indulged himself in severe penance,
• Sri Padmanabha theertharu, Sri Jaya theertharu, Sri Vageesha theertharu and Sri Kavindra theertharu, through their mental prowess, were fully aware about the happenings and also knew that Sri Vyasaraja will be entering his brindhavana at that spot.

*******

info from dasasreshtaru.blogspot--->

Sri Vyasarajaru was the son of Ballanna & Sumati also called Ramacharya and Lakshmidevi, a brahmin couple of Bannur near 9 kms from Mysore city. They were great devotees. They had no issues for a long time. They were praying to God for progency. It is in this place and environment that Sri Vyasarajaru who is believed to be an avatar of Prahlada was born. (1447 AD) This brought a sense of fulfillment to the aged couples through the grace of saint Sri Brahmanya Theertharu of Abburu near Channapatna town. The saint took a promise, as usual in many cases that the boy should be given to the mutt. The boy was named Yathiraja and brought up by parents. After performing upanayana, he was sent to the mutt for higher education. After four years he returned home and later learnt Kavya, Nataka, Vykarana. Then the Sri Brahmanaya Theertharu sent for the boy, as agreed. Though the parents were reluctant to part with the boy, they had to submit themselves to the promise and the boy was left under the custody of the saint who treated him with greater affection than the parents. The saint was impressed by the wide range of the boy’s intellect, his great eloquence, his graceful form and his commanding personality. He gave him Sanyasahram with the name Sri Vyasa Theertharu.

Sri Vyasa Theertharu then undertook a tour of India . At Kanchi his extraordinary learning evoked profound admiration of the pandits there. There were jealous pandits also, who tried to poison him. But by divine grace was unhurt. He proceeded to Mulabagalu, then a centre of learning. Sri Sripadarajaru welcomed this young yati. Sri Vyasa Theertharu learnt all the secrets of vedantic lore. Sri Sripadarajaru found in him extraordinary merit.

He was sent to the court of Saluva Narasimha of Chandragiri. He performed pooja for lord Srinivasa at Tirumala hills, for 12 years. Later he went to the court of Vijayanagar. Sri Krishnadevaraya was the king who looked upon him as his kulaguru and was always ready to carry out his wishes. It was not the power, but he was all the time making profuse benefactions in the cause of learning and for the maintenance of Dharma. He was founding Agraharas to foster learning and Dharma.

When he was made kulaguru, it created a feeling of great jealousy. Learned men from different parts of India came and disputed the position. Sri Vyasarajaru easily vanquished his opponents. His eloquence was a spiritual and intellectual treat. He strengthened and adorned the Madhva school of thought and brought it in to the highest pinnacle of temporal recognition.

After the victorious battle at Raichuru by Krishnadevaraya, he conducted a durbar in which he seated Sri Vyasarajaru on a seat of GOLD when men of learning and warriors prostrated themselves before Sri Vyasarajaru. He performed Ratnabhisheka with all precious stones. Sri Vyasarajaru did not take any of them. They were distributed to the men of learning, warriors, and even Muslim chiefs who were serving the king. Vyasa samudra was built at Kandakur near Madanapalli village

Sri Vyasarajaru averted the danger to Krishnadevaraya from KUHUYOGA. An inauspicious combination of planets- by himself sitting on the throne during that time and overcoming it with his Taposhakti.

He lived for a glorious life of 93 years full of extraordinary achievements. Sri Vyasarajaru left this world on Saturday the 8th March 1539 (Vilambi Nama samvatsara Phalguna bahula Chathurthi).

His works:

Sri Vyasarajaru was born to further the work of elucidating the divine and subtle doctrines of Dwaita philosophy propounded by the great Sri Madhvacharyaru and commented upon by Sri Jaya Theertharu. In his three great works known as VYASATRAYA,--- Nyayavali, Tatparya Chandrika, and Tarka Tandava, he has besides giving his own original teachings , given his explanations and commentaries very clearly on the original texts of Sri Madhvacharya and the teekas of Sri Jaya Theertharu. Hence he is included among the three original thinkers. Every Madhva, sitting before the food that is served, before taking the Aposhana, utter the slokas on Sri Madhvacharyaru first, next Sri Jaya Theertharu and thirdly Sri Vyasarajaru.

He has condensed in a nutshell the important prameyas contained in the 37 works of Sri Madhvacharyaru in a single stanza. This was an answer to a question by a pundit at Kanchi asking to tell about the importance of Madhva Siddhanta in a nutshell.

Thus his works are still a living fount of thought and inspiration to all students of Dwaitha of Indian Philosophy. He composed in Kannada many Keerthanas, Suladhis and Ugabhogas. In these also, he has expounded the highest philosophical truth in easy language. His songs contain beautiful description of Sri Krishna Leela, Krishanee Begane Baro, in raga Yamanakalyani is a rare masterpiece sung in every house.

Sri Vyasarajaru toured all over India, and established that Dwaita Siddhanta was the right and faultless Siddhanta. Pakshadhara Misra, of Kashi who accepted his defeat respectfully admiring the wide learning and loigical arguments by Sri Vyasarajaru presented the Pachhe Linga which is worshipped on Mahashivartri day even now at Kundapura Vyasaraya Mutt. It is in recognition of this triumphal march that Sri Purandaradasaru has said.

Esu Munigalu Iddu Yenu Madidaru

Vyasamuni Madhwa Matavanu Uddharisida 

Sri Vyasarajaru was the chancellor of the Imperial University of the Vijayanagar Empire. He sat on the Saraswathi peeta. He was the Guru of a distinguished galaxy of Shishyas, Sri Vijayendraru, Sri Purandaradasaru, Sri Kanakadasaru and so on. These Shishyas kept the light of Indian philosophical thought shining with all brightness for a long time and even after their guru had left this world. 

The two outstanding personalities among Vaishnava pontiffs. Sri Vadhirajaru and Sri Vyasarajaru passed away, in the Phalguna Bahula, on two consecutive days, i.e. on Trtiya and Chaturthi of different samvatsara, respectively

Sri Vysarajaru’s brindavana is at Nava Brindavana, in a small island near Bellary by the Tungabhadra River, 

Sri Vyasarajaru left his mortal body on 8-3-1539.

**************
🙏  ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜಗುರುಗಳು ತಮ್ಮ ಅಮೃತ ಹಸ್ತದಿಂದ ರಚನೆ ಮಾಡಿದ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ನವರಾತ್ರಿ ವ್ಯಾಸಪೂಜೇಗಾಗಿ ಹೊರಗೆ ತೆಗೆದಿದೆ.🙏 ಶ್ರೀ ಮೂಲ ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ವಿಜಯತೆ 🙏 ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜೋ ವಿಜಯತೆ

೧. ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಅವತಾರದ ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರ ಅವತಾರವೆಂಬ ವಿಚಾರವು ಪ್ರಾಯಃ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವುದೇ ಆಗಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಅವತರಿಸುವ

ಮೊದಲು ನಡೆದ, ಅವರ ಅವತಾರಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವಪೀಠಿಕೆಯಂತಿರುವ ಕೆಲವು

ರಹಸ್ಯವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಶ್ರೀವಿಜಯದಾಸರು ತಮ್ಮ ಎರಡು ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿರುವರು.

ಅಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು:

ಶ್ರೀಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತಾ ಹರಿವರ್ಷಖಂಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು.

ಆಗೊಮ್ಮೆ . 'ನಾರದಮುನಿಗಳು, ದ್ವಾರಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ: ದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಿ,

ಹರಿವರ್ಷಖಂಡಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅವರನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಲೇ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು,

ಆನಂದಬಾಷ್ನವನ್ನು ಸುರಿಸುತ್ತಾ. ನಾರದರಿಂದ ಕೃಷ್ಣನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕೃಷ್ಣನ

ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕ, “ಎಂದಿಗೆ ಆ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕಂಡೇನು? ಎಂದಿಗೆ ಆ ವನ ಪೂಜೆಯನ್ನು

ಮಾಡಿಯೇನು? ಎಂದಿಗೆ ವಂದಿಸುವೆನು?” ಎಂದು ಉತ್ಕಟಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು.

ಕೇಳಲು, ಆಗ ನಾರದರು “ನಾನು ಮತ್ತು ನೀನು ಈ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸುವ ವರವನ್ನು

ಪಡೆದಿರುವೆವು. ಮದ್ವಮತದೊಳಗೆ ಅವತರಿಸಿ, ನೀನು ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಅಧಿಕವಾಗಿ

ಮಾಡುವಂತನಾಗು' ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಅದರಂತೆ, "ಪ್ರ ಸ್ಲಾದರಾಜರು ನಶೇಷದೇವರ

ಅಂಶದೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಜನಿಸಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ

ಶ್ರೀಮೂಲಗೋಪಾಲಕ್ಕ ೈಷ್ಣನ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು೩.

ಅದೇ ದ್ವಾಪರಯುಗದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು ಬಾಹ್ಲಿಕರಾಜನಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು

ರೂಪದಿಂದಲೂ ಅವತರಿಸಿದ್ದರು. ಪರಮಸಾತ್ವಿಕರಾದರೂ ಸಹ, ಅವರು ಕೌರವರ

ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸೇರಬೇಕಾಯಿತು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ದೇಹವನ್ನು ಬಿಡುವ ಸಮಯಕ್ಕೆ

ವಾಯುದೇವರ ಅವತಾರರಾದ ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರನ್ನು ಕುರಿತು ೪"ನಿಮ್ಮ ಮಕ

ಬಾಳುವೆನು' ಎಂದು ಬೇಡುತ್ತಾರೆ. ಅದರಂತೆ ಶ್ರೀವಾಯುದೇ ವರು ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರಾ

ಅವತರಿಸಿದಾಗ, ಅವರ ಪರಂಪರೆಯನು ್ನ ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಸರ

ಗ್ರಂಥರಚನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವರ ವಿರೇಷಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ

“ನಿಮ್ಮ ಪೂಜಕನಾಗಿ ಬಾಳುವೆನು' ಎಂದು ಶಪಥಗೈದಿದ್ದಂತೆ, ಶ್ರೀವಾಯುದೇವರ

ಪ್ರಥಮಾವತಾರರಾದ ಆಂಜನೇಯನ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ತಾವು ಸ೦ಚರಿಸಿದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ

ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ, ದೊಡ್ಡ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಿದರು.

೨. ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಅವತಾರ

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಪೀಠವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ಬದರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ, ಅಲ್ಲಿ ನರ-ನಾರಾಯಣರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದು, ಅವರಿಂದ ಯೋಗ್ಯಶಿಷ್ಯನು ತಮಗೆ ಲಭಿಸುವ ವರವನ್ನು ಪಡೆದರು*. ಇತ್ತ, ಬನ್ನೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ, ಷಾಷ್ಟಿಕವಂಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ರಾಮಾಚಾರ್ಯ ಎಂಬ ಗೃಹಸ್ಥರು ಗಂಗಾಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ತೆರಳಬೇಕೆಂದು ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಯಾತ್ರೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದರಷ್ಟೆ ಆದರೆ ಕಾವೇರೀತೀರದಲ್ಲೇ ಜ್ವರದಿಂದ ಪೀಡಿತರಾಗಿ ಮರಣವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದರು. ಅವರ ಪತ್ನಿಯು ಗಂಡನೊಂದಿಗೆ ಸಹಗಮನ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಬೇಡಿದಳು. ಅವರೆಲ್ಲ ಶ್ರೀಬಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರ ಬಳಿಗೆ ಅವಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು. ದುಃಖದಿಂದ ಪೀಡಿತಳಾಗಿದ್ದ ಅವಳು, ದಯಾಮಯರಾದ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಯತಿರಾಜರನ್ನು ನಮಸ್ಕರಿಸಿದಳು.  ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಲ್ಲ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು “ದೀರ್ಫ ಸುಮ೦ಗಲಿಯಾಗು' ಎಂದು ನುಡಿದರು.  ಆಗ ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಗ೦ಡನು ಮೃತನಾಗಿರುವುದಾಗಿಯೂ, ತನ್ನ ಆಗಮನದ ಕಾರಣವನ್ನೂ ತಿಳಿಸಿದಳು. ಆಗ ಸ್ವಾಮಿಗಳು "ಎಲೈ ಸಾಧ್ವೀ ಹೆದರಬೇಡ. ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗುವುದು. ನಿನ್ನ ಗಂಡನು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುವನು. ನೀನು  ಇಬ್ಬರು... ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ಪಡೆಯುವೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯ ಮಗುವನ್ನು ಭೂಸ್ಪರ್ಶವಾಗದಂತೆ ನಮಗೆ ಕೊಡು'.* ಹೀಗೆ ನುಡಿದು ಅವರು ತಾವು ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸಿದ ಜಲವನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ನೀಡಿದರು. ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ಬೇಗನೆ ಬ೦ದು ಪತಿಯ ಆ ದೇಹಕ್ಕೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿದಳು. ಕೂಡಲೇ ರಾಮಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತೆ ಜೀವಿತರಾದರು. ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ, ಗ೦ಗಾಸ್ನಾನವನ್ನು ಪೂರೈಸಿ ಹಿ೦ತಿರುಗಿಬ೦ದರು. ಗುರುಗಳ ಅನುಗ್ರಹದಿ೦ದ ಆ ಸಾಧ್ವಿಯು ಗರ್ಭವನ್ನು ಧರಿಸಿದಳು. ಪ್ರಸೂತಿಯ ಸಮಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ದಿವ್ಯದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅರಿತ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ಚಿನ್ನದ ಹರಿವಾಣದ ಮೂಲಕ ಭೂಸ್ಪರ್ಶವಾಗದಂತೆ ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಿಂದ ವಾದ್ಯಮೇಳಗಳ ವೈಭವದೊಂದಿಗೆ ಮಗುವನ್ನು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕರೆಸಿಕೊಂಡರು. ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ತಮ್ಮ ಕೋಮಲವಾದ ಕೈಗಳಿಂದಲೇ ಕಣ್ವನದಿಯ ಜಲದಲ್ಲಿ ಆ ಮಗುವನ್ನು ತೊಳೆದರು. ಆ ಸ್ಥಳವು ಈಗಲೂ ಶ್ವೇತಶಿಲಾಹ್ರದ (ಬಿಳಿಕಲ್ಲು ಮಡು) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಶ್ರೀಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸಲೆಂದು ಪ್ರಹ್ಲಾದನೇ ಹೀಗೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದನೆಂದು ತಿಳಿದ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು, ಆ ಕೂಸನ್ನು ಅಬ್ಬೂರಿನಲ್ಲಿ ತಾವು ವಾಸವಿದ್ದ ಬೆಟ್ಟದ ಗುಹೆಯಲ್ಲೇ ರಕ್ಷಿಸಿದರು

೩. ನಾಮಕರಣ

ಸೋಮನಾಥಕವಿಯ ವ್ಯಾಸಯೋಗಿಚರಿತೆಯಂತೆ, ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರಿಗೆ 'ಯತಿರಾಜ' ಎಂದು ನಾಮಕರಣವಾಯಿತಂತೆ. (ಈಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರುವುದೂ ಈ ಹೆಸರೇ). ಆದರೆ ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರ ವಚನದಂತೆ, ಮಗುವಿಗೆ *್‌ವ್ಯಾಸರಾಯ' ಎಂದೇ ಹೆಸರಿಟ್ಟರು. ಶ್ರೀವರದವಿಜಯವಿಟ್ಠಲದಾಸರ ಕೃತಿಯಲ್ಲೂ 'ವ್ಯಾಸ' ಎ೦ದೇ ನಾಮಕರಣವಾಯಿತೆಂದು ಇದೆ. ಎಂದರೆ, ಆಶ್ರಮಪೂರ್ವದ ಹೆಸರೂ, ಆಶ್ರಮದ ಹೆಸರೂ ಒಂದೇ.

ಶ್ರೀಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣತೀರ್ಥ(ಶ್ರೀಶ್ರೀಪಾದರಾಜ)ರದ್ದೂ ಇದೇ ತೆರನಾದ ನಾಮಕರಣ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಶೋಧನೆಗೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ.

೪. ಬಾಲ್ಯ, ಉಪನಯನ, ಸನ್ನ್ಯಾಸ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು ಸ್ತನ್ಯಪಾನವಿಲ್ಲದೇ ಬೆಳೆದರು ಎನ್ನುವುದು ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶೇಷ.

ಕೇವಲ ಶ್ರೀನರಸಿಂಹದೇವರಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕಮಾಡಿದ ಹಾಲನ್ನೇ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ಆ

ಕೂಸಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. "ಅರಳೆಲೆ ಮಾಗಾಯಿ ಕರ್ಣಕುಂಡಲವಿಟ್ಟು', ಹುಲಿಯ ಉಗುರನ್ನು

ಆ ಕೂಸಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದರು.ಐದನೆಯ ವರುಷಕ್ಕೆ ಆ ಕೂಸಿಗೆ ಉಪನಯನವಾಯಿತು. ಆ

ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮೃಷ್ಟಾನ್ನಭೋಜನವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ,

ದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸಂತುಷ್ಠರಾದರು. ವಟುವಿನಿಂದ ಭಿಕ್ಷಾನ್ನವನ್ನು ಬೇಡಿಸಿದರು.

ಏ೪ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿಗೇ ಸನ್ನ್ಯಾಸಾಶ್ರವನ್ನು ನೀಡಿ; ಆಸುಗ್ರಹಿಸಿದರು.

ಹ ಟಾ ಕ ಲ ಲ ೋ ಲ ಡಿ

೫. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ

ಶ್ರೀಬಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ತಮ್ಮಂದಿರಾದ ಶ್ರೀಶ್ರೀಪಾದರಾಜರಲ್ಲಿ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀಥ ರ್ಥರ" ಹಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾ ಸವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದರು. ಹಾಗೆ ಶ್ರೀಶ್ರೀಪಾದರಾಜರಲ್ಲಿ

ಅವರು  ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದು "ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲ.

೬. ಗ್ರಂಥರಚನೆ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಗಳು

ಈವರೆಗೂ ಉಪಲಬ್ಬವಿರುವ ಹಾಗೂ ಅನ್ಯತ್ರ ಉದಾಹೃತವಾದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜಕೃತ

ಒಟ್ಟು ಗ್ರಂಥಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ” ೨೦ನ್ನೂ ಮೀರುತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾ.

ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ಹಾಗೂ ತರ್ಕತಾಂಡವ ಎಂಬ ಮೂರು ಕೃತಿಗಳು 'ವ್ಯಾಸತ್ರಯ' ಎಂದೇ

ಮಾನ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅದರಂತೆ, ಅವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲೂ ನೂರಾರು

ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.

೭. ವಾದಿಜಯ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಮುಂದೆ ವಾದಿಸಿ, ಸೋಲನ್ನರಿಯದ ಆ ಕಾಲದ ಪರವಾದಿ ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ವಾದದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಗ್ರಂಥರಚನೆಯ ಮೂಲಕವೂ ಅವರು ವಾದಿನಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಿದರು.

ಅವರು ಸೋಲಿಸಿದ ವಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರ ಹೆಸರನ್ನು ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರುನೀಡಿರುವರು. ಇಡೀ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ದುರ್ಬಲನಾದ ಪರವಾದಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ,

ಸಿದ್ಧಾಂತಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ. ಆದರೆ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು ಆ ಕಾಲಕ್ಕೆ

ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧರೂ, ಪ್ರಬಲರೂ ಆದ ೧೦೮ ಪರವಾದಿಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ,

ಅವರೆಲ್ಲರಿಂದಲೂ ಜಯಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದು, ತಮ್ಮ ಆರಾಧ್ಯಮೂರ್ತಿಯಾದ

ಶ್ರೀಮೂಲಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿದರೆಂಬುದು ಅವರ ಅಸಾಧಾರಣಹಿರಿಮೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಅವರ ವಿದ್ಯಾಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀಶ್ರೀಪಾದರಾಜರು ಅವರನ್ನು

“ವಾದಿತಿಮಿರಮಾರ್ತಾಂಡನೆಂದೆನಿಸಿದೆ', “ವಾದಿಶರಭಭೇರು೦ಡ' ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ,

"ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ಕುಭಾಷ್ಯದ ಕೋಟಿಯೊಳಗಿಪ್ಪ ದೃಪ್ತಕುವಾದಿಗಳನು ಮುರಿದೋಡಿಸಿ',

“ಅಪ್ರತಿಮಲ್ಲ' , "ಜಗತ್ಕರ್ತ ತಾನೆಂದು ಬೊಗಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾಯ್ಗಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆ

ಮುಗಿಮುಗಿ ಉಗುಳುತ್ತಾ” ಮುಂತಾದಾಗಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರೂ, “ಮಾಯಿಮತವೆಂಬ

ತಾರಾಮ೦ಡಲ ಮುಸುಕುತ್ತಾ'  ಮುಂತಾದಾಗಿ.  ಶ್ರೀವಿಜಯೀಂದ್ರರೂ,

"ವಾದಿಗಜಸಿ೦ಹ', "ದುರ್ವಾದಿಮೃಗಭೇರುಂಡ', "ಮಾಯಾವಾದಿಫಣಿಗರುಡ'

“ವಾದಿಭಯಂಕರ', “ದುರ್ವಾದಿಕೋಲಾಹಲ', "ವಾದಿಮಸ್ತಕಶೂಲ' ಎಂದು

ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರೂ ಕೊಂಡಾಡಿರುವರು.

೮. ಶಿಷ್ಯವೃಂದ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಶಿಷ್ಯ-ಪ್ರಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಅಪಾರ. ಅವರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ

ಮಾಡಿದವರಲ್ಲಿ. ಪ್ರಮುಖರಾದವರು ಶ್ರೀವಿಜಯೀ೦ದ್ರರು, ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು,

ಶ್ರೀಶ್ರೀನಿವಾಸತೀರ್ಥರು, ಶ್ರೀಗೋವಿ೦ದ ಒಡೆಯರು ಮೊದಲಾದ ಯತಿವರೇಣ್ಯರು.

ಅದರಂತೆ, ಶ್ರೀಪುರಂದರದಾಸರಿಗೆ ಹರಿದಾಸದೀಕ್ಷೆ ನೀಡಿ, ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ

ಪಸರಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರದು. ಶ್ರೀಕನಕದಾಸರಿಗೂ ಹರಿದಾಸದೀಕ್ಷೆ ನೀಡಿ,

ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಿದರು.

೯.ಲೋಕಕಲ್ಯಾಣ

ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು ತಾವು ಹೋದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಕೆರೆ, ಬಾವಿ, ಪುರ, ಅಗ್ರಹಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಇಂದಿಗೂ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲೇ ಅನೇಕ ಕೆರೆಗಳು (ವ್ಯಾಸಸಮುದ್ರ

ವ್ಯಾಸನಕೆರೆ, ವ್ಯಾಸರಘಟ್ಟ ಇತ್ಯಾದಿ),ಊರುಗಳು, ಅಗ್ರಹಾರಗಳು ಇರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ

ಪುರಾವೆಯಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಲಕ್ಷ, ದ್ವಿಜರ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಸಲಹಿದ್ದು ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಅಸಾಧಾರಣಮಹಿಮೆಗಳಲ್ಲೊಂದು.

ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕುಹುಯೋಗಪರಿಹಾರ, ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೭೩೨ ಪ್ರಾಣದೇವರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಸ್ಥಾಪನೆ, ಇಡೀ ಭರತಖಂಡದ

ಸಂಚಾರ ಮೊದಲಾದ ಲೋಕೋತ್ತರಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ಹಿರಿಮೆ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜ-

ರದು. ಇವೇ ಮೊದಲಾದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಸಾಧನೆಗಳು ಹರಿದಾಸಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ

ಉಪಲಬ್ದವಿದ್ದು, ಅವುಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಬೇಕಿದೆ. ಆ ಮೂಲಕ

ಶೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವೂ ತಿಳಿಯಬೇಕಿದೆ

always keep a thematic kolu. This year it is #Sri_Vyasarajara_charitre.

some pictures with explanation.

*******

 By ಡಾ. ಸುನೀಲ್ ಕೆ.ಎಸ್.

ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸನ ಒಕ್ಕಲಿಗೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಕುಹಯೋಗದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಸಿಂಹಾಸನವನ್ನಲಂಕರಿಸಿದ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತವನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾದವ ಸಮಾಜಮುಖಿಯಾಗಿಯೂ ಇರಬೇಕೆಂಬ ‘ನಾನಾಜನಸ್ಯ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಕರ್ತವ್ಯಾಕರವನ್ವಿತೇ’ ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಪಾಲಿಸಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟರು.

ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಚುರತೆ ಪಡೆಯಬೇಕಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದರ ಹರವು ಅಗಾಧತೆ ಹಾಗೂ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕಾರಣವಾಗುವುವು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆ ಬಗೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರಕಾರವು ಜನಮಾನಸವನ್ನು ಸೇರಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕವಾಗಿ ಸನ್ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಬೇಕು. ಅದನ್ನೇ ಜ್ಞಾನಿಗಳು ಶಾಸ್ತ್ರವೆನ್ನುವರು. ಇಂತಹ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಳಪಟ್ಟುಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಮಹನೀಯರು ವ್ಯಾಸರ ಹೃದಯವೆಂದೇ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ

ಶ್ರೀಮದಾನಂದತೀರ್ಥಭಗವತ್ಪಾದಾಚಾರ್ಯರು. ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಚಿಮ್ಮಿದ ತೇಜೋಪುಂಜಗಳು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆಯಲಾಗದ ಮಹಿಮಾನ್ವಿತರು ಹಲವು ನೂರುಗಳನ್ನು ದಾಟುವರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವ್ಯಾಸಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ರಾಜನ ಮೊಹರನ್ನು ಪಡೆದ ಪ್ರಾತಃಸ್ಮರಣೀಯರು ‘ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು’.

ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯವೆಂಬ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಿದ, 1447ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಬಳಿಯಿರುವ ಬನ್ನೂರಿನಲ್ಲಿ ರಾಮಾಚಾರ್ಯ-ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ದಂಪತಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದ ‘ಯತಿರಾಜ’ನು ತರುವಾಯ ಚೆನ್ನಪಟ್ಟಣದ ಬಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಬ್ಬೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಬಳಿಬರುವ ಭಕ್ತರನ್ನು ಹರಸುವ ಪ್ರಾತಃಸ್ಮರಣೀಯ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರಿಂದ ಸಂನ್ಯಾಸದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜ್ಞಾನಿಗಳನ್ನು ಎರಡುಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಹಿನ್ನೆಲೆ-ಬಾಲ್ಯ-ಜೀವನದ ಪ್ರಮುಖ ಘಟ್ಟಗಳು-ಕಾಲಿಕ ಮಹಾಪುರುಷರು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ವಿಚಾರಮಾಡಿ ಆರಾಧಿಸುವುದು ಒಂದು ಬಗೆಯಾದರೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಅವರ ಜೀವನಪದ್ಧತಿ- ವೈಚಾರಿಕ ನಿಲುವುಗಳು-ಪ್ರಾಚೀನರ ಪಾರಂಪರಿಕ ಚಿಂತನಾದೃಷ್ಟಿ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಎನ್ನಬಹುದು. ಎರಡನೆಯ ಬಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ವಿಚಾರಗಳತ್ತ ಮನಮಾಡೋಣ.

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾವತಾರಿಗಳು ವ್ಯಾಸರಾಜರು: ಶಂಕುಕರ್ಣನೆಂಬ ದೇವನೇ ಮುಂದೆ ಕಯಾದುಪುತ್ರನಾಗಿ ಬಳಿಕ ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ತರುವಾಯ ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿಗಳಾಗಿ ಭೂಭಾರಕ್ಕೆ ಮೂಲವೆನಿಸಿದ ಆಸುರೀವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ತೊಲಗಿಸುವರೆಂಬ ಉಲ್ಲೇಖವು ನೃಸಿಂಹಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ಮಹಿಮಾತಿಶಯರೆಂಬ ಮಾತು ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಚತುಃಷಷ್ಠಿಕಲಾನಿಪುಣರೆನಿಸಿದ

ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು ವ್ಯಾಸರಾಜರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ‘ಪ್ರಹ್ಲಾದಸ್ಯಾವತಾರೋಸೌ’ ಎಂದು ಗುರುಗಳ ಸ್ವರೂಪ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ ಅವರ ವಾಗ್ಝರಿ ಕುರಿತಂತೆ ‘ಪಾಠಯಂತಂ ಮಧ್ವನಯಂ ಮೇಘಗಂಭೀರಯಾ ಗಿರಾ| ಧ್ಯಾಯನ್ನವರ್ತಯೇದ್ಯಸ್ತು ಭಕ್ತಯ ಮೇಧಾಂ ಸ ವಿಂದತಿ’ ಎಂದು ಆಚಾರ್ಯಮಧ್ವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಶೃತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನಯಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿಬಾರದಂತೆ ಅಮೋಘವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪಂಡಿತಮಂಡಲಿಗೆ ಮಹದುಪಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಸಂಸ್ಮರಿಸುವರು. ವಿಜಯದಾಸರೂ ತಮ್ಮ ಸುಳಾದಿಯಲ್ಲಿ ‘ಪ್ರಹ್ಲಾದನೇ ವ್ಯಾಸಮುನಿಯೇ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅಹುದೆಂದು ಭಜಿಸಿರೋ ವಿಜಯ ವಿಠ್ಠಲ ಒಲಿವಾ’ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಗವಾನ್ ವ್ಯಾಸರ ನಿಲುವುಗಳೆಲ್ಲವೂ ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಪರವಾದಂಥವು ಹಾಗೂ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಒರೆಹಚ್ಚುವಂತಹವು. ಅದಕ್ಕೆ ವಿಪರೀತವಾಗಿ ಅನುಭವವನ್ನೇ ಸುಳ್ಳೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ವೇದಾಂತದ ಸೊಗಡಲ್ಲಿ ಹೊರಳಿದ ಇಸಂಗಳು ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಂದುಹೋದವು. ನೆನಪಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಮತಗಳು ಕೆಲವಾದರೂ ತಾತ್ತಿ್ವಕವಾಗಿ ಎತ್ತರಕ್ಕೇರಿದ್ದು ತತ್ತ್ವವಾದವೊಂದೇ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿಷ್ಟೇ ಕಾಣುವ ಜಗತ್ತು, ಅದರ ಹಿಂದಿನ ವ್ಯಾಪಾರಗಳು, ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಜೀವಗಳು, ಅವುಗಳ ಬಯಕೆಗೆ ವಸ್ತುವಾದ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಪರಸ್ಪರ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಭಿನ್ನಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದು ಬುದ್ಧಿಬಲಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅನುಭವವಾಗುವುದಷ್ಟೇ. ಅದನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಮನುಷ್ಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮನಮಾಡದೆ ತಾನೇ ದೇವರೆಂದು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಮೆರೆದಿದ್ದು ಸಣ್ಣತನವಲ್ಲವೇ? ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು ಸಾದರಪಡಿಸಿದ ಪಂಚಭೇದ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರಿಗೆ ಸಲ್ಲುವುದು. ವ್ಯಾಸರಾಜರ ‘ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಮತೇ… ಅಖಿಲಾಮ್ನಾಯೈಕವೇದ್ಯೋ ಹರಿಃ’ ಎಂಬ ಪ್ರಮೇಯನವಮಾಲಿಕಾಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ತತ್ತ್ವವಾದದ ಸಾರವೆನಿಸಿದ ಒಂಭತ್ತು ಪ್ರಮೇಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಮಾಡಿ ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಜನುಮ ಸಾರ್ಥಕವೆಂದು ಉದ್ಧಾರದ ಹೆದ್ದಾರಿ ತೋರಿದ್ದಾರೆ. ವ್ಯಾಸತ್ರಯಗಳೆಂದೇ ಪ್ರಥಿತವಾದ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ತರ್ಕತಾಂಡವ, ನ್ಯಾಯಾಮೃತವು ಕೇವಲ ದುರ್ವಾದಿಗಳ ಹುಟ್ಟಡಗಿಸುವ ಗ್ರಂಥಗಳಾಗಿರದೆ ತತ್ತ್ವವಾದದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನೂ ಬಿಂಬಿಸುವ ವಿಚಾರಸರಣಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇದನ್ನೇ ಗುರುಗುಣಸ್ತವನದಲ್ಲಿ ವಾದೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು- ‘ನೇತ್ರಾಣೀವ ತ್ರಯೋಪಿ ತ್ರಿಭುವನಮಿಂಧತೇ ಯತ್ಪ್ರಬಂಧಾಃ’ ಎಂದು ಧನ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೊಂಡಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿಗೂ ಪಂಡಿತಮಂಡಲಿಗೆ ಈ ಗ್ರಂಥಗಳ ಆಂತರ್ಯವರಿವ ಹಸಿವು ತಣಿಯದಿರುವುದು ಇದರ ಹರವಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾ, ಭೇದೋಜ್ಜೀವನ ಮುಂತಾದ 21 ಕೃತಿರತ್ನಗಳನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ತತ್ತ್ವವಾದದ ವಿಚಾರಸರಣಿಯನ್ನು ಯೋಗ್ಯತಾನುಸಾರವರಿಯಲು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆರಗಿಗೆ ಆಸರೆಯಾದವರು: ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ತಾವು ಸಂನ್ಯಾಸ ಪಡೆದಾಗಲೇ ಅವರ ಮೇಲೆ ಹರಿದಾಸಯತಿಯೆಂದೇ ಪ್ರಥಿತರಾದ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ಪ್ರಭಾವ ಅಗಾಧವಾಗಿ ಬೀರಿತ್ತು. ವ್ಯಾಸತ್ರಯಗಳಲ್ಲಿನ ಭಾಷೆ ಜಟಿಲವಾದುದು. ಕಾರಣ ಅಲ್ಲಿ ರ್ಚಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿಚಾರಗಳು ಕತೆಗಳಾಗಿರದೆ ವೇದಾಂತದ ಅಂತಃಸತ್ತ್ವವೆನಿಸಿದ ಪೂವೋತ್ತರಮೀಮಾಂಸಾ ವಿಚಾರಗಳು. ಮಾಯಾವಾದಿಗಳ ಹುಟ್ಟಡಗಿಸುವ ವಾದಸರಣಿಯನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರನಿಷ್ಠರಿಗೆ ರಸವತ್ತಾಗಿ ಉಣಬಡಿಸಿದ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ತರುವಾಯ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಿ ‘ಸಿರಕೃಷ’ವೆಂಬ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕೃತಿರಸಾಯನವನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಉಣಬಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಶಿಷ್ಯವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬಯಸಿ ಬಂದ ಪುರಂದರರು ಹಾಗೂ ಕನಕದಾಸರ ಪ್ರಭಾವವಿತ್ತೆನ್ನಬಹುದು. ಗುರುವಾದವನು ಶಿಷ್ಯನಿಂದ ಸೋಲುಣಲು ಹವಣಿಸುತ್ತಾನೆಂಬ ಮಾತು ಇಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸಾಬೀತಾದಂತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸೋಲೆಂದರೆ ಮನಸೋತರೆಂದಷ್ಟೇ ಗ್ರಹಿಸಬೇಕು. ಪುರಂದರರಿಗಿಂತಲೂ ಮೊದಲು ಅಂತೇವಾಸಿಯೆನಿಸಿದ್ದ ಕನಕದಾಸರು ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ವಿದ್ವತ್ತಿಗೆ ಕಣ್ಣಾಲಿಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಅವರ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಅವರ ಅನೇಕ ಕೀರ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಪುರಂದರದಾಸರು- ‘ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಚರಣ ಕಮಲ ದರ್ಶನವೆನಗೇಸು ಜನ್ಮದ ಸುಕೃತ ಫಲದಿ ದೊರಕಿತೊ, ಎನ್ನ ಸಾಸಿರ ಕುಲಕೋಟಿ ಪಾವನವಾಯಿತು-ಶ್ರೀಶನ ಭಜಿಸುವುದಕಧಿಕಾರಿ ನಾನಾದೆ ದೋಷರಹಿತನಾದ ಪುರಂದರವಿಠಲನ ದಾಸರ ಕರುಣವು ಎನ್ನ ಮೇಲೆ ಇರಲಾಗಿ’ ಎಂದು ಕೊಂಡಾಡುವರು. ಸಂಗ್ರಹಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಸಂಗೀತಕ್ಕೊಂದು ಆಯಾಮ ಕಲ್ಪಿಸಿದ ದಾಸಶ್ರೇಷ್ಠರೆಲ್ಲರೂ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ಸನ್ನಿಧಾನವಿಶೇಷದಿಂದ ಬಂದವರಲ್ಲದೆ ನಿಜವಾದ ‘ಜಾತ್ಯತೀತ’ರಾಗಿ ಹರಿಪದಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ ನಡೆದಾಡಿದವರೆನ್ನಬಹುದು. ಸೋಮನಾಥನೆಂಬ ಕವಿಸಿಂಹನು ಬರದಿರುವ ‘ವ್ಯಾಸಯೋಗಿಚರಿತ’ವೆಂಬ ಗ್ರಂಥ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ವಾಕ್ಪಟುತ್ವಕ್ಕೆ, ಔದಾರ್ಯಕ್ಕೆ, ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತದ ಬಗೆಗಿನ ಅಪಾರವಾದ ವಿದ್ವತ್ತೆಗೆ ಹಿಡಿದ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ. ತಿರುಪತಿಯ ಶ್ರೀನಿವಾಸನನ್ನು 12 ವರುಷಗಳ ತನಕ ನಿರಂತರ ಪೂಜಿಸಿ ತರುವಾಯ ವಿಜಯನಗರ ಸಿಂಹಾಸನಾಧೀಶನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ರಾಜಗುರುವೆನಿಸಿದವರು ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸನ ಒಕ್ಕಲಿಗೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಕುಹಯೋಗದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಸಿಂಹಾಸನವನ್ನಲಂಕರಿಸಿ ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತವನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾದವ ಸಮಾಜಮುಖಿಯಾಗಿಯೂ ಇರಬೇಕೆಂಬ ‘ನಾನಾಜನಸ್ಯ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಕರ್ತವ್ಯಾಕರವನ್ವಿತೇ’ ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಪಾಲಿಸಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟರು.

ಹರಿವಾಯುಗಳ ಅಂತರಂಗ ಭಕ್ತರಾದ ವ್ಯಾಸರಾಜರು 732 ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣದೇವರುಗಳನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಹರಿಸವೋತ್ತಮತ್ವವನ್ನು ಹಾಗೂ ವಾಯುಜೀವೋತ್ತಮತ್ವವನ್ನು ಸಾದರಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸಂಸ್ಮರಣೆ ತರುವ ಬದಲಾವಣೆ: ಚಂದ್ರಿಕಾಚಾರ್ಯರೆಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ಕ್ರಿ.ಶ.1539ರಲ್ಲಿ ಹಂಪೆಯ ತುಂಗಭದ್ರಾತೀರದಲ್ಲಿನ ಆನೆಗೊಂದಿಯೆಂಬ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವೃಂದಾವನಸ್ಥರಾಗಿ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರು ‘ಇದಿರದಾವನು ನಿನಗೀ ಧರೆಯೊಳು ಪದುಮನಾಭನ ದಾಸ ಪರಮೋಲ್ಲಾಸಾ’ ಎಂಬ ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ತುಂಬು ಅಭಿಮಾನದಿಂದ ಹೊಗಳುತ್ತ ನಿಮ್ಮ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಸಿಗಲಾರದ ಸಂಪತ್ತಾವುದಿಹುದೆಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ತಡಮಾಡದೆ ನಿಮ್ಮ ಕಡೆ ಬೊಟ್ಟುಮಾಡಿಹರು. ಇಂದು(ಸೋಮವಾರ) ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಆರಾಧನಾಂಗವಾಗಿ ಅವರ ಸ್ಮರಣೆ, ಕಾರ್ಯಚಿಂತನೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಅವರ ಕುರಿತಂತೆ ಮಾಡಲಾದ

ಈ ಸ್ತೋತ್ರದೊಂದಿಗೆ ನೆನೆದು ಧನ್ಯರಾಗೋಣ.

ಅರ್ಥಿಕಲ್ಪಿತ ಕಲ್ಪೋಯಂ ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿ ಗಜಕೇಸರೀ |

ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಗುರುರ್ಭಯಾತ್ ಅಸ್ಮದಿಷ್ಥಾರ್ಥ ಸಿದ್ದಯೇ|

(ಲೇಖಕರು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪ್ರವಾಚಕರು ಹಾಗೂ ವಿಮರ್ಶಕರು)

******* 

ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು :



೧. ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಡಿರುವ ಸ್ತೋತ್ರ ಯಾವುದು?
– ಶ್ರೀಪಾದರಾಜ ಪಂಚರತ್ನ ಮಾಲಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರ

೨. ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಬಸವಾಭಟ್ಟರ ವಿರುದ್ದ ಗೆದ್ದಾಗ ಪಡೆದದ್ದೇನು?
– ಸ್ಫಟಿಕಲಿಂಗ

೩. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಯಂತ್ರೋದ್ಧಾರಕ ಪ್ರಾಣದೇವರು ಎಲ್ಲಿದೆ?
-. ಹಂಪಿ

೪. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಮೂಲರೂಪ ಯಾವುದು?
– ಶಂಖುಕರ್ಣ

೫. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಆರಾಧನೆ ಎಂದು?
-. ಫಾಲ್ಗುಣ ಬಹುಳ ಚತುರ್ಥಿ

೬. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಏನು?
-. ಬಾಲದಲ್ಲಿ ಘಂಟೆ

೭. ಆಚಾರ್ಯರ ಯಾವ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರ್ವಮೂಲಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ?
–. ಗ್ರಂಥಮಾಲಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರ

೮. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಜನ್ಮನಾಮವೇನು?
– ಯತಿರಾಜ
೯. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಆಶ್ರಮ ಗುರುಗಳು ಯಾರು?
– ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರು
೧೦. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಅಂಕಿತವೇನು?
– ಸಿರಿ ಕೃಷ್ಣ. ಅಥವಾ  ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ
೧೧. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ವೃಂದಾವನ ಎಲ್ಲಿದೆ?
– ಆನೆಗೊಂದಿ
೧೨. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಕೃಷ್ಣ ದೇವರಾಯರ ___ ಯೋಗ ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿದರು?
– ಕುಹುಯೋಗ
೧೩. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ವಿದ್ಯಾಗುರುಗಳಾರು?
– ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರು
೧೪. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಯಾವುದು?
– ಬನ್ನೂರು
೧೫. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ವೃಂದಾವನ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಏನೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ?
– ನವವೃಂದಾವನ
೧೬. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಎಷ್ಟು ವರ್ಷ ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಿದರು?
– ೧೨ ವರ್ಷಗಳು
೧೭. ವ್ಯಾಸಯೋಗಿ ಚರಿತೆ ಬರೆದವರಾರು?
– ಸೋಮನಾಥಕವಿ
೧೮. ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಾಣದೇವರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದರು?
– ೭೩೨
ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಣಪ್ರತಿಷ್ಟೆ ಎಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದರು?
– ಪೆನುಗೊಂಡ
೧೯. ಚಂದ್ರಿಕಾಮಂಟಪ ಎಲ್ಲಿದೆ?
– ಶ್ರೀರಂಗ

೨೦. ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಜನ್ಮದಿನವೇನು ?

– ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಸಪ್ತಮಿ 
**************


shri gurubyO namaha, hari Om... 

vaishAka shudda sapthami is the vardanthi (janmadina) of shri vyAsarAja gurusarvabhowmaru.

He was born with the blessings of shri brahmaNya tIrtharu at Bannur and was raised in the maTA from the day of his avatAra. While brahmaNya tIrtharu is his ashrama gurugaLu and taught him initially, shripAdarAjaru is his vidya gurugaLu and advanced his education at muLabAgilu. 

His shishyarus were many including bhAvisamIra vAdirAjaru, purandara dAsaru, kanaka dAsaru and 24 biDi sanyAsigaLu who were named as per the 24 keshava namagaLu. vijayIndra tIrtharu was his shishyaru too and was called vishNu tIrtharu before vyAsarAjaru gifted him to shri surEndra tIrtharu of mantralaya maTa at the request of shri surEndra tIrtharu. surEndra tIrtharu renamed him vijayIndra tIrtharu after exchanging danDa.

He has written 18 granthAs, the 3 most popular and studied ones are referred to as vyAsatraya.  They are tAtparya chandrika, nyAyAmruta and taraka tAnDava.

He was the rAja guru of krishNadEvarAya and saved him from kuha dOshA by becoming the emperor and sitting on the throne during that moment. 

He also performed pUje to Tirupati srinivasa for 12 years and then handed over the responsibility back to the families who were traditionally responsible for the pUja. 

He did pratishTApane of 732 vAyu dEvarus.  It is believed that 365 of these  were done in a single year in and around penagonDA. This was to counter the influence of Jainism in that region. One of the most popular ones is the chakratIrtha prANadEvaru at Hampi. 

He has also done pratishTApane of the following. 
1. srInivAsa dEvaru at Channapattana. 
2. navanIta krishNa at malUr in the temple of apramEya swami. 
3. shri varadarAjaru next to the pushkaraNi at kanchi varadarAja swamy temple. 
4. vEnugOpAla krishNa dEvaru at muLabAgilu Town. 
5. shri lakshminArAyaNa dEvaru at hulekal, near sOde. 

He annointed srInivAsa tIrtharu as his successor at vyAsarAja maTa and attained brindAvana at nava brindAvanA. 

shri vyAsarAja gurusArvabhowma varada gOvindA gOvindA...

shri krishNArpaNamastu...
**********


ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಸಪ್ತಮೀ, ವಿಶ್ವದೀಪಕರಾದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದ ಪವಿತ್ರದಿನ. ಶ್ರೀಮಧ್ವ ಭಗವತ್ಪಾದರ 'ಅನುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ' ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಮಟ್ಟೀಕಾಕೃತ್ಪಾದರ 'ಶ್ರೀಮನ್ನ್ಯಾಯಸುಧಾ' ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಿದ ವಾದಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ತತ್ತ್ವವಾದವಾಙ್ಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅನುಪಮ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಗ್ರಂಥ'ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾ' ರಚಿಸಿ, 'ಚಂದ್ರಿಕಾಚಾರ್ಯ'ರೆಂದೇ ವಿದ್ವದ್ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾನಿತರಾದ ಮಹಾನುಭಾವರು. ಶ್ರೀಸರ್ವಜ್ಞಾಚಾರ್ಯರು, ಶ್ರೀಜಯತೀರ್ಥರೊಂದಿಗೆ 'ಮುನಿತ್ರಯ'ರು ಎಂಬ ಅಪರೂಪದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಭಾಜನರಾದವರು. ಕೃತಿಯ ಗಾಂಭೀರ್ಯ, ಸಮಗ್ರತೆ, ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟತೆ, ವಿಚಾರಕ್ಷಮತೆ, ನಿಶಿತ ವಿಮರ್ಶೆ, ಅತ್ಯಂತ ಫ್ರೌಢವಾದ ಪ್ರತಿಪಾದನಾಶೈಲಿ, ಬಾದರಾಯಣರ, ಮಧ್ವಮುನಿಗಳ, ಜಯತೀರ್ಥರ ಕೃತಿಗಳ ಆಂತರ್ಯವನ್ನು ಅರಿತು ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಶೈಲಿ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಚಂದ್ರಿಕಾ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಅನ್ಯತ್ರದುರ್ಲಭವಾದ ಗುಣಗಳು. ಚಂದ್ರಿಕಾ ಗ್ರಂಥ ಜ್ಞಾನದ ಪರಿಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಸಮಕಾಲೀನ ಸಕಲ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಕೂಲಂಕಷಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಮಹಾಕೃತಿ.

ಮಾಧ್ವ ತತ್ತ್ವಜ್ಙಾನವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಅಸಂಗತವಾದ ನ್ಯಾಯ, ವೈಶೇಷಿಕ ಮತಪ್ರಮೇಯಗಳನ್ನು ಸಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಿ ಖಂಡಿಸಿದ ಕೃತಿ 'ತರ್ಕತಾಂಡವ'

   ವಾದಗ್ರಂಥಗಳ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಪೂರ್ವವಾದಂತಹ ಗ್ರಂಥ 'ನ್ಯಾಯಾಮೃತ'. ಪ್ರಾಚೀನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರ ಹಾಗೂ ಗ್ರಂಥಕಾರರ ಹಲವು ವಿಚಾರಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಮಹೋನ್ನತಕೃತಿ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಾಚೀನಗ್ರಂಥಗಳ ಅನೇಕವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವಿನೂತನರೀತಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೂ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ತತ್ತ್ವವಾದ ಹಾಗೂ ಮಾಯಾವಾದಗಳ ವಾದಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತತ್ತ್ವವಾದದ ಮಹಾನ್ ಸಮರ್ಥಕರಾಗಿ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತರಾದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿಕಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ದುರ್ಗಮ್ಯವಾದಂತಹ ಯುಕ್ತಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಮಾಯಾವಾದದ ಮಹಾಮನೀಷಿಗಳನ್ನು ಕೆಣಕಿ,ಕೆರಳಿಸಿ ವಾದಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಶತಶತಮಾನಗಳಾದರೂ ತನ್ನ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದ ಈ ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ಗ್ರಂಥ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ವಿದ್ಯಾವಿಭವಕ್ಕೆ, ಅಷ್ಟೇ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದಂತಹ ವಾದವೈಖರಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದಂತಹ ಗ್ರಂಥ. ಪ್ರತಿಪಕ್ಷದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಮೇಯವನ್ನೂ ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಿ, ಅವುಗಳ ಅಶಾಸ್ತ್ರೀಯತೆಯನ್ನೂ, ಪ್ರಮಾಣವೈರುದ್ಧ್ಯವನ್ನೂ ಎತ್ತಿ ತೋರಿದಂತಹ ಗ್ರಂಥ. ಈ ಗ್ರಂಥದ ಪ್ರಭಾವವೆಷ್ಟು ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿಕಕ್ಷಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ತೋರಿದಂತಹ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಪುನರ್ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅಪ್ಪಯ್ಯದೀಕ್ಷಿತ, ನರಸಿಂಹಾಶ್ರಮರಂತಹ ಮಾಯಾವಾದದ ದಿಗ್ದಂತಿಗಳು ಪ್ರತಿರೋಧತೋರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ, ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ಶಿಷ್ಯಾಗ್ರಣಿಗಳಾದ ಶ್ರೀವಿಜಯೀಂದ್ರ ಶ್ರೀಮಚ್ಚರಣರು ಅವರನ್ನು ನಿರುತ್ತರಗೊಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಮಧುಸೂದನ ಸರಸ್ವತಿಯಂತಹ ಪ್ರಚಂಡ ವಿದ್ವಾಂಸ 'ಅದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಿ' ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರೂ, ಶ್ರೀರಘೂತ್ತಮತೀರ್ಥರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ತರಂಗಿಣಿ ರಾಮಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾಧೀಶ ತೀರ್ಥರ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಪಿತೃಪಾದರಾದ ಆನಂದ ಭಟ್ಟಾರಕರು ಅದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಿ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ತರಂಗಿಣಿ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ಕಂಟಕೋದ್ಧಾರ ಖಂಡನಾ ಗ್ರಂಥ ಗಳನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿವಾದಿಯ ಆಕ್ಷೇಪಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಹೀಗೆ ಮಾಯಾವಾದ ಹಾಗೂ ತತ್ತ್ವವಾದಗಳ ನಡುವಿನ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಸಂವಾದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ ಗ್ರಂಥವಾಗಿ ವಿದ್ವಾಂಸರ ವಿದ್ವತ್ತಿಗೆ ನಿಕಷವಾದಂತಹ ಕೃತಿ ನ್ಯಾಯಾಮೃತ. ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಯಾವಾದಿಗಳು ಜಗತ್ತನ್ನು 'ಮಿಥ್ಯಾ' ಎಂದು ಸಾಧಿಸಲು ನೀಡಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮಾಣಗಳ ಔಚಿತ್ಯವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ವಿವರವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಿ, ಮಾಯಾವಾದಿಗಳ ವಾದ ಎಷ್ಟು ಅಸಮರ್ಥನೀಯ ಎಂದು ಸದೃಢವಾಗಿ ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮನ ನಿರ್ಗುಣತ್ತ್ವ, ನಿರಾಕರತ್ವ, ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತ್ವ, ಅವಾಚ್ಯತ್ವ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಕಕ್ಷಿಗಳು ಅರ್ಥೈಸುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿನ ಲೋಪವನ್ನು ತೋರಿಸಿ, ಭಗವಂತನ ಗುಣಪೂರ್ಣತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀಮಧ್ವ ಭಗವತ್ಪಾದರ ಮುಖ್ಯಪ್ರಮೇಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ 'ಭೇದ' ಯಥಾರ್ಥ, ಪ್ರಮಾಣ ಹಾಗೂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸಿದ್ಧವಾದುದೆಂದು ತೋರಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಐಕ್ಯ(ಬ್ರಹ್ಮೈಕ್ಯ) ಯಾವರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಸಂಭವವೆಂದು ಸಹಾ ಯುಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮಾಣಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರವಣ,ಮನನಾದಿಗಳ ಸ್ವರೂಪ, ಮೋಕ್ಷದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸಹಾ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಸೂರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀಜಯತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಹಾಗೂ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುದಾಸಾಚಾರ್ಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿ ಮೋಕ್ಷವೆಂದರೆ  ಅವಿದ್ಯಾನಿವೃತ್ತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷದಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದ್ದ ಮತಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಣಮಾಡಿ, ಮೋಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಆನಂದತಾರತಮ್ಯ ಶ್ರುತಿ ಸಮ್ಮತವೆಮದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿ ಮಧ್ವಭಗವತ್ಪಾದರ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ನ್ಯಾಯಾಮೃತದಲ್ಲಿ  ಅನೇಕ ಗ್ರಂಥಕಾರರು ಹಾಗೂ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಅವುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯ, ದುಸ್ತರ್ಕ, ನಿಂದನಾ, ವಿಷಯಾಂತರ, ಪಕ್ಷಪಾತ ರಹಿತವಾದ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿ ಶ್ರೀಮಧ್ವಭಗವತ್ಪಾದರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಎಷ್ಟು ದೋಷರಹಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣಗಳಿಂದ ಪ್ರಮಿತ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರುವ ರೀತಿ ಅನ್ಯಾದೃಶ. ಎಸ್.ಎನ್.ದಾಸಗುಪ್ತಾ ರಂತಹ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರ ವಾದವೈಖರಿಯನ್ನು ಕುರಿತು ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಫಿಲಾಸಫಿ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ "ತರ್ಕಕೌಶಲ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ತೋರುವ ಹರಿತಮತಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಪ್ರತಿಭೆ ಇಡೀ ಭಾರತೀಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅನ್ಯತ್ರದುರ್ಲಭ" ಎಂದು ಹೇಳಿರುವ ಮಾತು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖನೀಯ.

ತಮ್ಮ ಅದ್ಭುತವಾದ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದ್ದ ಉಳಿದ ಮತಾಚಾರ್ಯರ ಸೂತ್ರಪ್ರಸ್ಥಾನ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸಿ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿದ್ದಂತಹ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ತೋರಿ, ಶಾಂಕರಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿವರಣ ಮತ್ತು ಭಾಮತಿ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಿರೋಧಗಳನ್ನೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಿ, ಖಂಡಿಸಿ, ಶ್ರೀಮಧ್ವಭಗವತ್ಪಾದರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ದುಷ್ಟವಾದ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂದು ಸಾಧಿಸಿ, ಭದ್ರ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀಮದಾಚಾರ್ಯರ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತಾ, " ವೈಚಾರಿಕ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ತಾರ್ಕಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ವಾಕ್ಯಾರ್ಥ ಕೌಶಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರಿಗೆ ಹೆಗಲೆಣೆಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲಬಲ್ಲ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ" ಎಂದು ಎಸ್.ಎನ್.ದಾಸಗುಪ್ತಾ  ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಷಷ್ಟವಾದಂತಹ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಮಹತಿಯನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ದರ್ಶನ ಪರಂಪರೆಗೆ ನೀಡಿದ ಮಹೋನ್ನತ ಕೊಡುಗೆಯ ಅರಿವಾಗದಿರದು.

ಶ್ರೀಮಧ್ವ ಭಗವತ್ಪಾದರ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು  ಶ್ರೀಆನಂದತೀರ್ಥರ ವಿಚಾರಸರಣಿ ಎಷ್ಟು ನವೀನ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ಸತ್ವಪೂರ್ಣವೆಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಮತ್ಸರರಾದ ಅನ್ಯಮತೀಯರೂ ಒಪ್ಪುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಶ್ರೀಭಗವತ್ಪಾದರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಎಷ್ಟು ಗಂಭೀರ, ವ್ಯಾಪಕ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ನಿರ್ದುಷ್ಟವೆಂಬುದನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಕ ತೋರಿದ ಮೂರ್ಧನ್ಯರು. 

ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಶ್ರೀನರಹರಿತೀರ್ಥರಿಂದ ಪ್ರವರ್ತಿತವಾದ ಹರಿದಾಸಸಾಹಿತ್ಯಪರಂಪರೆಗೆ ಪೋಷಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ, ಕನ್ನಡದ ಮನೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಭಾಗೀರಥಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದ ಮಹನೀಯರು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು, ಶ್ರೀವಿಜಯೀಂದ್ರರು, ಶ್ರೀಪುರಂದರರು, ಶ್ರೀಕನಕರು ಮೊದಲಾದ ಜ್ಞಾನಿಶ್ರೇಷ್ಠರಿಗೆ ಗುರುಸ್ಥಾನೀಯರಾಗಿದ್ದವರು ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರು ಎಂದರೆ ಅವರ ಹಿರಿಮೆ ಎಂತಹುದು ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. 'ಸಾಸಿರ ಜಿಹ್ವೆಗಳುಳ್ಳ ಶೇಷನೆ ಕೊಂಡಾಡಬೇಕು ವ್ಯಾಸಮುನಿರಾಯರ ಸಂನ್ನ್ಯಾಸದಿರವ' ' ಇದಿರಾವನು ನಿನಗೀ ಧರೆಯೊಳು ಪದುಮನಾಭನ ದಾಸ ಪರಮೋಲ್ಲೋಸ " ಎಂದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರಂತಹ ಮಹಾಮನೀಷಿಗಳಿಂದಲೇ ಕೊಂಡಾಡಲ್ಪಟ್ಟವರು.

ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರಂತೂ 'ವ್ಯಾಸಮುನಿರಾಯ ನಿಮ್ಮ ಪೆಸರು ಲೇಸು, ಭಾಸುರ ವಿರಕ್ತಿಯೆಂಬ ಶಶಿಮುಖಿ ಅರಸ', 'ಸಿರಿಹಯವದನನ ಅರಮನೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟದ ಆನೆ' ಎಂದು ಕೊಂಡಾಡಿದ್ದರೆ, ಶ್ರೀವಿಜಯೀಂದ್ರರು 'ಶ್ರೀವ್ಯಾಸಯೋಗಿ ಹರಿಪಾದರಾಗೀ ಭಕ್ತಾತಿಪೂಗೀ ಹಿತದಕ್ಷಸದ್ಗೀ ತ್ಯಾಗೀ ವಿರಾಗೀ ವಿಷಯೇಷು ಭೋಗೀ ಮುಕ್ತೌ ಸದಾಗೀತ ಸುರೇಂದ್ರ ಸಂಗೀ" ಎಂದು ನಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಾಸಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಶ್ರೀಪುರಂದರರದಾಸರು "ಈಸು ಮುನಿಗಳಿದ್ದೇನು ಮಾಡಿದರು ವ್ಯಾಸಮುನಿ ಮಧ್ವಮತವನುದ್ಧರಿಸಿದ' ಎಂದು ಮೈಮರೆತು ಸ್ತುತಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದೊದಗಿದ ವಿಪತ್ತನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ತಪೋನಿಧಿಗಳು. ಏಳುನೂರ ಮೂವತ್ತೆರಡು ಪ್ರಾಣಪ್ರತೀಕಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಧರ್ಮಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದ ಮಹನೀಯರು. 'ಹರಿಯಿಲ್ಲದ ಕ್ಷೇತ್ರವರಿಯದ ಮಹಾಮಹಿಮ', 'ಸಿರಿಕೃಷ್ಣ ಸರಸೀರುಹ ಭೃಂಗ', ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರರಾಗಿ ಅವತರಿಸಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ಪೊರೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಸರ್ವವಿದಿತ. ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜರ ಸ್ಮರಣೆಯೇ ಶ್ರೀಮಧ್ವಭಗವತ್ಪಾದರ, ಶ್ರೀ ಭೈಷ್ಮೀ ಸತ್ಯಾ ಸಮೇತನಾದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಹೇತು.


ಇಂತಹ ಮಹಾನುಭಾವರಾದ ಶ್ರೀವ್ಯಾಸತೀರ್ಥಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಅವತರಿಸಿದ ಪರಮಪವಿತ್ರವಾದ ದಿನದಂದು ಅವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಶ್ರೀಬಾದರಾಯಣರ,ಶ್ರೀಮಧ್ವರ, ಶ್ರೀಜಯತೀರ್ಥರ ನಿರ್ದುಷ್ಟವಾದ ಜ್ಞಾನ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಲಿ.
*****************

Legend of Sphatika Linga at Vyasaraja Matha – MahaShivarathri Special !

This is a Gem fact of history which makes us proud of Maadhwa siddhantha & Maadhwa Munitraya MahaMuni Sri Vyasarajaru. Post worshipping Lord Srinivasa at Tirumala for 12 years, Vyasarajaru blessed & handed over the Pooja & administrative responsibilities of the temple to the archaka family (Mirasidars). In HH sanchara, King Tuluva Narasa Nayaka( Narasappa nayaka) requested Sri Vyasarajaru to reside in his kingdom & guide him. Srigalu informed that he’s a renounced ascetic & is responsible for satsiddhantha dharma prachaara which requires him to travel extensively. Upon further devotefull insistence from King Narasappa Nayaka, Sri Vyasarajaru accepted to camp in his kingdom for a few days. On reaching the capital Hampi borders, the King had already made elaborate arrangements to receive Srigalu in grand festivity. As the King approached Vyasarajaru’s Palanquin, he slided aside the curtains of it. To his bewilderment Srigalu, unperturbed was studying Srimadacharya’s , Sri Jayatirtha’s granthas. This very vision of Vairaagya shikhaamani Saint, enlightened the King’s soul to accept him as the rightfull Rajaguru - Guardian Saint of the State. Further upon receiving Vyasarajaru with grand honours , King Narasappa nayaka announced his decision to appoint Sri Vyasarajaru as RajaGuru (A position from the times of Hakka bukka-founders of Vijayanagara kingdom, was occupied by Adwaiti saints/scholars like Vidyaranya).

This Historical decision created huge uproar & Chaos in the King’s Royal Scholarly ensemble (Ashthaana Vidwan-mandali) which had Stalwart scholars in every field of knowledge viz, Nyaya, Tarka, meemamsa, Veda-vedaangas, Upanishads, 6 darshanas, & different shastras. The King neither could oppose his Vidwan mandali’s questioning or revoke his decision. He pleaded his dilemma to Vyasarajaru for solution. Prahladarajaru himself who was reborn as Vyasarjaru calmed the king asking him to arrange for a debate against every scholar in his kingdom at once. All the other scholars lead by Basavaa-Bhatta of Kalinga kingdom initiated the debate with a historical condition of the debate saying, the loser must submit his Upaasya murthi to the winner. Srigalu having complete faith in Srimadacharyara tattva, Srimad Teekakrutpadara granthas & his divine knowledge of previous births & his Vidya & Ashrama Gurus anugraha, instantly accepted the condition & debated continuously for 21 days. Finally, when their last pawn Basavaa Bhatta accepted defeat, Sri Vyasarajaru didn’t humiliate or celebrated his victory. Rather honoured him & all the scholars for their extraordinary scholarship in their respective subjects & made them realise the fault only in their ideologies & conceptual understanding. This melted Basavaa Bhatta’s heart. With tears in his eyes he prostrated to Vyasarajaru’s feet & presented his worshipping idol - Sphatika Linga (Quartz Linga), Pachche Ganapati (Emerald Ganapati). To this very Sphatika Linga which has since then been worshipped by AparokshaJnaanis of Vyasaraja math, annually, on Mahashivarathri day ,during Pradosha kaala – the Pontiff of Sri Vyasaraja Matha (Sosale) does 108 Kalasha Ksheerabhisheka with chants of RudraChamakam reminiscing Madhwashaastra Satsiddhantha Sthaapane. This is nothing short of a celestial event for all Maadhwas to obtain Manoniyamaka Lord Maha-Rudra’s blessings at this parvakaala shivarathri.

- Sri Vyasaraja Yuva Vedike Communications Team

Bibliography : 

Poet Somanatha’s Vyasayogicharithe – Complied by Sri. Venkoba Rao 

Vid. Vyasanakere Prabhanjanacharya’s Discourses on Vyasarajaru & his Book –Sri Vyasaraja Darshana , Discourses by many other Pandits

*******

1 april 2021 by prasadacharya ||ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಬೇಸರದೆ ನೆನೆದು| 

ಆಸೆ ಪೂರೈಸಿ ಕೊಂಬೆ ನಾ||

ಇಂದು ಅವರ ಆರಾಧನಾ ಪರ್ವಕಾಲ.

✍️ಶ್ರೀಹರಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು,ಶ್ರೀ ಹರಿ ನಾಮ ಸ್ಮರಣೆ ಯನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ವೆಂದು ದೈತ್ಯ ರಾಜನಾದ ಹಿರಣ್ಯ ಕಶ್ಯಿಪುವಿನ ಆಜ್ಞೆ ಯಂತೆ  ಗುರುಗಳಾದ ಪುರೋಹಿತರು ಒಂದು ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪ್ರಹ್ಲಾದರ  ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದಾಗ ಪರಮ ಭಾಗವತರಾದ ಮತ್ತು ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಶ್ರೀಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಜರ ಒಂದು ಕೂದಲನ್ನು ಸಹ ಅಲುಗಾಡಿಸಲು ಆ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ ವಾಗಲಿಲ್ಲ...

ಅಸಮರ್ಥ ತನದಿಂದ,ಕೋಪದಿಂದ ಆ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ಯು ರಾಜಗುರುಗಳನ್ನ ನಾಶ ಮಾಡಲು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.ಅವರ ಮೇಲೆ ಎರಗಿ ತನ್ನ ಬೆಂಕಿ ಜ್ವಾಲೆ ಯ ತಾಪದಿಂದ ಅವರನ್ನು ಸುಡಲು ಹೋದಾಗ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಬಾಲ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಜರ ಬಳಿ ಮೊರೆ ಇಡಲು,ಅವರು ಭಗವಂತನ ಬಳಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ ಆ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ಇಂದ ಗುರುಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಮಾತಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ನಾಶಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟ ಗುರುಗಳನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ.

ಆ ನಂತರ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಸಂಹಾರವಾದ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀನರಸಿಂಹ ದೇವರ ಬಳಿ ಅವರು ಮಾಡಿದ ನಿಮ್ಮ ದ್ವೇಷವನ್ನು,ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತಾರದೇ ಉದ್ದರಿಸು ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಮೇಲೆ ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹ ವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದವರು ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಜರು.

ಮುಂದೆ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರೆಂಬ ನಾಮದಿಂದ ಅವತರಿಸಿ, ಕಂಚಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಪರವಾದಿಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿ ದ್ವೈತ ಮತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು..

ಇದನ್ನು ಕಂಡ ಅವಿವೇಕಿಯಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನೊಬ್ಬ ಕೋಪದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ವಿಷ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ..

ಹಿಂದೆ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಜರಾಗಿದ್ದಾಗ ತಂದೆ ಕೊಟ್ಟ ವಿಷವನ್ನು ಕುಡಿದು ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಪಾರಾದವರಿಗೆ ಈ ವಿಷ ಪ್ರಯೋಗ ಅವರಿಗೆ ಏನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.

ಹೀಗೆ ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ತಮಗೆ ಬಂದ ಆಪತ್ತನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡವರಿವರು

ಮತ್ತು ತಮಗೆ ಶರಣು ಬಂದ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಅವನ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ ದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯ ಮುನಿಗಳು ಇವರು.

 ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರ ನಂತರ ವೇದಾಂತ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ರಾಗಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿ

ಮತ್ತು 

ತಮಗೆ ಆದವಾನಿಯ ನವಾಬ ನಿಷಿದ್ಧ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ತಂದು ಒಪ್ಪಿಸಲು ಅದನ್ನು  ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಫಲ ಪುಷ್ಪ ಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿ ಆ ನವಾಬನ ತಪ್ಪನ್ನು ಕ್ಚಮಿಸಿದವರು ಪರಮ ಕರುಣಾಳುಗಳು ಮಂತ್ರಾಲಯ ಪ್ರಭುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು.

ಹೀಗೆ ಮೂರು ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ವಿಶೇಷ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ತಮಗೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಮಾಡಿದವರ ಮೇಲೆ ಸಹ ದ್ವೇಷಿಸದೆ ಅವರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ ಉದ್ದಾರ ಮಾಡಿದವರು ಪರಮ ಭಾಗವತರಾದ ಇಂದಿನ ಆರಾಧನಾ ಕಾಲದ ಕಥಾನಾಯಕರಾದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು...

ಬಹುಶಃ ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಶ್ರೀ ಅಪ್ಪಣ್ಣ ಆಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ತೋತ್ರ ದಲ್ಲಿ

"ಶಾಪಾನುಗ್ರಹ ಶಕ್ತೊನ್ಯೋ ರಾಘವೇಂದ್ರ ನವಿದ್ಯತೇ'*

ಅಂದರೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶಾಪವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಆ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ ಉದ್ದಾರ ಮಾಡಿದವರು ಅನೇಕರು ಇದ್ದಾರೆ.

ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ರಾಯರು ಹಿಂದಿನ ಎರಡು ಅವತಾರದಲ್ಲಿ  ಮತ್ತು ಇವಾಗ ಸಹ ತಮಗೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಮಾಡಿದ,ಮತ್ತು ಶಾಪಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯರಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಹ ಅವರ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ ಅಂತಹವರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ ಉದ್ದಾರ ಮಾಡಿದವರು ಇವರು ಅಂತ ಆ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸನಿಗೆ ಬಂದ ಕುಹುಯೋಗವನ್ನು ತಮ್ಮ ಉಪಾಸ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಮೂಲ ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ನ ದಯೆಇಂದ ಕಳೆದು ಅವನಿಗೆ ಅನುಗ್ರಹ ಮಾಡಿದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು ನಮಗೆಲ್ಲ ಬರುವ ಆಪತ್ತು ವಿಪತ್ತು ಕಳೆದು ಅನುಗ್ರಹ ಮಾಡಲಿ.

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಅಂತರ್ಯಾಮಿಯಾದ ಭಾರತಿಪತಿಯ ಒಡೆಯನಾದ ಆ ಮೂಲ ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣನು ಪ್ರೀತಿ ಯಾಗಲಿ.

ಈ ಪುಟ್ಟ ಲೇಖನವನ್ನು ಗುರುಗಳ ಪಾದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ

🙏ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಪಣಮಸ್ತು🙏

ಪ್ರಹ್ಲಾದನೇ ವ್ಯಾಸ ಮುನಿಯೇ| ರಾಘವೇಂದ್ರರು ಅಹುದೆಂದು

ಭಜಿಸಿರೋ|

ವಿಜಯವಿಠ್ಠಲ ವೊಲಿವ||

🙏ಶ್ರೀ ಕಪಿಲಾಯ ನಮಃ🙏

******

2021

****

" ಸತ್ಯಲೋಕದಿಂದ ಧರೆಗಿಳಿದ ಸುರ ಕಾಮಧೇನು "

" दिनांक : 01.04.2021 ಗುರುವಾರ " फाल्गुण बहुल चतुर्थी " श्री व्यासराज गुरुसार्वभौमर आराधना महोत्सव " 

" ಈದಿನ - ಶ್ರೀ ಶಾರ್ವರಿ ನಾಮ ಸಂವತ್ಸರ ಉತ್ತರಾಯಣ - ಶಿಶಿರ ಋತು - ಫಾಲ್ಗುಣ ಬಹುಳ ಚತುರ್ಥಿ [ ಚೌತಿ ] ಗುರುವಾರ - ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಆರಾಧನಾ ಮಹೋತ್ಸವ  "

" ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜರ ಮಾತಲ್ಲಿ ಪ್ರಾತಃ ಸ್ಮರಣೀಯ ಪರಮಪೂಜ್ಯ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು " 

ಶ್ರೀ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಅಂಶ ಸಂಭೂತರಾದ ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಮೂಲ ರೂಪ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನುಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿಯೂ - ಅತ್ಯಂತ ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿಯೂ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ರಾಗ : ಹಂಸಾನಂದೀ ತಾಳ : ಆದಿ 

ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಸೇವೆ ।

ಲೇಸಾಗಿ ಮಾಡಲು ।

ದಾಸನೆಂದೆನಿಸಿಕೊಂಬ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ಸಾಸಿರಾ ನಾಮದ ।

ವಾಸುದೇವನ ಭಕ್ತ ।

ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರಧಾರಾ ।। ಅ ಪ ।।

ತಾ ಸಹಗಮನ ಪತಿ ಸಹ ಹೋಗುವ । ಆ ಸ್ತ್ರೀಯು ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರಲ್ಲಿಗೆ ಪೋಗಿ । ಶ್ರೀಶ ಬದರಿಯಲ್ಲಿ ಪೇಳಿದ ಮಹಿಮೆಯ । ಆ ಸುಮಹಿಮಾ ಪ್ರಹ್ಲಾದನ್ನ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತ । ಮೋಸ  ಬರುವದೆಂದಾಲೋಚನೆ ಇಲ್ಲದೆ । ಆ ಸತಿ ವಂದಿಸೆ ಸುಮಾಂಗಲ್ಯವನ್ನಿತ್ತು । ಆ ಸಮಯದಿ ಮಂತ್ರ ಅರ್ಘ್ಯವನ್ನೇ ಕೊಂಡು । ತಾ ಸುಮ್ಮಾನದಿ ಬನ್ನೂರಿಗೆ ಪೋಗೆ ಸತಿಪತಿಯ ಪ್ರಾಣವನುಳಿಹಿ ತನ್ನ । ತಾ ಸಮೀಪದಿ ಮಠದಲ್ಲಿ ವಾಸವ ಮಾಡಿ । ಕುಸುಮಾಕ್ಷತೆ ಫಲ ಮಂತ್ರಿಸ್ಯಾಕಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು । ಆ ಸುಮಂಗಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಪುಟ್ಟಿದ । ಆ ಸಮಯದಿ ಚಿನ್ನದ ಹರಿವಾಣದಲಿ ಶಿಶು ಬಿಡದೆ । ತಾ ಸುಮ್ಮನಿರದಲ್ಲೆ ಕಣ್ವ ನದಿಯಲ್ಲಿ । ಶಿಷ್ಯರಿಂ ತೊಳಸಿ ತಂದು ಮಠಕೆ ಆಗ । ವಾಸುದೇವನ ಅಭಿಷೇಕ ಕ್ಷೀರವನ್ನು । ಆ ಸುರಭಿ ಮತಿಯ ಕರದ ಅಭಿಷೇಕವನೆಗೊಂಡ । ಆ ಸುರಭಿ ಮತಿ ಮೊಲೆಯುಂಡು ಬೆಳೆದನು । ವಾಸವನುತ ದೇವೇಶನ್ನ ಮಾಡುತ್ತ । ವಾಸ ಮಾಡಿದರು ಮಳೂರಿನಲ್ಲಿ ।। ಚರಣ ।।

ಆ ಶಂಖುಕರ್ಣನೇ ಶೇಷಾವೇಶದಲ್ಲಿ । ಈಶನ ಸ್ತಂಭದಿ ತೋರಿಸಿದಾತನು । ತಾ ಸಮ್ಮನದಿ ನಾರಸಿಂಹನ ಪೂಜೆಗೆ । ತಾಸು ಬಿಡದೇ ಅರ್ಚಿಸಿದಾತನು । ಆ ಸುಮಹಿಮಗೆ ವ್ಯಾಸ ನಾಮಕರಣವು । ಅಸುಮನೋಯತಿ ಆಶೀರ್ವಾದವು ಮಾಡೆ । ತಾ ಸುಮ್ಮನಿರದಲ್ಲೆ ಕೃಷ್ಣನ್ನ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತ । ಈ ಶಿಶು ಬೆಳೆಯೆ ಆಭರಣದಿಂ ಶೋಭಿಸುತ್ತ । ಈ ಸುಮತಿಯ ಮುಂಗುರುಳಿಗೆ ಮುತ್ತಿನಗೊಂಡೆ । ಆ ಸುಮನೋಹರ ಅರಳೆಲೆ ಮಾಗಾಯಿ । ಭೂಸುರ ಕರವಾ ಮೋಹಿಸುವ ಬಗೆ ವಂಟಿ । ಭಾಸು ಕರ್ಣಕೆ ಚಳತುಂಬು ಬಾವುಲಿ ಇಟ್ಟು । ನಾಸಿಕ ಛಂದವು ಪದ್ಮ ವಿಕಸಿತ ನೇತ್ರ । ಆ ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿಯ ಮುಖ ಫಣಿ ತಿಲಕವು । ಕೇಸರಿ ಪ್ರಿಯಗೆ ಹಾರ ಪದಕವಿಟ್ಟು । ಆ ಸುಕರಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಗುರ ಪೊಳೆಯುವ । ಆ ಸುಕಾಂತಿಯ ಕಡಗ ಸರಪಳಿ ವಂಕಿಯು । ತೀಸು ವಡ್ಯಾಣ ನಡುವಿಗೆ ಧರಿಸಿ । ಈ ಸಣ್ಣ ಪಾದಕ್ಕೆ ಗೆಜ್ಜೆ ಕಾಲ್ಗಡಗವು । ಈ ಶಿಶುವಿನ ಹರಿ ಆಡಿಸುವ ।। ಚರಣ ।।

ವರುಷ ಐದಕೆ ಚೌಲ ಅಕ್ಷರಾಭ್ಯಾಸವು । ಆರನೇ ವತ್ಸರ ಉಪನಯನವನೆ ಮಾಡಿ । ಧೀರಗೆ ಸಪ್ತ ವತ್ಸರಕೆ ತುರ್ಯಾಶ್ರಮ । ಕಾರುಣ್ಯದಿಂ ಶ್ರೀಪಾದರಾಯರಲ್ಲಿ । ಅರುಹಲು ವೇದ ಸಚ್ಛಾಸ್ತ್ರ ನಿಗಮ ಪಾಠ । ಸಾರವತ್ತರ್ಕ ತಾಂಡವ ಚಂದ್ರಿಕೆಯ ಮಾಡಿ । ಸೂರಿ ಶಿಷ್ಯ ವಾದಿರಾಜನ್ನ ಪಡೆದೆಯೋ । ಶೂರ ಕೇಸರಿಯಂತೆ ವಾದಿ ಗಜಗಳಾ । ಧಾರುಣಿಯಲಿ ತಲೆಯೆತ್ತದಂತೆ ಮಾಡಿ । ನೂರೆಂಟು ಮಂದಿಯ ಶೂರ ವಾದಿಗಳಿಂದ । ಧೀರ ಜಯ ಪತ್ರಿಕೆಗೊಂಡು ವಾರಿಧಿ ಕಟ್ಟಿ । ಮಾರುತಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ತಾನು ಮಾಡಿ । ಶ್ರೀ ರುಕ್ಮಿಣೀ ಪತಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣನ್ನ । ಸಾರಸಾಕ್ಷನ ಸೇವೆ ಅನುದಿನವು ಮಾಡಿ । ಧೀರ ಪುರಂದರದಾಸರಿಗಂಕಿತವಿತ್ತು । ಪಾರಾ ಕುಯೋಗವ ನೂಕಿ ಭೂಪತಿಯ ಕಾಯ್ದಾ । ಪಾರಾ ಮಹಿಮಾ ಫಾಲ್ಗುಣ ಬಹುಳ ಚೌತಿಯು । ಶ್ರೀ ರಮಣನ ಪುರ ಯಾತ್ರೆಗೆ ರಥವೇರಿ ಸೇರಿದ । ವರದ ವಿಜಯ ವಿಠ್ಠಲನ  ಪಾದ ।। ಚರಣ ।।    

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಎರಡು ಮಹಾ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಶ್ರೀ ರಾಜೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುವರ್ಯರ ದಕ್ಷಣಾದಿ ಮಠವೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಹಂಸನಾಮಕ ಪರಮಾತ್ಮನಿಂದ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ನಡೆದು ಬಂದ ಸತ್ಪರಂಪರೆಯಾದ ಶ್ರೀ ಸರ್ವಜ್ಞ ಪೀಠಾಧೀಶ್ವರರಾದ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರ ಅವತಾರರಾದ ಮತ್ತು ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂಬ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹದೇವರ ನೇತ್ರ ತ್ರಯದಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುವ " ಚಂದ್ರಿಕಾ - ನ್ಯಾಯಾಮೃತ - ತರ್ಕ ತಾಂಡವ " ಗಳೆಂಬ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸ್ಥಾಪಕಗಳಾದ ಮೂರು ಮೇರು ಕೃತಿಗಳನು ರಚಿಸಿ ತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅಜರಾಮರ ಖ್ಯಾತಿಗಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ರಾಜ ಗುರುಗಳಾಗಿ ನಾಡು - ನುಡಿ - ವಿದ್ಯೆ - ಧರ್ಮ - ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣರಾದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು.

ಸ್ವಾಮೀ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! 

ನೀವು ಚಂದ್ರನಂತಿದ್ದೀರಿ. 

ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿರುವ ಧರ್ಮಗಳೆಲ್ಲವೂ ತಮ್ಮಲಿಯೂ ಇವೆ. 

ಸಂಸಾರ ತಾಪದಿಂದ ಬಳಲಿ ಬೆಂಡಾದವರ ಶ್ರಮವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಬೆಳದಿಂಗಳನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದೀರಿ. 

ನೀವು ಜನನ ಮರಣ ರೂಪವಾದ ಭವ ತಾಪ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಾಧನವಾದ ಸತ್ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಕೊಡುವ " ಚಂದ್ರಿಕಾ " ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಆಡ್ಯರಾಗಿದ್ದೀರಿ. 

ಚಂದ್ರನು ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಮೃತ ಸೇಚನದಿಂದ ದುಷ್ಟ ಶಾರೀರಕ ದುಃಖಾದಿಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. 

ನೀವು ನಿಮ್ಮ " ನ್ಯಾಯಾಮೃತ " ಯೆಂಬ ಗ್ರಂಥದಿಂದ ಸಜ್ಜನರ ದೇಹದ ಕುತ್ಸಿತ ದೇಹ ಭಾವವನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವಿರಿ. 

ಅಂದರೆ.... 

" ಅಮೃತತ್ತ್ವವನ್ನು ನೀಡಿಸುವಿರಿ ". 

ಚಂದ್ರನು ತನ್ನ ನರ್ತನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯದಿಂದ ಶ್ರೀ ಮಹಾರುದ್ರದೇವರನ್ನು ವಿನೋದಾರ್ಥವಾಗಿ ಜಯಿಸಿದ್ದಾನೆ. 

ನೀವು ನಿಮ್ಮ " ತರ್ಕ ತಾಂಡವ " ಗ್ರಂಥ ರಚನೆಯಿಂದ ದುರ್ವಾದಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದೀರಿ. 

ಹೀಗೆ ಚಂದ್ರನಂತೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಧರ್ಮಗಳಿಂದ ಯುಕ್ತರಾಗಿ, ಮಾಧ್ವಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮಿನುಗುತ್ತಿರುವ ಚಂದ್ರಮರೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!!

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! 

ನಿಮ್ಮ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಯಾರಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. 

ನಿಮ್ಮ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಮಹಿಮಾಂಬುಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. 

ಸ್ವಾಮೀ! ತಾವು ಹಿಂದೆ ವಿಜಯನಗರದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾಧೀಶನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಯಾರಿಂದಲೂ ಪರಿಹರಿಸಲು ಸಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿಹ " ಕುಹುಯೋಗ " ವೆಂಬ ಮಹಾ ವಿಪತ್ತು ಬಂದಿದ್ದಿತು. 

ಅದರಿಂದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಟನ ನಾಶವು ಖಂಡಿತವೆಂದು ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪಾರಂಗತರಾದ ವಿದ್ವನ್ಮಣಿಗಳು ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟರು.

ಆಗ ವಿಚಾರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿ ಮಂತ್ರಮಂಡಲಿಯವರು ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಟನು ನಿಮಗೆ ಶರಣಾಗತನಾಗಿ; ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ಬಂದ ವಿಪತ್ತನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ತಾವೊಬ್ಬರೇ ಸಮರ್ಥರೆಂದು ತಮ್ಮಡಿಗಳಿಗೆ ನಮಿಸಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. 

ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಿಯ ಶಿಷ್ಯನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಸಚಿವ ಮಂಡಳಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಿಂದ ಮನ ಕರುಗಿದ ಕರುಣಾಳುಗಳಾದ ನೀವು ಅವರಿಗೆ ಅಭಯವಿತ್ತು ಸಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿ - ಆ " ಕುಹು ಯೋಗ " ವನ್ನು ಎದುರಿಸಿ - ನಿಮ್ಮ ಕರ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಕುಹುಯೋಗಕ್ಕೆ ಆಹುತಿಯನ್ನಾಗಿತ್ತು ಕುಹುಯೋಗದ ವಿಪತ್ತಿನಿಂದ ಕನ್ನಡ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನನ್ನೂ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದಿರಿ!! 

ಆ ನಿಮ್ಮ ಮಹೋಪಕಾರದಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟನಾದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ನಿಮಗೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ; ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಿಸಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದನು. 

" ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳಾದ ನಮಗೇಕೆ ನಿನ್ನ ರಾಜ್ಯ?  - ಇದನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ನೀನೆ ಅರ್ಹ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ " 

ನೆಂದು ಹೇಳಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಮರಳಿ ದಾನ ಮಾಡಿ; ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಖಡ್ಡಾಯವಾದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಕುಹೂ ಯೋಗ ಪರಿಹಾರ ಸಂದರ್ಭದ ಜ್ಞಾಪಕಾರ್ಥವಾಗಿ ಅರಸನಿತ್ತ ...... 

" ವಿದ್ಯಾ ಸಿಂಹಾಸನ " ವನ್ನೂ; 

" ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ರತ್ನ ಸಿಂಹಾಸನಾಧೀಶ್ವರರೂ " 

ಯೆಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ತ್ಯಾಗ ಭಾವದಿಂದ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಖಂಡ ಕೀರ್ತಿ ಸಂಪತ್ತುಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸಿ " ಜಗದ್ಗುರು " ಗಳೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದೀರಿ. 

ಸ್ವಾಮೀ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! ನೀವು ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ರತ್ನ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಮೆರೆದು ಸರ್ವರಿಂದಲೂ ರಾಜಾಧಿರಾಜರೆಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸಿ ಕೊಂಡವರು. 

ಸಕಲ ಗುರುಗಳಿಗೂ - ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೂ - ಪಂಡಿತರಿಗೆಲ್ಲಾ ಅಧಿರಾಜರಾಗಿರುವಿರಿ.

ಉತ್ತರ, ದಕ್ಷಿಣ  ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಂದ ಭಕ್ತಿ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸೇವಿತರಾದ ಯೋಗಿವರ್ಯರು. 

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮತವೆಂಬ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವ ರಾಜಹಂಸರೂ ಮತ್ತು ಮಹಾ ಮಹಿಮೋಪೇತರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!! 

ಮುಂದೆ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಗಿ ದ್ವಾಪರದಲ್ಲಿ ಅವತರಸಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ ಅವರ ಪರಮಾನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ ಈ ಕಲಿಯುದದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಅವತರಿಸಿ -

ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಾ - ಚಂದ್ರನಂತೆ ಸುಂದರವಾಗಿ - ಅಗ್ನಿಯಂತೆ ತೇಜಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿ - ಶ್ರೀ ಧ್ರುವಾಂಶ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ - ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಾಂಶ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರ ವರ ಕುಮಾರಕರಾಗಿ ಮೆರೆದು ಶ್ರೀ ಮೂಲ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣದೇವರ ಪರಮಾನುಗ್ರಹದಿಂದ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ನ್ಯಾಯಾಮೃತ, ತರ್ಕ ತಾಂಡವ ಪ್ರೌಢ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ - ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದುದಲ್ಲದೇ.... 

 " ಸಿರಿಕೃಷ್ಣ " 

ಯೆಂಬ ಹರಿಪ್ರಸಾದಾಂಕಿತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 250 ಪದಗಳನ್ನೂ, -13 ಸುಳಾದಿಗಳನ್ನೂ ಮತ್ತು ಉಗಾಭೋಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿ - ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಗುರುಗಳಾಗಿ - ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ಸಿಂಹಾಸನ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಳಿದ ಧೀಮಂತ - ಶ್ರೀಮಂತ ಯತಿಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!! 

ಪ್ರಮಾಣ : 

ಶ್ರೀ ಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು, ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ - 11 - 8...

ಬಾಹ್ಲೀಕೋರಾಜ ಸತ್ತಮಃ 

ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪೋ ಪುತ್ರಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಃ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ 

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ ।।

 ಶ್ರೀ ಅಭಿನವ ಜನಾರ್ದಾನ ವಿಠ್ಠಲರು.. 

ಮೊದಲು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುನರಸಿಯ 

ಉದರದಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ।

ಅದರ ತರುವಾಯದಲಿ -

ಬಾಹ್ಲೀಕ ಅಧಿಪನೆಂದೆನಿಸಿ... ।।

ಶ್ರೀ ರಮಾಪತಿ ವಿಠ್ಠಲರು... 

ಈತನೇ ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ಆಹ್ಲಾದಕರನು 

ಶೂರ ಬಾಹ್ಲೀಕ ನೆನಿಸಿದ ।। 

ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು - ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ -, ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರೇ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ಯತಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಹರಿದಾಸರುಗಳಿಗೆ ಗುರುಗಳಾಗಿ - ಅನೇಕ ರಾಜ ಮಹಾರಾಜ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಗುರುಗಳಾಗಿ ಮೆರೆದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು. 

ಇಂಥಾ ಮಹಾನುಭಾವರನ್ನು ಚತುಃಷಷ್ಠಿ ಕಲಾ ಸಂಪನ್ನರಾದ ಶ್ರೀಮದ್ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು " ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಅವತಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು " ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಸ್ತೋತ್ರ " ದಲ್ಲಿ... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಸ್ಯಾsವತಾರೋಸಾ-

ವೀಂದ್ರಾನುಪ್ರವೇಶನಾತ್ ।

ತೇನೇ ತತ್ಸೇವಿನಾಂ ನೃಣಾಂ

ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವೇಧ್ರುವಮ್ ।। 

ಎಂದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾ ಗುರುಗಳೂ, ಸಾರ ಸರ್ವಸ್ವವೂ; ಸ್ವರೂಪೋದ್ಧಾರಕರಾದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಶ್ರೀ ಶೇಷದೇವರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಇಂದ್ರದೇವರ ವಿಶೇಷ ಸನ್ನಿಧಾನವುಳ್ಳವರೆಂದೂ ಸಮರ್ಥಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ, ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

********

" ವರ್ಧಂತೀ  - 2/1 "

ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತಾರ ಮಾಡಿದ ವಿವರ ಹೀಗಿದೆ....

ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರಿಗೆ ಪ್ರೀತ್ಯಾಸ್ಪದ ಕರ್ಮಜ ದೇವತೆಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನವಾದ ಸತ್ಯ ಲೋಕ ವಾಸಿಗಳು. 

ನಿಮ್ಮ ದ್ವಾರಾ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ - ನಿಮ್ಮನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ - ಕೀರ್ತಿ ಕೊಡಲು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ನೀವು ನಾಲ್ಕು ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಶ್ರೀ ಹರಿ ಸೇವೆ, ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಮಹನೀಯರು.

" ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು "

ಮೂಲರೂಪದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರಾದ ನೀವು - ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರಾಗಿ ಮಧುನಾಮಕ ದೈತ್ಯ ಸಂಹಾರಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಸೇವೆ ಮಾಡಿದಿರಿ.

ದೇವ ಮುನಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ನಾರದ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಅನುಗ್ರಹೋಪದೇಶಗಳ ದ್ವಾರಾ ಶ್ರೀ ಹರಿ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹದೇವರ ಚರಣಕಮಲವನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ ಪೂತಾತ್ಮರು.

ನೀವು ದೈತ್ಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರೂ ಅಸುರೀ ಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ಪರಮ ಸಾತ್ವಿಕರಾದ ದೈತ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ ಕಯಾಧುದೇವಿಯ ಕುಮಾರರಾದ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು.

ಪ್ರಮಾಣ :

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ಜನ್ಮ ವೈಷ್ಣವಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ।

ವಾಸುದೇವೇ ಭಗವತಿ ಯಸ್ಯ ನೈಸರ್ಗಿಕೀರತಿಃ ।

ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಃ ಶೀಲ ಸಂಪನ್ನಃ 

ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ।

ಪ್ರಶಾಂತಕಾಮೋ 

ರಹಿತಾಸುರೋಸುರಃ ।।

ಮಹದರ್ಭಕಃ ಮಹದುಪಾಸಕಃ 

ನಿರ್ವೈರಾಯ ಪ್ರಿಯ ಸುಹೃತ್ತಮಃ ।

ಮಾನಸ್ತಂಭ ವಿವರ್ಜಿತಃ 

ಯಥಾ ಭಗವತೀಶ್ವರೇ ।।

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋಪಿ ಮಹಾಭಾಗಃ 

ಕರ್ಮದೇವ ಸಮಃ ಸ್ಮೃತಃ ।

ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾಹ್ಲಾದ ಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ 

ನಾರದಸ್ಯೋಪದೇಶತಃ ।

ಅತಃ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ನಾಮಾಸೌ 

ಪೃಥುವ್ಯಾಂ ಖಗಸತ್ತಮಃ ।।

ದೇವಾಃ ಶಾಪ ಬಲದೇವ 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದಿತ್ವಮಾಗತಾಃ ।

ದೇವಾಃ ಶಾಪಾಭಿಭೂತತ್ವಾತ್ 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದ್ಯ ಬಭೂವಿರೇ ।।

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ  ಕಯಾಧವಃ ವಿ

ರೋಚನಂ ಸ್ವಪುತ್ರಂ ಅಪನ್ಯಧತ್ತ ।।

ಋತೇತು ತಾತ್ವಿರ್ಕಾ 

ದೇವನ್ನಾರದಾದೀನಥೈವ ಚ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದುತ್ತಮಃ ಕೋನು 

ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತೌ ಜಗತ್ತ್ರಯೇ ।।

" ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರಿಗೆ ಜಗನ್ನಾಥನಾದ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹನ ಪರಮಾದ್ಭುತ ವಚನ!! "

ವತ್ಸ! ಯದ್ಯದಭೀಷ್ಟಂತೇ 

ತತ್ತದಸ್ತು ಸುಖೀಭವ ।

ಭವಂತಿ ಪುರುಷಾ ಲೋಕೇ 

ಮದ್ಭಾಕ್ತಾಸ್ತ್ವಾಮನುವ್ರತಾಃ ।

ತ್ವಂ ಚ ಮಾಂ ಚ ಸ್ಮರೇಕಾಲೇ 

ಕರ್ಮಬಂಧಾತ್ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ।।

" ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜರು "

ದ್ವಾಪರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದೀಪ ಮಹಾರಾಜನ ಪುತ್ರನಾಗಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಭಕ್ತರಾಗಿ ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜರೆಂದು ಅವತರಿಸಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ - ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನರನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ ಸಂತೋಷ ಪಡಿಸಿದಿರಿ.

ಯದುನಂದನನಾದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನೂ, ಕುಂತಿ ಪುತ್ರರಾದ ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರನ್ನೂ ಸೇವಿಸಿ ಆನಂದ ಗೊಳಿಸಿದ್ದೀರಿ.

ಪ್ರಮಾಣ :

ಮ ಭಾ ತಾ ನಿ ( 11/8 )

ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜ ಸತ್ತಮಃ 

ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪೋ ಪುತ್ರ: ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ 

ವಾಯುನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟ: ।।

ರಾಗ : ಮೋಹನ  ತಾಳ : ಆದಿ 

ಶ್ರೀ ಮಂತ್ರಾಲಯಾಧೀಶ -

ಗುರುರಾಜ ಸುರಭೋಜ ।

ಸಿರಿ ರಾಘವೇಂದ್ರ ನಮೋ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ಸಿರಿ ಮಧ್ವ ಮುನಿ ಪರಮ ।

ಕರುಣಾ ಜಲಧಿಯೊಳು ।

ಪರಿ ಪರಿ ಹರಿಯುವ ।

ಸುರಧೇನು ಸಲಹೆಮ್ಮ ।। ಅ ಪ ।।

ಸುರರಾಜನಂತೆ ಭೂಸುರರ -

ಪಾಲಿಪನಾದ ।

ಹರಿ ಪಾದಪದ್ಮ ಭೃಂಗ ।

ದೊರೆ ನಿನ್ನ ವೈಭವ ।

ಸಿರಿಯೆಂತೊ ನಾ ಕಾಣೆ ।

ಹರಿ ತಾನೆ ನಿಂದತುಳ ।

ವರಗಳ ಬೀರುವ ।। ಚರಣ ।।

ಸುವರ್ಣ ವೃಂದಾವನದಿ -

ಮೆರೆಯುವ ।

ಸಂದೇಹ ಹರನೆ ಧೀರ ।

ಅಂದಾದಿ ಕೇಸರಿ ।

ಗಂಧ ಅಕ್ಷತೆ ಧರಿಸಿ ।

ಚಂದಿರನಂತೆಸೆವ ।

ಮಂದಹಾಸನೆ ಪಾಹಿ ।। ಚರಣ ।।

ದೇಶ ದೇಶದಿ ಬರುವ ।  

ದಾಸ ಜನರ  ಆರ್ಥಿ ।

ಕೋಶ ಮೂರುತಿ -

ನೀನೆ ಹಂಸ । ಜ ।

ಯೇಶ ವಿಠಲ ದಾಸ ।

ಈ ಸಮಯದಿ ಕಾಯೋ ।

ಭೋ ಸೋತು ಮೊರೆಹೊಕ್ಕೆ ।। ಚರಣ ।।

*****

" ವರ್ಧಂತೀ  - 2/2 "

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು "

ಈ ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ತ ಭಕ್ತ ವೃಂದದಿಂದ ನಮಸ್ಕೃತರಾಗಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರೆಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದೀರಿ.

ವಿಜಯ ನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾಧೀಶನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ಕುಹು ಯೋಗವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿ - ಅವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ - ಮಹಾ ಮಹಿಮಾಶಾಲಿಗಳೆಂದು ಎಲ್ಲರಿಂದಲೂ ಸ್ತುತ್ಯರಾಗಿ ಕೀರ್ತಿಗಳಿಸಿದ್ದೀರಿ!

ವೇದಾದಿ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋತ್ತವದೇವನೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯನಾದ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಸತ್ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜನರಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೋಧಿಸಿದ ಶ್ರೀ ಮೂಲಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣಾರಾಧಕರು.

ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀ೦ದ್ರತೀರ್ಥರು...

ಪ್ರಹ್ಲಾದಸ್ಯಾsವತಾರೋಸಾ-

ವೀಂದ್ರಸ್ಯಾನುಪ್ರವೇಶನಾತ್ ।

ತೇನೇ ತತ್ಸೇವಿನಾ೦ ನೃಣಾ೦ 

ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವೇ ಧ್ರುವಮ್ ।।

ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು....

ಶೇಷಾವೇಶ ಪ್ರಹ್ಲಾದನವತಾರ ವೆನಿಸಿದೆ । ವ್ಯಾಸರಾಯನೆಂಬೋ ಪೆಸರು ನಿನಗಂದಂತೆ । ದೇಶಾಧಿಪಗೆ ಬಂದ ಕುಹೂ ಯೋಗವನು ನೂಕಿ । ನೀ ಸಿಂಹಾಸನವೇರಿ ಮೆರೆದೆ ಜಗವರಿಯೇ । ವ್ಯಾಸಾಬ್ಧಿಯನು ಬಿಗಿಸಿ ಕಾಶಿ ದೇಶದೊಳೆಲ್ಲ । ಭಾಸುರ ಕೀರ್ತಿಯನು ಪಡೆದೆ ನೀ ಗುರುರಾಯ । ವಾಸುದೇವ ಪುರಂದರ ವಿಠ್ಠಲನ್ನ ದಾಸರೊಳು । ಲೇಶ ನಿನ್ನಂತೆ ವೆಗ್ಗಳರ ಕಾಣೆನು ನಾನು ।।

" ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು "

ಶ್ರೀ ಯಮಾಂಶ ಸಂಭೂತರಾದ ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರು.... 

ವ್ಯಾಸರಾಜರಿಗೆ ಮೂರು ಜನ್ಮ । ದಾಸರಿಗೆ ಎರಡು ಜನ್ಮ । ಶ್ರೀ । ವ್ಯಾಸರಾಯರೇ ರಾಘವೇಂದ್ರರಾಯರು । ರಾಮಚಂದ್ರನ । ಆಶ್ರಿತ ಜನ ಕೋಟಿಯೊಳಗೆ । ಉತ್ಕೃಷ್ಟರಾದವರು ।।

ನಾರದರ ಅಂಶವೇ ಪುರಂದರದಾಸರು । ತಮ್ಮ ಕೂಸಾದ ಭೃಗು ಮುನಿಯಲ್ಲಿ । ತಾವು ಒಂದಂಶದಿ ನಿಂದು ವಿಜಯದಾಸರೆಂದು ಪೆಸರು ಪಡೆವ ।।

ನಾ,  ಯಮನು ಮುಂದೆ ಮಾಂಡವ್ಯ ಶಾಪದಿಂದ । ಎರಡು ಜನ್ಮ ಶೂದ್ರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಪೊಕ್ಕೆನಲು । ಒಂದು ಜನುಮ ವಿದುರನಾಗಿ । ಕುರುಬರ ಕುಲದಲ್ಲೀಗ ಪುಟ್ಟಿದೆ । ಎನಗೆ ಈ ಜನುಮದಲ್ಲಿ ಮುಕುತಿಯೆಂತೆಂಬೆ  । 

ವರದಪ್ಪನೆ  ಸೋಮ । ಗುರುರಾಯ ದಿನಕರನು । ಅಭಿನವ ಬೃಹಸ್ಪತಿ । ಮಧ್ವಪತಿ ಭೃಗು ಅಂಶದಿ ಮೆರೆವ । ಮಹಾ ಮಹಿಮೆ ಪೊಗಳುವನು ।।

ಭಾಗವತರೊಳಗೆ ಯೋಗೀ೦ದ್ರ ಕೃಷ್ಣನ್ನ । ಬಾಗಿ ನಮಿಸುವ ದಾಸ ಜನರ ಪೋಷಕ । ಕಾಗಿನೆಲೆಯಾದಿ ಕೇಶವರಾಯ । ದಾಸೋತ್ತಮರ ಗುಣವ ಕನಕದಾಸ ಪೇಳಿದನು ।।

 ಮೇಲ್ಕಂಡ ಉಗಾಭೋಗದಲ್ಲಿ..... 

ತಮ್ಮ [ ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರು ] - ಶ್ರೀ ರಾಯರ - ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರ - ಶ್ರೀ ವಿಜಯದಾಸರ  ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ಪುರಂದರ ದಾಸರ ಮಕ್ಕಳ ಅಂಶಾವತಾರಗಳ ವಿವರ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. 

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಿಗೆ ಮೂರು ಜನ್ಮ ಅಂದರೆ.... 

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಹಿಂದಿನ ಮತ್ತು ಮೂಲರೂಪಯೆಂದರ್ಥ. 

ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣ [ ಮೂರ ರೂಪ - ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಸೃಷ್ಟಿ - ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಲೋಕ ನಿವಾಸಿಗಳು ] - ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದ  -  ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕ.

 " ದಾಸರಿಗೆ ಎರಡು ಜನ್ಮ " ಯೆಂದರೆ ... 

ಮೊದಲನೆಯದು " ದಾಸೀ ಪುತ್ರ - ಎರಡನೆಯದು " ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸ " ರೆಂದು ತಾತ್ಪರ್ಯ. 

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರೇ ರಾಘವೇಂದ್ರರಾಯರು " ಯೆಂದರೆ ...... 

ಪುನಃ ಭಗವದಿಚ್ಛೆಯಿಂದ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೆಂದು ಚತುರ್ಥ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಅವತಾರವನ್ನು ಮಾಡಿ ಭಕ್ತ ಜನರ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ - ಕಾಮಧೇನುವೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿ ಅದ್ಯಪಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಂತ್ರಾಲಯ ಮೂಲ ಬೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಅಭೀಷ್ಟಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಕರಾರ್ಚಿತ ಶ್ರೀಮನ್ಮೂಲರಾಮಚಂದ್ರದೇವರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮದಾಚಾರ್ಯರ ಕರಾರ್ಚಿತ ಶ್ರೀ ದಿಗ್ವಿಜಯರಾಮಚಂದ್ರದೇವರ ಆರಾಧಕರು!

ನೀವು ಭಗವತಾಗ್ರಣಿಗಳೂ - ಹರಿಭಕ್ತಾಗ್ರೇಸರರೂ - ಶ್ರೀಮನ್ಮೂಲರಾಮಚಂದ್ರದೇವರ ಉಪಾಸನೆಯಿಂದ ಸಾತ್ವಿಕ ಸಕಲ ಪುರುಷಾರ್ಥ ಸಂಪತ್ತುಳ್ಳವರೂ - ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರೂ - ಹರಿ ಭಕ್ತಿ ಪ್ರಸಾರಕರಾಗಿ ಭಗವಂತನ ವಿಶೇಷಾನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿರುವ - ದೇವ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸುರರಿಂದ ಗೇಗೀಯಮಾನವಾದ ಕೀರ್ತಿಯಿಂದ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿರುವವರು  - ಶಂಖುಕರ್ಣಾವತಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!

ಪ್ರಮಾಣ :

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಂ 

ಹರೇಃ ಪಾದಾಬ್ಜ ಸಂಶಯಂ ।

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ 

ಮಹಾಬಲ ಸಮನ್ವಿತಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದುತ್ತಮಃ ಕೋನು 

ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತೌ ಜಗತ್ತ್ರಯೇ ।।

ಕೃಷ್ಣಗ್ರಹಗ್ರಹೀತಾತ್ಮ....... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ।।

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ 

ಮಹಾಬಲ ಸಮನ್ವಿತಃ । 

ಎಂದರೆ.... 

ವಾಯೂನಾಚ ನಿತ್ಯ ಸಮಾವಿಷ್ಟತ್ವಾತ್ 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ।

" ನಿತ್ಯ " ಪದಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ..

ಅವರ ಮುಂದಿನ ಅವತಾರಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕ - ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ - ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು. ಇವರಲ್ಲೂ ಸಹಾ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರು ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದ ಇರುತ್ತಾರೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ!

" ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಿಂದ ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದ ಯುಕ್ತರಾದವರು ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು. "

ಆ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ನಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!! 

ಆದ್ದರಿಂದ ಶ್ರೀ ಮರುದಂಶ ಪ್ರಾಣೇಶದಾಸರು " ಪವನಾಂಶರಿವರು ಕವಲಿಲ್ಲ " ಅಂದರೆ....

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ....

" ಕವಲಿಲ್ಲ " ( ಎರಡಿಲ್ಲ ) ಯೆಂದು ಶ್ರೀ ದಾಸರ ಸತ್ಯವಾದ ಮಾತು!!!

ಶ್ರೀ ಶ್ಯಾಮಸುಂದರದಾಸರು....

ಎಂಥಾ ದಯವಂತನೋ ।

ಮಂತ್ರಮುನಿನಾಥನೋ ।

ಸಂತತದಿ ತನ್ನನು ।

ಚಿಂತಿಪರಿಗೆ ಕಾಮಧೇನು ।।

ವರ ಪ್ರಹ್ಲಾದನೋ ।

ಮರಳಿ ಬಾಹ್ಲೀಕನೋ ।

ಗುರು ವ್ಯಾಸರಾಯನೋ ।

ಪರಿಮಳಾಚಾರ್ಯನೂ ।।

ಮರುತಾವೇಶಯುಕ್ತನು ।

ದುರಿತ ಕಳೆವ ಶಕ್ತನು ।

ತರಣಿನಿಭ ಗಾತ್ರನು ।

ಪರಮಾ ಸುಚರಿತ್ರನು ।।

ವಿವರಣೆ :

ಮರುತಾವೇಶ ಯುಕ್ತನು = ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು.

" ದುರಿತ ಕಳೆವ ಶಕ್ತನು "

ಪಾಪ - ಕಷ್ಟ - ಅಮಂಗಲ - ಕೇಡು ಮೊದಲಾವುಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುವ ದೈವೀ ಶಕ್ತಿವುಳ್ಳವರು ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು.

ತರಣಿ = ಸೂರ್ಯ

ನಿಭ = ಬೆಳಕು / ಕಾಂತಿ

ಗಾತ್ರ = ಶರೀರ

by ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ

    ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

********

" ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜರ ಮಾತಲ್ಲಿ ಪ್ರಾತಃ ಸ್ಮರಣೀಯ ಪರಮಪೂಜ್ಯ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು "

" ದಿನಾಂಕ : 19.05.2021 - ಶ್ರೀ ಪ್ಲವ ನಾಮ ಸಂವತ್ಸರ ಉತ್ತರಾಯಣ ವಸಂತ ಋತು ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಸಪ್ತಮೀ - ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸಾರಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಅವತಾರ ಮಾಡಿದ ಪರಮ ಪವಿತ್ರವಾದ ಶುಭದಿನ "

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಎರಡು ಮಹಾ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಶ್ರೀ ರಾಜೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುವರ್ಯರ ದಕ್ಷಣಾದಿ ಮಠವೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಹಂಸನಾಮಕ ಪರಮಾತ್ಮನಿಂದ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ನಡೆದು ಬಂದ ಸತ್ಪರಂಪರೆಯಾದ - ಶ್ರೀ ಸರ್ವಜ್ಞ ಪೀಠಾಧೀಶ್ವರರಾದ - ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರ ಅವತಾರರಾದ ಮತ್ತು ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂಬ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹದೇವರ ನೇತ್ರ ತ್ರಯದಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುವ " ಚಂದ್ರಿಕಾ - ನ್ಯಾಯಾಮೃತ - ತರ್ಕ ತಾಂಡವ " ಗಳೆಂಬ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸ್ಥಾಪಕಗಳಾದ ಮೂರು ಮೇರು ಕೃತಿಗಳನು ರಚಿಸಿ ತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅಜರಾಮರ ಖ್ಯಾತಿಗಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ರಾಜ ಗುರುಗಳಾಗಿ ನಾಡು - ನುಡಿ - ವಿದ್ಯೆ - ಧರ್ಮ - ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣರಾದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು. 

ಸ್ವಾಮೀ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! 

ನೀವು ಚಂದ್ರನಂತಿದ್ದೀರಿ. 

ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿರುವ ಧರ್ಮಗಳೆಲ್ಲವೂ ತಮ್ಮಲಿಯೂ ಇವೆ. 

ಸಂಸಾರ ತಾಪದಿಂದ ಬಳಲಿ ಬೆಂಡಾದವರ ಶ್ರಮವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಬೆಳದಿಂಗಳನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದೀರಿ. 

ನೀವು ಜನನ ಮರಣ ರೂಪವಾದ ಭವ ತಾಪ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಾಧನವಾದ ಸತ್ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಕೊಡುವ " ಚಂದ್ರಿಕಾ " ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಆಡ್ಯರಾಗಿದ್ದೀರಿ. 

ಚಂದ್ರನು ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಮೃತ ಸೇಚನದಿಂದ ದುಷ್ಟ ಶಾರೀರಕ ದುಃಖಾದಿಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. 

ನೀವು ನಿಮ್ಮ " ನ್ಯಾಯಾಮೃತ " ಯೆಂಬ ಗ್ರಂಥದಿಂದ ಸಜ್ಜನರ ದೇಹದ ಕುತ್ಸಿತ ದೇಹ ಭಾವವನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವಿರಿ. 

ಅಂದರೆ..... 

" ಅಮೃತತ್ತ್ವ " ವನ್ನು ನೀಡಿಸುವಿರಿ. 

ಚಂದ್ರನು ತನ್ನ ನರ್ತನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯದಿಂದ ಶ್ರೀ ಮಹಾರುದ್ರದೇವರನ್ನು ವಿನೋದಾರ್ಥವಾಗಿ ಜಯಿಸಿದ್ದಾನೆ. 

ನೀವು ನಿಮ್ಮ " ತರ್ಕ ತಾಂಡವ " ಗ್ರಂಥ ರಚನೆಯಿಂದ ದುರ್ವಾದಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದೀರಿ. 

ಹೀಗೆ ಚಂದ್ರನಂತೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಧರ್ಮಗಳಿಂದ ಯುಕ್ತರಾಗಿ, " ಮಾಧ್ವಾಕಾಶ " ದಲ್ಲಿ ಮಿನುಗುತ್ತಿರುವ ಚಂದ್ರಮರೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!!

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! 

ನಿಮ್ಮ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಯಾರಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. 

ನಿಮ್ಮ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಮಹಿಮಾಂಬುಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. 

ಸ್ವಾಮೀ! 

ತಾವು ಹಿಂದೆ ವಿಜಯನಗರದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾಧೀಶನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಯಾರಿಂದಲೂ ಪರಿಹರಿಸಲು ಸಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿಹ " ಕುಹುಯೋಗ " ವೆಂಬ ಮಹಾ ವಿಪತ್ತು ಬಂದಿದ್ದಿತು.  

ಅದರಿಂದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಟನ ನಾಶವು ಖಂಡಿತವೆಂದು ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪಾರಂಗತರಾದ ವಿದ್ವನ್ಮಣಿಗಳು ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟರು. 

ಆಗ ವಿಚಾರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿ ಮಂತ್ರಮಂಡಲಿಯವರು ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಟನು ನಿಮಗೆ ಶರಣಾಗತನಾಗಿ; ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ಬಂದ ವಿಪತ್ತನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ತಾವೊಬ್ಬರೇ ಸಮರ್ಥರೆಂದು ತಮ್ಮಡಿಗಳಿಗೆ ನಮಿಸಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. 

ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಿಯ ಶಿಷ್ಯನಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಸಚಿವ ಮಂಡಳಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಿಂದ ಮನ ಕರುಗಿದ ಕರುಣಾಳುಗಳಾದ ನೀವು ಅವರಿಗೆ ಅಭಯವಿತ್ತು ಸಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿ - ಆ " ಕುಹು ಯೋಗ " ವನ್ನು ಎದುರಿಸಿ - ನಿಮ್ಮ ಕರ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಕುಹುಯೋಗಕ್ಕೆ ಆಹುತಿಯನ್ನಾಗಿತ್ತು ಕುಹುಯೋಗದ ವಿಪತ್ತಿನಿಂದ ಕನ್ನಡ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನನ್ನೂ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದಿರಿ!!

ಆ ನಿಮ್ಮ ಮಹೋಪಕಾರದಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟನಾದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ನಿಮಗೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ - ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಿಸಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದನು. 

" ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳಾದ ನಮಗೇಕೆ ನಿನ್ನ ರಾಜ್ಯ? 

ಇದನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ನೀನೆ ಅರ್ಹ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ " 

ನೆಂದು ಹೇಳಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಮರಳಿ ದಾನ ಮಾಡಿ - ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಖಡ್ಡಾಯವಾದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಕುಹೂ ಯೋಗ ಪರಿಹಾರ ಸಂದರ್ಭದ ಜ್ಞಾಪಕಾರ್ಥವಾಗಿ ಅರಸನಿತ್ತ " ವಿದ್ಯಾ ಸಿಂಹಾಸನ " ವನ್ನೂ; " ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ರತ್ನ ಸಿಂಹಾಸನಾಧೀಶ್ವರರೂ " ಯೆಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ತ್ಯಾಗ ಭಾವದಿಂದ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಖಂಡ ಕೀರ್ತಿ ಸಂಪತ್ತುಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸಿ " ಜಗದ್ಗುರು " ಗಳೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದೀರಿ. 

ಸ್ವಾಮೀ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೇ! 

ನೀವು ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ರತ್ನ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಮೆರೆದು ಸರ್ವರಿಂದಲೂ ರಾಜಾಧಿರಾಜರೆಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸಿ ಕೊಂಡವರು. 

ಸಕಲ ಗುರುಗಳಿಗೂ - ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೂ - ಪಂಡಿತರಿಗೆಲ್ಲಾ ಅಧಿರಾಜರಾಗಿರುವಿರಿ. 

ಉತ್ತರ - ದಕ್ಷಿಣ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಂದ ಭಕ್ತಿ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸೇವಿತರಾದ ಯೋಗಿವರ್ಯರು. 

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮತವೆಂಬ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವ ರಾಜಹಂಸರೂ ಮತ್ತು ಮಹಾ ಮಹಿಮೋಪೇತರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!!

ಮುಂದೆ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಗಿ ದ್ವಾಪರದಲ್ಲಿ ಅವತರಸಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ ಅವರ ಪರಮಾನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ ಈ ಕಲಿಯುದದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಅವತರಿಸಿ ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಾ - ಚಂದ್ರನಂತೆ ಸುಂದರವಾಗಿ - ಅಗ್ನಿಯಂತೆ ತೇಜಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿ - ಶ್ರೀ ಧ್ರುವಾಂಶ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ - ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಾಂಶ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರ ವರ ಕುಮಾರಕರಾಗಿ ಮೆರೆದು ಶ್ರೀ ಮೂಲ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣದೇವರ ಪರಮಾನುಗ್ರಹದಿಂದ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ನ್ಯಾಯಾಮೃತ, ತರ್ಕ ತಾಂಡವ ಪ್ರೌಢ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದುದಲ್ಲದೇ, " ಸಿರಿಕೃಷ್ಣ " ಯೆಂಬ ಹರಿಪ್ರಸಾದಾಂಕಿತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 250 ಪದಗಳನ್ನೂ, 13 ಸುಳಾದಿಗಳನ್ನೂ ಮತ್ತು ಉಗಾಭೋಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನಿಗೆ ಗುರುಗಳಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾ ಸಿಂಹಾಸನ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಳಿದ ಧೀಮಂತ, ಶ್ರೀಮಂತ ಯತಿಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!!

ಪ್ರಮಾಣ :

" ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು "

ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಸೇವೆ ಲೇಸಾಗಿ ಮಾಡಲು ।

ದಾಸನೆಂದೆನಿಸಿಕೊಂಬ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ಸಾಸಿರಾ ನಾಮದ ವಾಸುದೇವನ ।

ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರಧಾರಾ ।। ಅ ಪ ।।

ಈ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಕೃತಿಯ ಮುಂದಿನ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ.... 

ಆ ಶಂಖುಕರ್ಣನೇ ಶೇಷಾವೇಶದಲ್ಲಿ ।

ಈಶನ ಸ್ತಂಭದಿ ತೋರಿಸಿದಾತನು ।

ತಾ ಸನ್ಮನದಿ ನರಸಿಂಹನ ಪೂಜೆಗೆ ।

ತಾಸು ಬಿಡದೆ ಅರ್ಚಿಸಿದಾತನು ।

ಆ ಸುಮಹಿಮಗೆ ವ್ಯಾಸ ನಾಮಕರಣವು ।

ಆಸುಮನೋಯತಿ ಆಶೀರ್ವಾದವು ಮಾಡೇ ।।

ಅಂದರೆ.... 

ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಅಮೃತಮಯ ಹಸ್ತಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟು - ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರ ನಿತ್ಯ ಸನ್ನಿಧಾನದಿಂದಲೂ - ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದಲೂ ಯುಕ್ತರಾದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಶ್ರೀ ಲಕ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಆಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ - ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಲೋಕ ವಾಸಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಸೇವೆಗೆ ನೇಮಿಸಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಿಮಾನ್ವಿತರು. 

ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರೇ ಮುಂದೆ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಆಜ್ಞಾನುಸಾರ.... 

ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ - ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದ, ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕ, ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಧರೆಗಿಳಿದ ಸುರಾ ಕಾಮಧೇನು.   

ಶ್ರೀ ಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು, ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ - 11 - 8 

ಬಾಹ್ಲೀಕೋರಾಜ ಸತ್ತಮಃ 

ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪೋ ಪುತ್ರಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಃ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ 

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ ।।

ಶ್ರೀ ಅಭಿನವ ಜನಾರ್ದಾನ ವಿಠ್ಠಲರು.. 

ಮೊದಲು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುನರಸಿಯ -

ಉದರದಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ।

ಅದರ ತರುವಾಯದಲಿ -

ಬಾಹ್ಲೀಕ ಅಧಿಪನೆಂದೆನಿಸಿ... ।।

ಶ್ರೀ ರಮಾಪತಿ ವಿಠ್ಠಲರು... 

ಈತನೇ ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ಆಹ್ಲಾದಕರನು -

ಶೂರ ಬಾಹ್ಲೀಕ ನೆನಿಸಿದ ।।

ಋಜು ಪದಸ್ಥ 96ನೇ " ಶ್ರೀ ಅವ್ಯಕ್ತ " ರ ಅವತಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು - ಭಾವಿಸಮೀರ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು - ಶ್ರೀ ನಾರದಾಂಶ ಪುರಂದರದಾಸರು - ಶ್ರೀ ಯಮಾಂಶ ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರೇ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ಯತಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಹರಿದಾಸರುಗಳಿಗೆ ಗುರುಗಳಾಗಿ - ಅನೇಕ ರಾಜ ಮಹಾರಾಜ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಗುರುಗಳಾಗಿ ಮೆರೆದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು. 

ಇಂಥಾ ಮಹಾನುಭಾವರನ್ನು ಚತುಃಷಷ್ಠಿ ಕಲಾ ಸಂಪನ್ನರಾದ ಶ್ರೀಮದ್ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು " ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಾಗಿ ಅವತಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು 

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಸ್ತೋತ್ರ " ದಲ್ಲಿ... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಸ್ಯಾsವತಾರೋಸಾವೀಂದ್ರಾನುಪ್ರವೇಶನಾತ್ ।

ತೇನೇ ತತ್ಸೇವಿನಾಂ ನೃಣಾಂ ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವೇಧ್ರುವಮ್ ।।

ಎಂದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾ ಗುರುಗಳೂ - ಸಾರ ಸರ್ವಸ್ವವೂ - ಸ್ವರೂಪೋದ್ಧಾರಕರಾದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಶ್ರೀ ಶೇಷದೇವರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಇಂದ್ರದೇವರ ವಿಶೇಷ ಸನ್ನಿಧಾನವುಳ್ಳವರೆಂದೂ ಸಮರ್ಥಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ವ್ಯಾಸಮುನಿಯೆ ವ್ಯಾಸ-

ಮುನಿಯೆ ದೇಶಪತಿ ।

ಕ್ಲೇಶ ವಿನಾಶನವ ಮಾಡಿ -

ಸಿಂಹಾಸನವನೇರಿದೆ ।

ದಾಸರರಸ ಶ್ರೀ ಹರಿ -

ದಾಸರರಸಾ  ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ತರ್ಕತಾಂಡವ ಚಂದ್ರಿಕೆ -

ನಾಯಾಮೃತವಾ ।

ಪ್ರಕಟಿಸಿ ದುರ್ಜನರ -

ನೋಕ್ಕೊತ್ತಿದೆಯೊ ।

ನ್ಯಲಕ್ಕೊತ್ತಿದೆಯೊ ನೀ-

ಶಿಲಕ್ಕೊತ್ತಿದೆಯೊ ।। ಚರಣ ।।

ಲೆಂಕರೊಳು ನಿಂನುಂಗುಟ -

ನಖವನು ಹೋಲುವರ ।

ನಾ ಕಾಣೆನು ಕಾಣೆನೆಲೊ -

ಕಾರುಣಿಕಾ । ಮ ।

ಹಾ ಕಾರುಣಿಕಾ ವೋ -

ಮಹಾ ಕಾರುಣಿಕಾ ।। ಚರಣ ।।

ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಮುನಿ ತನಯಾ -

ನಿಮ್ಮಗೊಲಿದು ಕುಣಿದ ।

ಬ್ರಹ್ಮನುತ ಬಾದರಾಯಣವಿಠ್ಠಲ ।

ಹಾಹಾ ಭಲಾ ನಿಷ್ಕುಟಿಲಾ -

ಭಾಪುರಿ ನಿಷ್ಕುಟಿಲಾ  ।। ಚರಣ ।।

" ನಾಡಿನ ಸಮಸ್ತ ಸಾಧು ಸುಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಜನುಮ ದಿನದ ಶುಭಾಶಯಗಳು " 

by ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ 

    ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

****

" ಭಾಗ - 1 "

" ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಲೋಕ ವಾಸಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರೇ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು "

" ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧ ತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಅವತಾರ ಅಲ್ಲ " - ಈ ವಿಷಯವು ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರರಷ್ಟೇ ಸತ್ಯ!

" ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀ ರಾಯರ ಅವತಾರ ಅಲ್ಲ "   ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತವೆ. 

" ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರ ನಿತ್ಯ ಸನ್ನಿಧಾನಯುಕ್ತರೂ - ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರೂ ಶ್ರೀ ರಾಯರು "

ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನು.... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ದೈತ್ಯಾನಾಂ 

ಕಾಲಃ ಕಲಯತಾಮಹಮ್ ।

ಮೃಗಾಣಾಂ ಚ ಮೃಗೇಂದ್ರೋsಹಂ 

ವೈನತೇಯಾಶ್ಚ ಪ್ರಕ್ಷಿಣಾಮ್  ।। 10/30 ।।

ಜಗದೊಡೆಯನಾದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನ ವಿಭೂತಿಯಿಂದ ಶೋಭಿಸುವವರು ನಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಮುದ್ದು ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು. 

ಅಂದರೆ., 

ನಮ್ಮ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಪ್ರೀತಿಯ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು. 

ಶ್ರೀ ರಾಯರು ಯಾರು? ಯೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವನ್ನು.....   

" ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹ ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ.... 

ಶಂಖುಕರ್ಣಾಖ್ಯ ದೇವಸ್ತು 

ಬ್ರಹ್ಮ ಶಾಪಾಶ್ಚ ಭೋತಲೇ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಇತಿ ವಿಖ್ಯಾತೋ 

ಭೂಭಾರ ಕ್ಷಪಣೇ ರತಃ ।।

ಸ ಏವ ರಾಘವೇಂದ್ರಾಖ್ಯ 

ಯತಿ ರೂಪೇಣ ಸರ್ವದಾ ।

ಕಲೌಯುಗೇ ರಾಮಸೇವಾಂ 

ಕುರ್ವನ್ ಮಂತ್ರಾಲಯೇ ಭವೇತ್ ।।

" ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರದ - ಬೃಹತ್ತಾರತಮ್ಯಸಂಧಿ " ಯಲ್ಲಿ.... 

ತರಣಿಗಿಂತಲಿ ಪಾದ ಪಾದರೆ ।

ವರುಣ ನೀಚನು ಮಹಾಭಿಷಕು । ದು ।

ರ್ದರ ಸುಶೇಷಣನು ಶಾಂತನೂ -

ನಾಲ್ವರು ವರುಣ ರೂಪ ।।

ಸುರಮುನಿ ನಾರದನು -

ಕಿಂಚಿತ್ ಕೊರತೆ ।

ವರುಣಗೆ ಅಗ್ನಿ ಭೃಗು ಅಜ ।

ಗೊರಳ ಪತ್ನಿ ಪ್ರಸೂತಿ ಮೂವರು -

ನಾರದನಿಗೆ ಅಧಮರು ।। 20 ।।

ನೀಲ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನ ಲವ ಈ ।

ಲೇಲಿಹಾಸನ ರೂಪಗಳು ಭೃಗು ।

ಕಾಲಿಲಿ ಒದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಹರಿಯ -

ವ್ಯಾಧನು ಎನಿಸಿದನು ।।

ಏಳು ಋಷಿಗಳಿಗೆ -

ಉತ್ತಮರು ಮುನಿ ।

ಮೌಳಿ ನಾರದಾಗೆ -

ಅಧಮ ಮೂವರು ।

ಘಾಳಿಯುತ ಪ್ರಹ್ಲಾದ 

ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಯನು -

ಎನಿಸಿದನು ।। 21 ।।

ಜನಪ ಕರ್ಮಜರೊಳಗೆ ನಾರದ ।

ಮುನಿ ಅನುಗ್ರಹ ಬಲದಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ।

ಅನಲ ಭೃಗು ದಾಕ್ಷಾಯಣಿಯಾರಿಗೆ -

ಸಮನು ಎನಿಸಿಕೊಂಬ ।।

ಮನು ವಿವಸ್ವಾನ್ -

ಗಾಧಿಜ ಈರ್ವರು ।

ಅನಳಗಿಂತ ಅಧಮರು ಮೂವರು ।

ಎಣೆ ಎನಿಸುವರು ಸಪ್ತ -

ಋಷಿಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಕಾಲದಲಿ ।। 22 ।।

ನೀಲ, ದುಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನ ಮತ್ತು ಲವ - ಈ ಮೂವರು ಶ್ರೀ ಅಗ್ನಿದೇವರ ರೂಪಗಳು. ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಯನ್ನು ಕಾಲಿಂದ ಒದ್ದದ್ದರಿಂದ ಬೇಡನಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅಗ್ನಿ, ಭೃಗು ಮತ್ತು ಪ್ರಸೂತಿ - ಈ ಮೂವರು ಸಪ್ತ ಋಷಿಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮರು. ನಾರದಮುನಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ. 

" ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣ " ಎಂಬ ಕರ್ಮಜ ದೇವತೆಯ ಅವತಾರ. 

ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು 14ನೇ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಸೇರಿದ ಶ್ರೀ ನಾರದ ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಶಿಷ್ಯರಾದ್ದರಿಂದ 15ನೇ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಷ್ಟ ವಸುಗಳಲ್ಲಿ....

ಶ್ರೀ ಅಗ್ನಿದೇವರು - ಶ್ರೀ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಗಳು - ಶ್ರೀ ದಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪತಿ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಪ್ರಸೂತಿಯೂ ಈ ಮೂರು ಮಂದಿಯೂ ಸಮಾನರು. 

ಶ್ರೀ ನಾರದರಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಧಮರೂ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವರುಣದೇವರಿಗಿಂತ 1/4 ಗುಣ ಅಧಮರು. 

ಅನಂತರ ಕರ್ಮಜ ದೇವತೆಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತರಾದ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು ಶ್ರೀ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಗಳಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಧಮರು. 

" ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಸೃಷ್ಟಿ - ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು "

ನಿತ್ಯ ವಿಯೋಗಿನೀ, ಅಪ್ರಾಕೃತಳೂ, ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ನಿರುತಳೂ ಆಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಸಂಕಲ್ಪದಂತೆ... 

ಶಂಖುವಿನಂತೆ ನಿರ್ಮಲನಾಗಿದ್ದ ಮುಗ್ಧ ಬಾಲಕನೊಬ್ಬನು ಅವಳ ಕಿವಿನಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದನು.  

ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸೇವೆಗೆ ಹೂಗಳನ್ನು ತಂದೊಪ್ಪಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಈ ಬಾಲಕನು ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಾ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಪರಮಾನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದನು. 

ಮುಂದೆ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣರ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಸತ್ಯಲೋಕಾಧಿಪತಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಸನ್ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಮ್ಮ ಸೇವಾ ಕೈಂಕರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. 

ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತಾರ ಮಾಡಿದ ವಿವರ ಹೀಗಿದೆ.... 

ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರಿಗೆ ಪ್ರೀತ್ಯಾಸ್ಪದ ಕರ್ಮಜ ದೇವತೆಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನವಾದ ಸತ್ಯ ಲೋಕ ವಾಸಿಗಳು. 

ನಿಮ್ಮ ದ್ವಾರಾ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ - ನಿಮ್ಮನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ -  ಕೀರ್ತಿ ಕೊಡಲು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ನೀವು ನಾಲ್ಕು ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಶ್ರೀ ಹರಿ ಸೇವೆ - ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಮಹನೀಯರು. 

" ಶ್ರೀ ರಾಯರು ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು "

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಿಂದ ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದ ಯುಕ್ತರಾದವರು ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು.

ಅಂದರೆ.... 

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು 

" ಬ್ರಹ್ಮಕಾಂಡ " ದಲ್ಲಿ..... 

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಂ 

ಹರೇಃ ಪಾದಾಬ್ಜ ಸಂಶಯಂ ।

" ಶ್ರೀ ಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ ನಿರ್ಣಯೋಕ್ತಿ " ಯಂತೆ.....  

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ 

ಮಹಾಬಲ ಸಮನ್ವಿತಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದುತ್ತಮಃ ಕೋನು 

ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತೌ ಜಗತ್ತ್ರಯೇ ।।

ಕೃಷ್ಣಗ್ರಹಗ್ರಹೀತಾತ್ಮ....... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ।।

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ 

ಮಹಾಬಲ ಸಮನ್ವಿತಃ । 

ಎಂದರೆ...... 

ವಾಯೂನಾಚ ನಿತ್ಯ ಸಮಾವಿಷ್ಟತ್ವಾತ್ -

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ । 

ನಿತ್ಯ ಪದಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ.. 

ಅವರ ಮುಂದಿನ ಅವತಾರಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕ - ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ - ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು. 

ಇವರಲ್ಲೂ ಸಹಾ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರು ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದ ಇರುತ್ತಾರೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ! 

 ಆ ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರೇ ನಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು!! 

ಆದ್ದರಿಂದ ಶ್ರೀ ಮರುದಂಶ ಪ್ರಾಣೇಶದಾಸರು.....

" ಪವನಾಂಶರಿವರು ಕವಲಿಲ್ಲ " 

ಅಂದರೆ......  ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ " ಕವಲಿಲ್ಲ " ( ಎರಡಿಲ್ಲ ) ಯೆಂದು ಶ್ರೀ ದಾಸರ ಸತ್ಯವಾದ ಮಾತು!!!

ಶ್ರೀ ಶ್ಯಾಮಸುಂದರದಾಸರು.... 

ಮರುತಾವೇಶಯುಕ್ತನು ।

ದುರಿತ ಕಳೆವ ಶಕ್ತನು ।

ತರಣಿನಿಭ ಗಾತ್ರನು ।

ಪರಮಾ ಸುಚರಿತ್ರನು ।। 

ವಿವರಣೆ : 

ಮರುತಾವೇಶ ಯುಕ್ತನು = ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶಯುಕ್ತರು. 

" ದುರಿತ ಕಳೆವ ಶಕ್ತನು "

ಪಾಪ - ಕಷ್ಟ - ಅಮಂಗಲ - ಕೇಡು ಮೊದಲಾವುಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುವ ದೈವೀ ಶಕ್ತಿವುಳ್ಳವರು ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು. 

ತರಣಿ = ಸೂರ್ಯ ನಿಭ = ಬೆಳಕು / ಕಾಂತಿ 

ಗಾತ್ರ = ಶರೀರ 

" ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹ ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ...... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ಜನ್ಮ ವೈಷ್ಣವಃ ।

" ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ.....  

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ।

" ಶ್ರೀ ಮದ್ಭಾಗವತ ಮಹಾ ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ.... 

ವಾಸುದೇವೇ ಭಗವತಿ -

ಯಸ್ಯ ನೈಸರ್ಗಿಕೀರತಿಃ ।

ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಃ ಶೀಲ ಸಂಪನ್ನಃ -

ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ।

ಪ್ರಶಾಂತಕಾಮೋ -

ರಹಿತಾಸುರೋಸುರಃ ।।

ಮಹದರ್ಭಕಃ ಮಹದುಪಾಸಕಃ 

ನಿರ್ವೈರಾಯ ಪ್ರಿಯ ಸುಹೃತ್ತಮಃ ।

ಮಾನಸ್ತಂಭ ವಿವರ್ಜಿತಃ 

ಯಥಾ ಭಗವತೀಶ್ವರೇ ।।

" ಶ್ರೀ ಗರುಡ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಂಡ " ದಲ್ಲಿ..... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋಪಿ ಮಹಾಭಾಗಃ 

ಕರ್ಮದೇವ ಸಮಃ ಸ್ಮೃತಃ ।

ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾಹ್ಲಾದ ಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ 

ನಾರದಸ್ಯೋಪದೇಶತಃ ।

ಅತಃ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ನಾಮಾಸೌ 

ಪೃಥುವ್ಯಾಂ ಖಗಸತ್ತಮಃ ।।

" ಸೂತ್ರ ಭಾಷ್ಯ " ದಲ್ಲಿ....... 

ದೇವಾಃ ಶಾಪ ಬಲದೇವ 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದಿತ್ವಮಾಗತಾಃ ।

ದೇವಾಃ ಶಾಪಾಭಿಭೂತತ್ವಾತ್ 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದ್ಯ ಬಭೂವಿರೇ ।।

" ಯಜುರ್ವೇದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ 5ನೇ ಖಂಡ " ದಲ್ಲಿ....... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದೋ ವೈ ಕಯಾಧವಃ -

ವಿರೋಚನಂ ಸ್ವಪುತ್ರಂ ಅಪನ್ಯಧತ್ತ ।।

" ಶ್ರೀ ಸ್ಕಾಂದ  ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ....... 

ಋತೇತು ತಾತ್ವಿರ್ಕಾ ದೇವ-

ನ್ನಾರದಾದೀನಥೈವ ಚ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಾದುತ್ತಮಃ ಕೋನು 

ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತೌ ಜಗತ್ತ್ರಯೇ ।।

" ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರಿಗೆ ಜಗನ್ನಾಥನಾದ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹನ ಪರಮಾದ್ಭುತ ವರ "

"  ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹ ವಚನ, ಶ್ರೀ ಮದ್ಭಾಗವತ ಮಹಾ ಪುರಾಣ " ದಲ್ಲಿ..... 

ವತ್ಸ! ಯದ್ಯದಭೀಷ್ಟಂತೇ 

ತತ್ತದಸ್ತು ಸುಖೀಭವ ।

ಭವಂತಿ ಪುರುಷಾ ಲೋಕೇ 

ಮದ್ಭಾಕ್ತಾಸ್ತ್ವಾಮನುವ್ರತಾಃ ।

ತ್ವಂ ಚ ಮಾಂ ಚ ಸ್ಮರೇಕಾಲೇ 

ಕರ್ಮಬಂಧಾತ್ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ।।

" ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಹಾದರಾಜರ ಮುಂದಿನ ಅವತಾರಗಳು "

" ಶ್ರೀ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜರು "

ಶ್ರೀ ಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು, ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ - 11/8 

ಬಾಹ್ಲೀಕೋರಾಜ ಸತ್ತಮಃ

ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪೋ ಪುತ್ರಃ ।

ಪ್ರಹ್ಲಾದಃ ಭಗವತ್ಪ್ರಿಯಃ 

ವಾಯೂನಾ ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟಃ ।।

" ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು " 

ವೃಕೋದರನಿಂದ ನೊಂದು ದೇಹವನು ಬಿಡುವಾಗ । ಬಾ । ಹ್ಲೀಕ ರಾಯನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದ ಪ್ರಹ್ಲಾದ । ತಾ । ನುಕುತಿಯಲಿ ಪೊಗಳಿ ವರವ ಬೇಡಿದನು ವೈದಿಕ ಮಾರ್ಗವನ್ನೇ ಪಿಡಿದು । ಉಕಿತಿಯನು ಸಾಧಿಸುತ ಕಲಿಯೊಳಗೆ ನಿಮ್ಮ । ಪೂ । ಜಕನಾಗಿ ಬಾಳುವೆನು ಎಂದು ತಲೆವಾಗಿದನು । ಭಕುತಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಕೈಸಲೆ ಎಂದ ಮಾತಿಂದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು ಧರೆಯೊಳು ।।

" ಶ್ರೀ ಅಭಿನವ ಜನಾರ್ದನ ವಿಠ್ಠಲ "

ಮೊದಲು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುನರಸಿಯ 

ಉದರದಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ।

ಅದರ ತರುವಾಯದಲಿ -

ಬಾಹ್ಲೀಕ ಅಧಿಪನೆಂದೆನಿಸಿ... ।।

" ಶ್ರೀ ರಮಾಪತಿ ವಿಠ್ಠಲ ".... 

ಈತನೇ ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ಆಹ್ಲಾದಕರನು -

ಶೂರ ಬಾಹ್ಲೀಕ ನೆನಿಸಿದ ।।

ಮುಂದುವೆರೆಯುವುದು......

" ಭಾಗ - 2 "

" ಕರ್ನಾಟಕ ರತ್ನ ಸಿಂಹಾಸನಾಧೀಶ್ವರರಾದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು " 

" ಶ್ರೀ ಪುರಂದರ ದಾಸರು"

ಶೇಷಾವೇಶ ಪ್ರಹ್ಲಾದನವತಾರ ವೆನಿಸಿದೆ । ವ್ಯಾಸರಾಯನೆಂಬೋ ಪೆಸರು ನಿನಗಂದಂತೆ । ದೇಶಾಧಿಪಗೆ ಬಂದ ಕುಹೂ ಯೋಗವನು ನೂಕಿ । ನೀ ಸಿಂಹಾಸನವೇರಿ ಮೆರೆದೆ ಜಗವರಿಯೇ । ವ್ಯಾಸಾಬ್ಧಿಯನು ಬಿಗಿಸಿ ಕಾಶಿ ದೇಶದೊಳೆಲ್ಲ । ಭಾಸುರ ಕೀರ್ತಿಯನು ಪಡೆದೆ ನೀ ಗುರುರಾಯ ।

ವಾಸುದೇವ ಪುರಂದರ ವಿಠ್ಠಲನ್ನ ದಾಸರೊಳು । ಲೇಶ ನಿನ್ನಂತೆ ವೆಗ್ಗಳರ ಕಾಣೆನು ನಾನು ।।

ಋಜು ಪದಸ್ಥ 96ನೇ " ಶ್ರೀ ಅವ್ಯಕ್ತ " ರ ಅವತಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು - " ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಸ್ತೋತ್ರ " ದಲ್ಲಿ.... 

ಪ್ರಹ್ಲಾದಸ್ಯಾವತಾರೋ 

ಸಾವೀಂದ್ರಸ್ಯಾನುಪ್ರವೇಶನಾತ್ ।

ತೇನೆ ಸತ್ಸೇವಿನಾಂ ನೃಣಾಂ 

ಸರ್ವಮೇತದ್ಭವೇ ಧ್ರುವಮ್ ।।

" ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು "

ವ್ಯಾಸರಾಯರ ಸೇವೆ -

ಲೇಸಾಗಿ ಮಾಡಲು ।

ದಾಸನೆಂದೆನಿಸಿಕೊಂಬ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ಸಾಸಿರಾ ನಾಮದ ವಾಸುದೇವನ ।

ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರಧಾರಾ ।। ಅ ಪ ।।

ಈ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಕೃತಿಯ ಮುಂದಿನ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ.... 

ಆ ಶಂಖುಕರ್ಣನೇ ಶೇಷಾವೇಶದಲ್ಲಿ । 

ಈಶನ ಸ್ತಂಭದಿ ತೋರಿಸಿದಾತನು ।

ತಾ ಸನ್ಮನದಿ ನರಸಿಂಹನ ಪೂಜೆಗೆ ।

ತಾಸು ಬಿಡದೆ ಅರ್ಚಿಸಿದಾತನು ।

ಆ ಸುಮಹಿಮಗೆ -

ವ್ಯಾಸ ನಾಮಕರಣವು ।

ಆಸುಮನೋಯತಿ 

ಆಶೀರ್ವಾದವು ಮಾಡೇ ।।

ಅಂದರೆ.... 

ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯರ ಅಮೃತಮಯ ಹಸ್ತಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟು - ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರ ನಿತ್ಯ ಸನ್ನಿಧಾನದಿಂದಲೂ - ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ನಿತ್ಯಾವೇಶದಿಂದಲೂ ಯುಕ್ತರಾದ ಶ್ರೀ ಶಂಖುಕರ್ಣರು ಶ್ರೀ ಲಕ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಆಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ - ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಲೋಕ ವಾಸಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಸೇವೆಗೆ ನೇಮಿಸಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಿಮಾನ್ವಿತರು. 

" ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು "

 " ಶ್ರೀ ಗಣೇಶಾಂಶ ಗೋಪಾಲದಾಸರು "

ಶೇಷಾಂಶ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ವ್ಯಾಸ -

ಮುನಿಯೇ ರಾಘವೇಂದ್ರ ।

ಈ ಸುಬಗೆ ಪುಣ್ಯ ಇವರಿಗೆ -

ಕೇಶವನೆ ತಾ ಮಾಡಿಸಿ ।।

ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಹ್ಲಾದ -

ವ್ಯಾಸ ಮುನಿಯೇ ।

ಯತಿ ರಾಘವೇಂದ್ರ ।।

" ಶ್ರೀ ಪ್ರಾಣೇಶದಾಸರು "

ರಾಯರ ನೋಡಿರಿ ।

ಗುರು ರಾಯರ ಪಾಡಿರೈ ।

ಸಿರಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ವರ ಬಾಹ್ಲೀಕ ।

ಗುರು ವ್ಯಾಸ ರಾಘವೇಂದ್ರ ।।

" ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು 700 ವರ್ಷಗಳ ಪರ್ಯಂತ ಸಶರೀರಾಗಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಂತ್ರಾಲಯದ ದಿವ್ಯ ಭವ್ಯ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ  ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ   / ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. "

" ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು "

ನೋಡಿದೆ ಗುರುಗಳ ನೋಡಿದೆ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ನೂರು ಪರ್ವತ ವರುಷ ಬಿಡದಲೆ ।

ಚಾರು ವೃಂದಾವನದಲಿ । ವಿ ।

ಸ್ತಾರ ಆರಾಧನೆಯು ತೊಲಗದೆ ।

ವಾರವಾರಕೆ ಆಗುತಿಪ್ಪುದು ।। ಚರಣ ।।

" ವಿವರಣೆ "

1 ಪರ್ವತ ವರುಷ ಎಂದರೆ  = 7 ವರುಷ 

100 ಪರ್ವತ ವರುಷ ಎಂದರೆ = 7 X 100 = 700 ವರುಷಗಳು 

" ನೂರು ಪರ್ವತ ವರುಷ " ಎಂದರೆ " 700 ವರ್ಷಗಳು " ಎಂದು ಅರ್ಥ! 

" ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲದಾಸರು "

ಒಂದಾರು ನೂರು ವತ್ಸರ ।

ವೃಂದಾವನದಲಿ -

ನಿಂದು ಮೆರೆವ । ಕೃಪಾ ।

ಸಿಂಧು ದೇವಾಂಕರ ।।

" ವಿವರಣೆ "

ಒಂದಾರು ವತ್ಸರ ಎಂದರೆ 1 + 6 = 7

ಒಂದಾರು ನೂರು ವತ್ಸರ ಎಂದರೆ = 1 + 6 = 7 X 100 = 700 ವರ್ಷಗಳು 

ಒಂದಾರು ನೂರು ವತ್ಸರ ಅಂದರೆ 700 ವರ್ಷಗಳು ಎಂದು ಅರ್ಥ.

" ಶ್ರೀ ಕಮಲೇಶ ವಿಠ್ಠಲ "   

ಒಂದಾರು ಶತ ವರುಷ ।

ಬಂದ ಜನರ ಆಘ ।

ವೃಂದ ಕಳೆದು.... ।।

" ವಿವರಣೆ "

ಒಂದಾರು ಎಂದರೆ 1 + 6 = 7

ಶತ  ಎಂದರೆ = 100 

ಒಂದಾರು ಶತ ವರುಷ ಎಂದರೆ = 700 ವರ್ಷಗಳು 

ಒಂದಾರು ಶತ ವರುಷ ಅಂದರೆ 700 ವರ್ಷಗಳು ಎಂದು ಅರ್ಥ.

ಮೇಲ್ಕಂಡ ಪ್ರಮಾಣಗಳು  ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಇಂದಿಗೂ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಂತ್ರಾಲಯ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ / ಮುಂದೆಯೂ ಸಶರೀರರಾಗಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. 

" ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಮುಂದೆ ಯಾವುದೇ ಅವತಾರ ಮಾಡಿಲ್ಲವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ"  ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಕಂಡ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿವೆ. 

ಆದ್ದರಿಂದ...... 

ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧ ತೀರ್ಥರು - " ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರ ಅವತಾರ ಅಲ್ಲ " 

ಯೆನ್ನುವುದು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. 

ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರ ಅವತಾರವಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲು. 

ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಅವತಾರ ಅಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಸ - ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಮಾಣಗಳಿವೆ. 

ಆದರೆ - ತಾವು ತಮ್ಮ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಂಧ ತೀರ್ಥರು - ಶ್ರೀರಾಯರ ಅವತಾರವೆಂದು ಬರೆದಿದ್ದು - ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಸ - ಅಪರೋಕ್ಷ ಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಹರಿದಾಸರ ಒಂದಾದರೂ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಇದ್ದರೆ ತಿಳಿಸಿ !! 

ಶ್ರೀ ಅಪ್ಪಣ್ಣಾಚಾರ್ಯರು... 

ತಪ್ತ ಕಾಂಚನ ಸಂಕಾಶ-

ಮಕ್ಷಮಾಲಾ ಕಮಂಡಲಮ್ ।

ಧೋರ್ಭ್ಯಾಂ ದಧಾನಂ 

ಕಾಷಾಯವಸನಂ ರಾಮಮಾನಸಮ್ ।।

ಯೋಗೀಂದ್ರತೀರ್ಥ ವಂದ್ಯಾ೦ಘ್ರಿಂ 

ತುಳಸೀದಾಮಭೂಷಣಮ್ ।

ಜ್ಞಾನಭಕ್ತಿತಪಃ ಪೂರ್ಣಂ 

ಧ್ಯಾಯೇತ್ ಸರ್ವಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧಯೇ ।।

by ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ 

     ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

****

#ಶ್ರೀವ್ಯಾಸರಾಜಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು

 ಆರಾಧನಾ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಸಣ್ಣ ಲೇಖನ

ಅರ್ಥಿಕಲ್ಪಿತ ಕಲ್ಪೋಯಂ ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿ ಗಜಕೇಸರಿ ।

ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಗುರೂರ್ಭೂಯಾತ್ ಅಸ್ಮದಿಷ್ಟಾರ್ಥ sಸಿದ್ಧಯೇ ।।

ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಮೆರೆದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದವರು ಅದ್ವೈತ ವಿದ್ಯಾಚಾರ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾರಣ್ಯರು.

ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಅಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉಳಿಸಿ, ಬೆಳಸಿ ಬೆಳಗಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವೈಭವದ ಪರಮೋಚ್ಛ ಶಿಖರವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ್ದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ. ಅದಕ್ಕೆ ಅವನ ಕುಹುಯೋಗವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ತೇಜವೇ ಕಾರ್ನವಾಗಿದ್ದಿತು.

ವಿಶೇಷ ವಿಚಾರ....

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅರಸನಾಗಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಆಳಿದ್ದು ಕ್ರಿ ಶ 1509 - 1530 ರ ವರೆಗೆ. ಆ ನಡುವೆ ಕ್ರಿ ಶ 1521 ರಲ್ಲಿ " ಕುಹುಯೋಗ " ವು ಒದಗಿ ಆಗ ಅವನು ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲಿದ್ದರೆ ಅವನಿಗೆ ಮಾರಕವೆಂದು ತಿಳಿದಾಗ, ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ಆ ಯೋಗದ ಆದ್ಯಂತ ಕಾಲ ಸಿಂಹಾಸನಾರೋಹಣ ಮಾಡಿ, ಅವನ ಆಪತ್ತನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದರೆಂಬುದು ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥ ಕವಿಯಾ ವ್ಯಾಸಯೋಗಿ ಚರಿತದಿಂದ ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ.

ಜ್ಯೋತಿ:ಸಾರ " ಎಂಬ ಗ್ರಂಥ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಮಾಹಿತಿ "

ಹೆಸರು : ಶ್ರೀ ಯತಿರಾಜ

ತಂದೆ : ಶ್ರೀ ರಾಮಾಚಾರ್ಯರು

ತಾಯಿ : ಸಾಧ್ವೀ ಸೀತಾಬಾಯಿ

ಅಂಶ : ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಜರು

ಕಾಲ : ಕ್ರಿ ಶ 1447 - 1539

ಗೋತ್ರ : ಕಾಶ್ಯಪ

ವಂಶ : ಷಾಷ್ಟಿಕ

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ವೈಭವ "

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸ ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಾ೦ಶರಾದ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರಿಂದ ಆಶ್ರಮವಾಯಿತು.

ಶ್ರೀ ರಾಜೇಂದ್ರತೀರ್ಥರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರೂ; ಋಜುಗಳೂ, ದ್ವೈತ ವಿದ್ಯಾ ಸಿಂಹ ಶ್ರೀ ವಿಬುಧೇಂದ್ರತೀರ್ಥರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ಧೃವಾಂಶ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರಲ್ಲಿ ತರ್ಕ - ನ್ಯಾಯ - ಮೀಮಾಂಸಾ - ವ್ಯಾಕರಣ - ಸಾಹಿತ್ಯ - ಸಮಗ್ರ ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿದ್ಯಾ ಸಾಮ್ರಾಟರೆಂದು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು.

ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಶ್ರೀ ಜಯಧ್ವಜತೀರ್ಥರು ಬಂಗಾಳಾದಿ ಉತ್ತರ ದೇಶದಲ್ಲಿ ದ್ವೈತ ಮತದ ವಿಜಯ ದುಂದುಭಿಯನ್ನು ಹೊಡೆದು ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಮತವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದರು.

ಈಗ ಮತ್ತೆ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ನ್ಯಾಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಕೇಂದ್ರವಾದ " ನವದ್ವೀಪ " ಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಯ ತರ್ಕ ಕೇಸರಿ ಪಕ್ಷಧರ ಮಿಶ್ರನೊಡನೆ ನವ್ಯ ನ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥ ಮಾಡಿ ಅವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು. ಪಕ್ಷಧರಮಿಶ್ರನು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ಪ್ರಣಾಮವನ್ನು ಮಾಡಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿದನು.

ನಂತರ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ ಅವರೆದುರು ಅವರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರತಿಭಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ತಾರ್ಕಿಕ ಧುರಂಧರನಾದ ಪಕ್ಷಧರಮಿಶ್ರನು ಮಾಡಿದ ಉದ್ಗಾರ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ.

ಯದಧೀತ೦ ತದಧೀತ೦ ಯದನಧೀತ೦ ತದಪ್ಯಧೀತ೦ ।

ಪಕ್ಷಧರವಿಪಕ್ಷ: ನಾವೇಕ್ಷಿ ವಿನಾ ನವೀನ ವ್ಯಾಸೇನ ।।

ಇಂಥಹಾ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಪಾಂಡಿತ್ಯವೇ ಹೇಗಿರಬೇಕಾದರೇ ಅವರ ವಿದ್ಯಾ ಗುರುಗಳೂ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಿಬುಧೇಂದ್ರತೀರ್ಥರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರೂ ಆದ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಗುಣಗಳು ಯಾವ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಊಹಿಸಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ!!

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರು "

ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀ೦ದ್ರತೀರ್ಥರು 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು 

ಶ್ರೀ ಶ್ರೀನಿವಾಸತೀರ್ಥರು 

ಶ್ರೀ ಗೋವಿಂದ ಒಡೆಯರು 

ಶ್ರೀ ನಾರಾಯಣತೀರ್ಥರು 

೨೪ ಜನ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಶಿಷ್ಯರು ಮೊದಲಾದವರು.

" ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಿಂದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ ಸ್ಥಾಪನೆ "

ಉತ್ತರ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ...

" ಹರಿದ್ವಾರ " ದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ಸತ್ಯನಾಥತೀರ್ಥರು "; 

" ಗಯಾ " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ಹರಿಮಿಶ್ರರು ";

" ಕಾಶಿ " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ಜಯದೇವ ";

" ವಂಗದೇಶ " ದ ವಿದ್ಯಾ ಪೀಠಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಈಶ್ವರ ಸೂರಿಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.

ದಕ್ಷಿಣ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ...

" ಕುಂಭಕೋಣಂ " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು ";

" ಉಡುಪಿ " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು "

" ಮುಳಬಾಗಿಲು " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ಪ್ರಾಜ್ಞನಿಧಿತೀರ್ಥರು "

" ಕಂಚೀ " ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ " ಶ್ರೀ ಶ್ರೀನಿವಾಸತೀರ್ಥ " ರುಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.

" ಅದ್ವೈತವಿದ್ಯಾಚಾರ್ಯ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ಧೀಕ್ಷಿತರಿಂದ " ವ್ಯಾಸತ್ರಯ " ದ ಪ್ರಶಂಸೆ "

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರಿಂದ ರಚಿತವಾದ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ಮತ್ತು ತರ್ಕತಾಂಡವ ಗ್ರಂಥಗಳು " ವ್ಯಾಸತ್ರಯ " ವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ.

ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರ ಸಮಕಾಲೀನರೂ; ಶೈವಾದ್ವೈತದ ಪಂಡಿತ ಶ್ರೇಷ್ಠರೂ ಆದ ಕುಂಭಕೋಣದ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ದೀಕ್ಷಿತರು ವ್ಯಾಸತ್ರಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ...

" ವಿರಿಂಚಿಪೋನ ವೆಲ್ಡ್ರಿಕಾಯಿಕಿ ಮೂಣುಕಟ್ಟು ಪೋಟ್ಟಾರ್ ವ್ಯಾಸರ್ "

ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂಬ ಸೌತೇಕಾಯಿಯು ಅದ್ವೈತ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಬಿರಿದು ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ಚಂದ್ರಿಕಾ, ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ಮತ್ತು ತರ್ಕತಾಂಡವಗಳೆಂಬ ಮೂರು ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂಬ ಸೌತೇಕಾಯಿಯು ಬಿರಿಯುವದನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ತಪ್ಪಿಸಿದರು.

" ಶ್ರೀ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ ಸೇವೆ "

ತಿರುಪತಿಯ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶನನ್ನು ೧೨ ವರ್ಷ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ತಿರುಮಲೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತ ಹಾಗೂ ಪೂಜಾ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದರು.

" ದಾಸ ಕೂಟ ಸ್ಥಾಪನೆ "

ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ವೇದ ವೇದಾಂತದ ತಿರುಳು ತಿಳಿದು ಮುಟ್ಟಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ಧೇಶದಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯೇ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಕ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಿಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ದಾಸಕೂಟವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು, ಶ್ರೀ ಕನಕದಾಸರಂಥಾ ಹರಿದಾಸ ಧುರೀಣರನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿ ಭಕ್ತಿ ಭಾಗೀರಥಿಯನ್ನು ದೇಶದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಹರಿಸಿದರು.

" ಶ್ರೀ ವಾಸಯೋಗಿ ಚರಿತಂ "

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರ ಗುಣದಿಂದ ಲುಬ್ಧನಾಗಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯತ್ವ ವಹಿಸಿದ ಸೋಮನಾಥ ಕವಿಯು " ವ್ಯಾಸಯೋಗಿ ಚರಿತಂ " ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾವ್ಯ ಬರೆದು ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

" ಗ್ರಂಥಗಳು "

ನ್ಯಾಯಾಮೃತ ತರ್ಕತಾಂಡವ ಚಂದ್ರಿಕಾ ಮೊದಲಾದ ।

ನ್ಯಾಯ ಗ್ರಂಥವ ರಚಿಸಿ ತನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗಿತ್ತು ।

ಮಾಯಾವಾದಿ ಮೊದಲಾದ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ಕುಭಾಷ್ಯರ ।।

ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿಸಿದ ಮಧ್ವರಾಯರ ಕರುಣದಿಂದ ।

ಶ್ರೀಯರಸ ಪುರಂದರವಿಠ್ಠಲನ್ನ ದಾಸರೊಳು ।

ನಾಯಕನೆಂದೆನಿಸಿ ಗುರು ವ್ಯಾಸಮುನಿರಾಯಾ ।।

ತಾತ್ಪರ್ಯ ಚಂದ್ರಿಕಾ 

ನ್ಯಾಯಾಮೃತ 

ತರ್ಕತಾಂಡವ 

ಭೇಧೋಜ್ಜೀವನ 

ಮಂದಾರಮಂಜರೀ 

ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವೇದಾಂತಸಾರ 

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಭಗವದ್ಗೀತಾ ಸಾರಾ 

ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಸ್ತುತಿ 

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತುತಿ 

ಶ್ರೀ ಯಂತ್ರೋದ್ಧಾರಕ ಪ್ರಾಣದೇವರ ಸ್ತುತಿ 

ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜ ಸ್ತೋತ್ರಮ್ 

ಶ್ರೀ ಪುರಂದರ ದಾಸರ ಸ್ತುತಿ 

ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 250 ಪದಗಳು, 13 ಸುಳಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಉಗಾಭೋಗಗಳು.

" ಅವತಾರ ಸಮಾಪ್ತಿ "

ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರಿಂದ ಸನ್ಯಸ್ತರಾಗಿ; ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರಿಂದ ಸಮಗ್ರ ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತವನ್ನೂ, ನ್ಯಾಯ - ವ್ಯಾಕರಣ - ಸಾಹಿತ್ಯ - ಮೀಮಾಂಸಾ ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನೂ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ, ಭಾರತಾದ್ಯಂತ ಸಂಚರಿಸಿ ದ್ವೈತ ಪತಾಕೆಯನ್ನು ಹಾರಿಸಿ, ಅನೇಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನೂ; ಸ್ತೋತ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಶ್ರೀ ಕನಕ - ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರಂಥಾ ಅನರ್ಘ್ಯ ರತ್ನಗಳನ್ನು ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ್ದೂ ಅಲ್ಲದೇ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ವಿದ್ಯಾಪೀಠವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ 10000ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ವಿದ್ಯಾ ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಮುನಿತ್ರಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿ ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿ ಮೆರೆದವರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು.

ತುಂಗಭದ್ರಾ ನಡುಗಡ್ಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಜಗಹ್ವರದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾದ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಾಚಾರ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭತೀರ್ಥರು, ಶ್ರೀ ಜಯತೀರ್ಥರು, ಶ್ರೀ ಕವೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಾಗೀಶತೀರ್ಥರು ನೆಲೆಸಿದ ಪರಮ ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ " ಫಾಲ್ಗುಣ ಬಹುಳ ಚೌತಿ " ದಿನದಂದು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ವೃಂದಾವನಸ್ಥರಾದರು.

***

ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾಯುಕ್ತಂ ನ್ಯಾಯಾಮೃತಕಲಾನಿಧಿಮ್ |

ತರ್ಕೋಡುತಾಂಡವಕೃತಂ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥವಿಧುಂ ಭಜೇ ||

ಪ್ರಲ್ಹಾದರಾಜರೇ ಹುಟ್ಟಿಬಂದು ದ್ವೈತಮತದ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ದಶದೆಸೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸಿ, ವಿದ್ಯಾಕರ್ಣಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನೇ ಅಲ್ಲದೇ ವಿಜಯನಗರ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೇರಿ ರಾಜನನ್ನು ಸಲಹಿದ, ಹನುಮಪ್ಪನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಸಲಹಿದ, ವ್ಯಾಸ -ದಾಸ ಕೂಟಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಔನ್ನತ್ಯವನ್ನು ಸಾರಿದ, ಶ್ರೀಮದ್ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರ,ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಪಾದರಾಜರ ಮುದ್ದು ಕಂದರಾದ ,ಕೃಷ್ಣನನ್ನೇ ಕುಣಿಸಿ ಪರವಶರಾದ, ಶ್ರೀಮದ್ವಾದಿರಾಜ, ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರ, ಶ್ರೀಮತ್ಪುರಂದರ, ಕನಕಾದಿಗಳ ಮಹಾನ್  ಗುರುಗಳಾದ, ವಾದಿಗಳಿಗೆ ಸಿಂಹಸ್ವಪ್ನರಾದ ವ್ಯಾಸತ್ರಯಗಳೆಂಬ ವಜ್ರಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಲು ಬಂದ ಶ್ರೀಮಚ್ಚಂದ್ರಿಕಾಚಾರ್ಯರ ಆರಾಧನೆ , ನವಬೃಂದಾವನ

***

ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯತೀರ್ಥರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಅನನ್ಯ. ದಾಸಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಪುರಂದರ ದಾಸರು, ಕನಕದಾಸರಿಗೆ ದೀಕ್ಷೆ ಕೊಟ್ಟು ಅಂಕಿತನಾಮ ನೀಡಿದ ಮಹಾನ್‌ ಪುರುಷರಿವರು,

ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಅಪ್ರತಿಮ.ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವರು ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯದ ರತ್ನಗಳಾದ ದಾಸ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪುರಂದರದಾಸರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕನಕದಾಸರಿಗೆ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಕನ್ನಡ ನಾಡು ನುಡಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಮಾಡಿ ಮಧ್ವಸರೋವರದ ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಮನೆಮನೆಗೆ  ತಲುಪಿಸಿದ ಮಹೋನ್ನತ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಮಹಾ ಪುಣ್ಯಪುರುಷರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು.

ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀಂದ್ರತೀರ್ಥರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರಂತಹ ಯತಿವರೇಣ್ಯರಿಗೆ ವಿದ್ಯಾಗುರುಗಳಾಗಿ  ಸ್ವತಃ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಎಂಬ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಹರಿಯನ್ನ ಹಾಡಿ ಕೊಂಡಾಡಿ ದಾಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅನನ್ಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನಿತ್ತು, ವ್ಯಾಸ+ದಾಸಕೂಟಕಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಇವೆರಡರ ಸಮನ್ವಯದೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಮತದ ಪ್ರವರ್ತನೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಜಯನಗರದ ಆಳರಸ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕುಹುಯೋಗವ ಕಳೆದು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಗುರುವಾಗಿ ನಡೆದಾಡಿದ ನಾಡಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಗ್ರಾಮದ ರಕ್ಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಜ್ಜನರ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ 732 ಜೀವೋತ್ತಮರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಲಕ್ಷ ಕುಟುಂಬಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕಾರ್ಯ ಕೈಗೊಂಡ ಲಕ್ಷಣವಂತರು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಜರು.

ಇಂತಹ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ ಮತಾಂಭೋಜ ಮಾರ್ತಂಡಾಯಿತ ತೇಜಸ ಮೂರ್ತಿಗೆ ನಮೋ ನಮಃ.

***