vadirajaru vadiraja teertharu sonda 1522 matha sode mutt yati 21 phalguna bahula triteeya ವಾದಿರಾಜರು ಸೊಂದ

Ondu baari smarane saalade written by Vadirajaru
by Pt. P M Venkatesh Kumar

Sri Vadiraja Theertha
ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿ ವಾದಿರಾಜರಸ್ವಾಮಿಗಳು ಅವತರಿಸಿದ ದಿನ

Sri Vadiraja Theertha is the 20th saint after Sri Vishnu Theertha in the guru parampare of Sode mutt.

info from sumadhwaseva.com--->

Poorvashrama Name : Sri Bhuvaraha

Born on  – Shaarvari Samvatsara Magha Shudda Dwadashi  

29.1.1481 – kRista shaka 1403

Janma nakshatra – Svaati

Birth Place – Hoovina Kere 25 miles from Udupi

Parents – Ramabhatta and Gowridevi

Janma Naama – Bhoovaraha (Varahaacharya)

Upanayana – In his fifth year

Initial Gurugalu – Srinivasacharyaru, Vidyanidhi Tirtharuy

Ashrama Sweekara – in 1488 AD (he was 8 years)

In Sode Mutt parampare, he is the 20th yati.

Ashrama Gurugalu – Vaagisha Tirtharu

Ashrama Shishyaru – Vedavedya Tirtharu

Vrundavana Pravesha – 1600 AD.

Aradhana Day – Palghuna Bahula Trithಎ

(He is the first to enter Vrundavana alive )

ವಾದಿರಾಜರ ಪರ್ಯಾಯ ಅವಧಿ ಯಾವುದು –

1532-1533;  1548-1549;  1564-1565;  1580-1581;  1596-1597

Sanyasa Tenure – 112 Years

His ankitha – Hayavadana  ಹಯವದನ

ತಪೋ ವಿದ್ಯಾ ವಿರಕ್ತ್ಯಾದಿ ಸದ್ಘುಣೌ ಘಾಕರಾನಹಮ್ |

ವಾದಿರಾಜ ಗುರೂನ್ ವಂದೇ ಹಯಗ್ರೀವ ದಯಾಶ್ರಯನ್ ||

ಕಾಮಧೇನು ಯಥಾಪೂರ್ವಮ್ ಸರ್ವಾಭೀಷ್ಟಫಲಪ್ರದಾ |
ತಥಾ ಖಲೌ ವಾದಿರಾಜ: ಶ್ರೀಪಾದೋ ಅಭೀಷ್ಟದ:ಸತಾಮ್||
ಮಾತಾ ರಾಜಾ ಮತ್ಪಿತಾ ವಾದಿರಾಜೋ  ಭ್ರಾತಾ ರಾಜಾ ಮತ್ಸಖಾ ವಾದಿರಾಜ:|
ಸರ್ವಸ್ವಂ ಮೇ ವಾದಿರಾಜೋ ದಯಾಳು: ನಾನ್ಯದ್ದೈವಂ ನೈವ ಜಾನೇ ನ ಜಾನೇ |

tapO vidyaa viraktyaadi sadGuNou Gaakaraanaham |

vaadiraaja gurUn vaMdE hayagrIva dayaashrayaan ||

kaamadhEnu yathaapUrvam sarvaabhIShTaphalapradaa |

tathaa khalou vaadiraaja: shrIpaadO abhIShTada:sataam||

maataa raajaa matpitaa vaadiraajO bhraataa raajaa matsaKaa vaadiraaja:|

sarvasvaM mE vaadiraajO dayaaLu: naanyaddaivaM naiva jaanE na jaanE |

info from sumadhwaseva.com--->

Born with the Anugraha of Vaageesha Thirtha –  Once Sri Vaagisha Tirtharu of Sri Vishnutheertha Mutt happened to visit  the Village Hoovinakere (It was also called as Kumbhasi).  There, Ramabhatta and Gowridevi Dampathigalu begged  the sheeegalu to bless them with a child.  Sri Vaageesha Tirtharu blessed him and imposed a condition that the child born to be handed over to the Mutt for upbringing.  That too only if the child happens to born outside the house, then they shall hand over to the Mutt not otherwise.  The couple agreed wholeheartedly  thinking that the child will be born  inside the house.

Nine months completed. On one Sadhana Dwadashi day, i.e, on Magha Shudda Dwadashi, Gowri was performing Tulasi Puja early in the morning.    She saw some cows entering the paddy fields which they own, and the cows started eating  and destroying the crops.  Gowri took a stick and chased the cows, moved quite a distance from the house forgetting the agreement with the Sri Vageesha Tirtharu.  Suddenly her pregnancy pain started and she could not return home and delivered the child in the field itself.

Immediately Sri Vaageesha Tirtharu was informed of the birth of the child and a golden plate was sent from the Mutt and the child was brought to the Mutt.  The baby never touched the ground until it reached the Mutt.   The baby was fed  with the milk that had been offered to the deity as naivedya;  and the parents named the boy as “Bhoovaraha”.   The paddy fields which Gowri gave birth to the child is called as “Gowri Gadde”.  Sri Vaageesha Tirtharu sent the boy back to her parents and with an instruction to bring back after a few years.

The child was growing like a Pournima Chandra.  Bhoovaraha learnt all skills and studied well right from his early days itself.   After some time the swamiji asked the parents to hand over the boy to the mutt.   The parents with reluctance handed over the boy to the seer.  Sri Vageesha Tirtharu told the parents that the services of the child is required for the prachara of Madhwa Tathwa.

He has composed more than 1000 Suladi, Devaranamas, ugabhogas, etc.

Sanyasashrama to Bhoovaraha

Bhoovaraha or Varahacharya learnt Veda, Vedanga, Madhwa Shastra etc from Sri Vageesha Theertharu.    After seeing the child’s vast knowledge, vairagya, Jnana Bhakthi,  he decided to give him Sanyashrama at the age of 8 years and was given the name “Vaadiraaja Theertha”  Sri Vaadirajaru studied under Sri Vaagisha Theertharu until his  Vrundavana Pravesha.    After some time, Sri Vageesha Theertharu entered Brundavana, then for further studies, Sri Vadirajaru went to Sri Vyasarajaru in Hampi, where he met Purandara Dasaru, Kanakadasaru, Sri Vishnu Theertharu  (later Vijayeendra Theertharu) and King Krishnadevaraya.

Honour by Sri Krishnadevaraya – King Krishnadevaraya was impressed by Vaadiraaja’s personality and gave him the title of “prasangaabharaNa Theertha”“ (Jewel of a Speaker). Vaadiraaja returned back to Udupi after a few years. As a parting gift, Sri Vyaasaraajaru gave him the “Vyaasa mushti” that had been gifted to him during a trip to Udupi.

Tirupathi Darshana

During his visit to Tirupathi hills, the entire hill and each and every stone looked to him,  as full of “Saaligrama” and he ascended the entire hill with his knees and hands only without the help of his legs.  The Saligraama garland worn by Srinivasa was a humble offering made by Sri Vadirajararu.

Hayagreeva Idol

Once a goldsmith was melting a metal for making an idol of Ganapathi.  The goldsmith tried and tried but could not do so even after several attempts.  Each it was becoming an idol of Hayagreeva icon.  That night the goldsmith was instructed in his dream to  hand over the idol to Vaadirajaru.  Similarly Vaadirajaru also received a dream wherein he was instructed to receive the Hayagreeva idol from the Goldsmith.   Next day, the goldsmith went to Sri Vadirajaru and offered the Hayagreeva idol .  Subsequently, the entire group of the goldsmith community from that region was provided with Chakrakana and were brought under Sonda Mutt.

Vaadiraaja Tirtharu’s special  Hayagreeva Naivedya

Vaadirajaru used to offer Hayagreeva Naivedya to Hayagreeva Devaru. Hayagreeva consists of Jaggery, ghee, channa dall, almonds, grapes etc.  Every day Hayavadana would emanate from the icon in the form of a white horse, eat Naivedya putting his forelegs on Vadiraja Tirtha’s shoulders.   Vaadirajaru used to sing Dashavatara Stuti and that the Hayavadana roopi horse used to dance to his appreciation every day.

Hayavadana ate the Vishapooritha Hayagreeva to save Vaadirajaru –  Once,  some miscreants tried to test Vaadirajaru and put poison in the Hayagreeva meant for the naivedya.  That day Hayavadana ate the complete Hayagreeva without leaving anything as prasadam.  When Vaadiraajaru asked Hayavadana, why nothing is left as prasada, then god told it was because of poison, he had eaten entire Hayagreeva. The Lord also told him that the icon would develop a bluish-green tinge all over its body as proof . Vaadiraaja would have to offer ‘Vaadiraaja Gulla’  as naivedya for some  period, when the tinge would gradually diminish, leaving just a streak of green at the neck to remind posterity of this incident.  It is only because of this that the Vadiraja Gulla is being used by Sonda Mutt.    Even though Gulla Vegetable is not to be used for cooking, only because of Sri Vaadirajaru using it in Sonda, Udupi people use Gulla.

Reforms by Vaadiraajaru –

1. Paryaya – Initially all the disciples of Srimadacharya used to perform the pooja of Sri Krishna.   Subsequently it was changed to two months rotation for each mutt, wherein also the Mutt Seers had problems in managing the Mutt Administration.  In 1532, Sri Vadirajaru,  created the Paryaya System for the Sri Krishna Pooja and each Asta Mutt Seer would get 2 years term for their Administration and Pooja of Sri Krishna Mutt. Vaadiraajaru has completed 5 terms of Paryaya at Udupi.
2. Anugraha to Arasappa Nayak – Arasappa Naika was the Chieftain or King of Soda, an independent Province after the fall of Vijayanagar Empire. Entire Nayak’s army was attacked by rebels and enemies, which made Arasappa Nayaka to flee out of Soda and on the way, he met Sri Vadirajaru and surrendered to his feet. Vadirajaru gave him Mantrakshate and blessed him and instructed to go back and fight against the enemies. Nayaka went back and fought with them and had a grand success and Sode was liberated. Immediately he asked Vadirajaru to come to Soda and for him he constructed a very nice premises, temples, etc. Vaadirajaru used the bell given by Arasappa Nayaka with Basava at the head of the bell instead of Hanuman . That is why we can see the Basava Bell being used by Sonda Vadiraja Mutt (Whereas everywhere we find Hanumanthana bell).
3. Construction of Rama Trivikrama Temple in Sonda – Arasappa Nayaka constructed a very good temple for Rama Trivikrama Devaru to be brought from Badari.  For bringing the Rama Trivikrama Devaru alongwith a chariot, Vadirajaru sent in Bhootarajaru. While Bhootarajaru was bringing the Chariot he was attacked by some demons, he then immediately took one Wheel of the Chariot and defeated the demons. He then reached Sonda in time before the Maha Pooja. Even today, one can see, the Rama Trivikrima Devaru placed in a big chariot with only 3 wheels and one wheel missing in Sonda.
4. Subsequently Vadirajaru shifted from Udupi to Sonda or Sode or Swadi on the banks of Shalmali River (Shalmali River flows in the Tapovana where he used to do paata to his disciples) as it is popularly called and gave ashrama to Vedavyasa Thirtha as his successor.

There are a lot of similarities between Sonda and Udupi.

• Dhavalagange Sarovara in Sonda  & Madhwa Sarovara in Udupi
• Dhavala Gangadhareshwara & Chandramouleshwara in Sonda & Udupi respectively.
• Mukhya praana prathiste done in both places by Vaadiraajaru.
• Anugraha to Bhootarajaru –

Once there lived a Brahmana named Narayanacharya.  He was a shishya of Vadirajaru and was serving well.  Once he showed disrespect to Vadirajaru and expressed his doubt on Vadiraja’s activities.  Vadirajaru cursed him to become a Brahmarakshasa and after some time, Vadirajaru blessed him and he is being worshipped at Sonda.  Sri Vadirajaru has blessed him that those who come to Sonda, must first have the darshana of Bhootarajaru, then only one must have the darshana of Vadirajaru.  Every day, Bhootaraja Bali is being done at Sonda.

Vaadraaja Tirtha’s Granthagalu –

1. Rukminisha Vijaya
2. Theertha Prabhanda
3. Swapna Vrundavanakyanam
4. Sarasa Bharathi Vilasa
5. Kavi Kadamba Kanta bhushana
6. Mahabhaaratha Lakshalankara Teeka
7. Talavakaropanishad  Bhashya Teeka
8. Taittareeyopanishad Bhashya Teeka
9. Kathakopanishad Bhashya Teeka
10. Atharvanopanishad Bhashya Teeka
11. Mandookopanishad Bhashya Teeka
12. Tantra Saara Teeka
13. Mahabhaaratha Prasthana
14. Shatprashnopanishad Bhashya Teeka Tippani
15. Mahabharatha Tatparya Nirnaya Bhavaprakashika
16. Tatvaprakashika Guruvartha Deepika
17. Ishavasyopanishad Bhashya Teeka Prakashana
18. Geethabhashya Tippani
19. Nyaya sudha Guruvartha Deepika
20. Bhagavatha Anukramanika

Stotragalu –

1. Ramesha Stuthi
2. Dashavataara Stotra
3. Dashavataara Stuti
4. Hayavadana Astaka
5. Narahari Astaka
6. Roupya Peetha Krishna Stuthi
7. Hayavadana Astaka
8. Hayagreeva Panchaka
9. Hayagreeva Dhyana Prakarana
10. Hayagreeva Stuthi
11. Hayagreeva Sampada Stotra
12. Sri Krishna Stavana
13. Dhee Shuddhi Stotra
14. Varaha Hayavadana Stotra
15. Aapada Stotram
16. Ukti Pratyukthi stotram
17. Aksha Panchakam
18. Varaha Panchakam
19. Sri Raama Kavacham
20. Sri Raama Dashakam
21. Sri Raama Panchakam
22. Avataara Traya Stotram
23. Swapna Padyam
24. Vedavyasa Varnanam
25. Vedavyasa Stotram
26. Shlokatrayam
27. Chaturvimshati Murthibedha Stotram
28. Venkatesha Mangalastaka
29. Runa Mochana Stotra
30. Prarthana Dashakam
31. Vishnu Stuthi
32. Trivikrama Stotra
33. Haryastaka
34. Hayasya Dashaka
35. Navagraha Stuthi
36. Haribhakthyastaka
37. Guru Stuthi
38. Hitopadesham
39. Sripadarajastakam
40. Durga Stavana
41. Madhwastakam
42. Vibheeshana Hanumad samvaada roopa vaayustuthi
43. Astamahishi yukta Krishna stotram
44. Madhwamuni Prathapastaka

Kannada Granthagalu –

1. Vaikunta Varnane
2. Lakshmi Shobhane
3. Keechaka Vadha
4. Namaskara Stotra
5. Naivedya Prakarana
6. Swapana Pada
7. Naarada Koravanji
8. Bhagavatha Saara Keerthane
9. Swapna Gadya
10. Bhramara Geethe
11. Gunda Kriye

Tirtha Prabhanda –

Sri Vaadiraajaru toured the entire “Bharatha Varsha” and visited almost all Tirtha kshetras in the country.  He has written a book titled “Tirtha Prabhanda”, which is a master guide for the tourists with Anusandhana and Dhyana Shloka and Varnana of the Kshetra.  It contains four adhyaayas viz., Prabandhaas –  Paschima Prabandha, Uttara Prabandha, Poorva Prabandha, and Dakshina Prabandha.

Rukminisha Vijaya

श्रीवेदांत महाचलं हि परित: संयोज्य सूत्राहिपं
सद्वातागमपोषितात्महृदयं तत्पूर्वपक्षासुरै: ।
सिद्धांतोक्तिसुरेश्वरश्च मथितो य: कृष्णदुग्धांबुधि:
स्वीयानाममृतं प्रयच्चति स मां पायाद्गुणोध्यन्मणि: ॥ १ ॥ (mangalacharana shloka)

Once he was observing Chaturmaasya in Pune. There,  he learnt that a Vidwat Sabha was organized to select the greatest Mahaakavya, and they were about to announce “Shishupala Vadha” by Magha a great poet as the Mahaakavya.  Sri Vaadirajaru sent words to the organizers that he too has written a Shastra Kaavya Grantha, which is kept in Udupi, and asked them to include that also for evaluation for “Mahaakaavya”.  The Organisers agreed and gave him 3 weeks time to bring it from Udupi.

To everybody’s surprise, he wrote the entire “Rukminisha Vijaya” Kaavya within a span of 19 days that too during his spare time and presented for evaluation. When this work was presented at the conference the scholars were swept away by its poetic brilliance and had no hesitation in declaring it as the greatest Mahaakavya in Sanskrit literature.  In accordance with their decision, the manuscript was taken in a procession around the city on a well-decorated elephant, with a lot of fanfare and glory.   Actually “Shishupala Vadha” as the name itself suggests, by naming itself is inauspicious named and does not pose the importance of Sri Krishna whereas it highlights importance for a villain.

But in Rukminisha Vijaya –  Vaadirajaru has given a clear picture of Sri Krishna’s baalya, his childish behaviour, his plays with Gopika Streegalu.  One must read the Kaavya or atleast hear the Kaavya – Rukminisha Vijaya to understand how fine it is.  Normally a Kaavya gives us only story, sceneries, poems, etc.,  but Rukminisha Vijaya is not full of Story, sceneries, poems, explanations, but also gives as Tathva.

Rukminisha Vijaya Kaavya was completed in just 19 days with good poetic excellence, with tathwa.    At that time Vaadirajaru was not so famous as “Maagha” –  Magha was quoted as having all the 3 qualities of Kalidasa (Upamaa), Bhaaravi (Arthagowravam), and Dandi (Pada lalithya).  Vaadirajaru’s work of Rukminisha Vijaya has defeated even MAGHA.

Dashavataara Stuti –

Once he had visited Pandarapura and stayed in a temple there and served Panduranga Vittala.  An  angry man came and abused Vaadirajaru  “that your horse is eating the entire crop every day  and ruining his farms and that he is not able to catch it”.  Then Vadirajaru told him that we are not having any horse with us.  The complainant searched for the horse in the entire mutt but could not trace it.  Vaadirajaru realized what has happened and asked the complainant to take him to his field.  When they arrived at the field and examined the crop, the owner was astonished to see golden corn at all the places where the horse had eaten his crop. Vaadiraajaru, explained to him that that the horse was Lord Hayavadana himself, and that he was very lucky to have seen him. The crop owner surrendered at the feet of Vaadiraajaru , and offered his land to the Matha. On the way back, Vaadiraaja composed the Dashaavataara Stuthi. This is set to Ashvadhaati  and  sung sounds like a horse dancing.

Ramesha Stuthi –  This is the Stotra which one has to do paarayana early in the morning.

Vaikunta Varnane – This is a Kannada Grantha written by Vaadirajaru about the Vaikunta.  He has explained about the vaibhoga of Vaikunta.

Lakshmi Shobhana –   Once Arasappa Nayaka approached Sri Vaadiraajaru, and told that the groom to whom his daughter had to be married has died and asked his blessings on the groom and his daughter.  Then Sri Vaadiraajaru composed Sri Lakshmi Shobane on the spot and the groom got back to life.   This is a Kannada composition of Vaadirajaru and it  is very popular because it is believed that singing this on the occasion of a wedding blesses the bride and groom with a long and happy married life.

Lakshmi Shobhane describes the appearance of Lakshmi born out of the Samudra Mathana and her wedding with Srimannaarayana.  Here Sri Lakshmi Devi before putting the garland on Srimannaraayana lists the demerits of each gods other than Naarayana.  This is another Harisarvottama Prathipaadaka Grantha/Stotra. It has 112 lines.  

ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನೆ –   ಒಮ್ಮೆ ಅರಸಪ್ಪನಾಯಕನೆಂಬ ಜಹಗೀರ್ದಾರನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ  ಹಸೆಮಣೆ ಏರಬೇಕಿದ್ದ ವರ ಮರಣಗೊಂಡಾಗ, ಅವರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ, ಆ ವರನ ಮರಣವನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ, ರಚಿಸಿದ ಪದಗಳೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನ.  ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರಮಥನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ರೂಪವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಹರಿಸರ್ವೋತ್ತಮತ್ವ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ ಮಾಡಿ, ಬೇರೆಲ್ಲ ದೇವತೆಗಳಾರೂ ಶ್ರೀಹರಿಗೆ ಸಮರಲ್ಲ ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಾರೆ.  ವಾದಿರಾಜರ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನಪದದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೧೧೨ ನುಡಿಗಳಿವೆ.  ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ.  ಮದುವೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಧುವಿನ ಗೌರಿ ಪೂಜೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡಿ ಸುಮಂಗಲಿತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ.

Nyaya sudha Guruvartha Deepika –  It is a commentary on Nyayasudha  & Tathvaprakashika

Sarasa Bharati Vilasa– This is about the svarupa’s of Lakshi, Brahma (& vayu) and Saraswati (& Bharati).

Yukti-Mallika (work on logical analysis of different philosophical systems) – This is his Magnum Opus with 5 Chapters called Sourabhas. They are “Guna Sourabha”, “Shuddhi Sourabha”, “Bheda Sourabha”, “Sadhana Sourabha” and “Phala Sourabha”. There is also a commentary on this by Late Sri Satya Pramoda Thirtha of the Uttaradi Mutt.

Mahabharata-Prasthana (an independent view of Mahabharata by Veda Vyasa)- This work is called Mahabharata Lakshalankara an explanation of hundred thousand difficult words of the great epic Mahabharata.

Bhagavatha Anukramanika –   It is a short and brief work on “Srimadbhagavatham”.  It is called as “Bhagavatha Anukramanika”, containing the various aspects and stories narrated in Bhagavatha, wherein each word may give 3-4 sequential stories of Bhagavatha.

 

PaashaNdamatha KaMDana –  This is the grantha written condemning Naastika jaina durmataas. 

to read more click here👇👇

Jeevana Charitre(Life History) – clickVadirajara Granthagalu – click

Vadirajarara Krishnastakam – clickVadirajara  “Devaranamagalu” – click

ಲಘು ವಾಯುಸ್ತುತಿ Vayustuti in Kannada by Vadirajaru

Narayanana nene manave – devaranama – click

THIRTHA PRABANDHA  – click for KANNADA SANSKRIT TELUGU TAMIL

THIRTHA PRABANDHA  – SHAIVA KSHETRAS  – Click

THIRTHA PRABANDHA – NARASIMHA KSHETRAS .

THIRTHA PRABANDHA – HARI + HARA KSHETRAS

NARAYANA VARMA BY VADIRAJARU & VYASARAJARU  –  CLICK

Vadirajaru born with the anugraha of  Vageesha Tirtharu – was kept in Golden plate immediately after birth.

*********

info from dasasreshtaru.com--->

Sri Vadirajaru occupies a very exalted place in the galaxy of saints in Madhva parampare. Some accord to him a lofty status along with Sri Jaya Theertharu, Sri Vyasarajaru and Sri Raghavendra Theertharu, whereas others consider him second only to Sriman Madhvacharyaru.

In any case, he is universally acknowledged as a great saint with immense spiritual powers in addition to being an outstanding poet, philosopher, social organizer, reformer, debater and prolific writer.

There are many aspects about him that are truly outstanding. He lived for 120 years, (1480-1600 AD) out of which 112 years as a Sanyasi. . He saw 5 Paryayas and entered his Brindavana alive in 1600. No other saint, irrespective of doctrinal affiliations, can claim this distinction He went around India twice and captured his experience in a travelogue.

He has left his unique imprint on many institutions. The present Paryaya system in Udupi, the mini Udupi he has created in Sode, the Sri Manjunatha temple in Dharmasthala, the multitude of Devaranamas and Stotras that he has left behind are some aspects that come to mind immediately.

Some consider him to be an incarnation of Lathavya, a Riju-gana deity, destined for the post of Vayu in the next kalpa (creation cycle). In his previous birth, he is believed to be the messenger who conveyed RukminI's message to Lord Krishna.

Biographies on Sri Sri Vadirajaruru include the Sri Vadirajaru-Guruvara-Charitamruta, Sri Vadirajaru Vruttasangraha and the autobiographical work Svapna-Vrundavana-Akhyana. But as is the case with many other saints, a detailed account of his childhood seems to be unavailable.

In the Hindu year SharvarI (1480 AD) Sri VageeshaTheertharu visited a village called Huvvinakere 25 miles North of Udupi. He met a pious but poor and childless couple, Ramabhatta and Gowridevi. They begged him to bless them so that they could have children. He did so, but imposed one condition; the first male child would have to be handed over to the mutt for upbringing.

When the couple hesitated to accept this offer, he made it easy for them by imposing a seemingly easy condition – if the child were to be born inside the house, they could keep it, but if birth happened outside the house then they would have to hand it over. They agreed to it wholeheartedly.

In due course, by the grace of God, Gowridevi became pregnant and the couple was ecstatic. They remembered their agreement and took extra care. Gowridevi was not allowed to leave the house. Since their house was nothing but a small hut surrounded by a small paddy field, Ramabhatta could easily tend to his work in the field while being available for any requirement in the house. Nine months passed and childbirth was imminent.

On Sadhana Dvadashi day, Ramabhatta was having his food and Gowridevi was performing Tulasi-pooja in the backyard. She suddenly saw some cows entering the field and destroying the crops. Since this was their only source of livelihood she was very perturbed; she immediately took up a stick and entered the fields with the intention of chasing the cows away, totally forgetting the agreement.

In her excitement she moved quite a distance from the house and suddenly developed labor pains. She could not return home and had to deliver the child in the field itself. Thus divine will prevailed inspite of all human efforts to the contrary!!

Sri Vageesha Theertharu was informed about the birth of the child. He sent a golden plate and asked the parents to bring the child in that plate to the mutt. It is said that the baby never touched the ground until it reached the mutt.

Sri Vageesha Theertharu pointed out to the happy parents several auspicious attributes in the baby and predicted that it would one day become a very great Sanyasi. He fed the baby with the milk that had been offered to the deity and asked the parents to name the boy as Bhuvara (some say Varahacharya). He sent them home with the baby and asked them to bring it back after a few years.

The paddy field where Gowridevi gave birth to Sri Sri Vadirajaruru is called as "Gowri Gadde". Now there is a small temple in that spot.

Sri Vadirajaru studied under Sri Vageesha Theertharu until the latter’s demise. After this, he performed his guru’s Aradhane in a grand way and moved with his retinue to Hampi to study under Sri Vyasarajaru.

His stay in Hampi was very eventful and remarkable because it was a union of several divine individuals - Sri Vyasarajaru, Sri Vishnu Theertharu (later known as Sri Vijayendra Theertharu), Purandara Dasaru and Kanaka Dasaru.

King Krishnadevaraya was impressed by Sri Vadirajaru’s personality and gave him the title of ‘Prasangabharana Theertharu’ ( Jewel of a Speaker). Sri Vadirajaru returned back to Udupi after a few years. As a parting gift, Sri Vyasarajaru gave him the Vyasa Mushti that had been gifted to him during a trip to Udupi.

There were thousands of goldsmiths living in the coastal regions of Karnataka. One issue dogging them was lack of social status and acceptance in religious circles.

Once, a goldsmith melted an alloy of 5 metals and put it into the mould, with the intention of making a Ganapati icon. When he opened the mould he was surprised to see a Hayagriva icon with a horse's head and four arms. Another surprising aspect was that the icon was still red hot and radiant. He decided to destroy it and reuse the metal the next day.

That night he was instructed in his dream to hand over the icon to Sri Vadirajaru. Sri Vadirajaru too had a dream in which he was told that he would receive a special Hayagriva icon. Since Hayagriva was the Ishta Devata (favorite deity) of Sri Vadirajaru he was overjoyed.

The next day a delegation of goldsmiths met Sri Vadirajaru and handed over the icon to him. They also shared their sorrow at being social outcasts. Sri Vadirajaru took pity on them and decided to uplift them.

Accordingly, on a suitable occasion, the entire community of goldsmiths was provided with Chakrankana and brought into the fold of Bhagavata (Dvaita) dharma. From then, members of that community (Daivajna Brahmans) have regarded Sri Vadirajaru as their guru, and Sode mutt as their mutt.

Sri Vadirajaru also admitted Koteshwara Brahmins into the Dvaita fold, bringing them status and respect in society.

After completing his first Paryaya Sri Vadirajaru undertook his first tour of the country. He has documented the pilgrimage centers visited by him and their greatness in a travelogue called ‘Tirtha Prabhanda’.

This is a unique work without a parallel and provides an authentic description of several pilgrimage centers. At every major location he visited, he conducted Vidwat Sabhas (Conference of scholars) encompassing religious debates and discussions, establishing beyond doubt the supremacy and greatness of TattvavAda or Dvaita philosophy.

It is said that when he visited Tirumala, the entire hill looked like a Saligrama to him. He then climbed it on his knees, not wishing to put his feet on the sacred hill. He offered a garland of Saligrama as an offering to Lord Srinivasa.

Sri Vadirajaru toured the entire country at least 2 times. He recovered the statue of Sri Mukhyaprana from Ayodhya and established it in Udupi.

He also established a statue of Sriman Madhvacharya at Pajaka, his birth place.

While on tour, Sri Vadirajaru decided to observe Chaturmasya in Pune. He learnt that a Vidwat Sabha was underway to determine the greatest Maha-Kavya (poetic epic) ever written, and that people were leaning towards selecting "Shishupala-Vadha" by Magha as the winner.

He sent word to the organizers that there was a work by him with the same background, which covered the subject in accordance with Shastra, and requested them to include it in their evaluation. He also pointed out that "Shishupala-Vadha" (Killing of Shishupala) was inauspiciously named and did not highlight Krishna's greatness. He requested them to give him about 3 weeks to have the manuscript fetched from Udupi.

The organizers agreed, not knowing that there was no such manuscript and that Sri Vadirajaru was only buying time to compose that work from scratch. He then wrote Rukminisha-Vijaya within the next 19 days, harnessing every free moment available to him.

When this work was presented at the conference the scholars were swept away by its poetic brilliance and had no hesitation in declaring it as the greatest Mahakavya in Sanskrit literature. In accordance with their decision, the manuscript was taken in a procession around the city on a well-decorated elephant, with a lot of fanfare and glory.

From Pune, Sri Vadirajaru continued on his tour and reached Pandarapura. He stayed in a temple and spent a few weeks serving Lord Vittala. One day, an angry man accosted him and started verbally abusing him as follows “You are not restraining your horse. Every day I see a white horse coming to my corn field and grazing on my crop. I have chased it several times, each time it comes up to the temple where you are staying and disappears. I am convinced that the horse belongs to you. My crop is totally ruined. You have to compensate me adequately”.

Sri Vadirajaru told the complainant that he was mistaken and that the mutt did not have any horse whatsoever. The complainant however was not satisfied and insisted on doing a full search of the premises.

When he did not find any horse, he was totally surprised. By then Sri Vadirajaru had realized what was happening. He smiled and politely asked the complainant to take him to the corn field which the horse was supposed to have destroyed.

When they arrived at the field and examined the crop, the owner was flabbergasted to see golden corn at all the places where the horse had eaten his crop. Sri Vadirajaru then explained to him that that the horse was Lord Hayavadana Himself, and that he was very lucky to have seen Him.

The crop owner surrendered at the feet of Sri Vadirajaru, and offered his land to the mutt. On the way back, Sri Vadirajaru composed the Dashavatara Stuti. This is set to Ashvadhati (literally ‘horse gait or trot’) and when sung melodiously sounds like a horse dancing.

Sri Vadirajaru had a special process for offering Naivedya to his favorite deity Lord Hayagriva (also known as Hayavadana). Amongst pictures depicting Sri Vadirajaru, the one showing him offering Naivedya to the Lord is the most popular.

A sweet dish called Hayagriva (a preparation consisting of jaggery, almonds, ghee and cooked Bengal gram) would be prepared in the mutt. After regular worship, Sri Vadirajaru would close himself in a room and meditate on the Lord with utmost devotion, holding a plate full of Hayagriva held over his head.

Hayavadana would emanate from the icon in the form of a pure white horse, put His forelegs on Sri Vadirajaru’s shoulders and eat the Naivedya, leaving a small portion as prasada. It is said that Sri Vadirajaru would sing the 'Dashavatara-Stuti’; to please the Lord and the latter would dance to show His appreciation.

Some evil people contended that Sri Vadirajaru was only pretending to offer Naivedya to the Lord while eating the food himself. To prove their theory they added mild poison to the Naivedya so that Sri Vadirajaru would be affected by it and would then be forced to admit the truth.

Not knowing this, Sri Vadirajaru offered that food to Hayagriva with utmost devotion. That day, however, the Lord ate everything that was offered, without leaving anything behind as prasada. When Sri Vadirajaru saw the empty plate, he was very disturbed and realized that something was amiss. He spent the whole day thinking about why Lord did not give him prasada. On the night Lord prompted him about the incident and told him that his body has become blue due to the poison. Lord also suggested Sri Vadirajaru to offer special item prepared out of special type of Brinjal known as "Gulla". Sri Vadirajaru called the people from the village Mattu who were praying for his blessings and asked them to plant the "Gulla" and offer it to Lord. With this the whole village got blessed by offering "Gulla" to Lord Hayavadana. With this special Naivedya, the blueness of Shri Hayavadana vanished soon but remained in the neck to signify this incident. 

The disciples of Sriman Madhvacharyaru originally stayed together in the Sri Krishna mutt, sharing the daily worship amongst themselves, with each disciple getting a period of two months. Even though this worked smoothly, there were several problems lurking beneath the surface. 

They were: 

Festivals come around at a certain time of the year; for example, Deepavali comes in Kartika, which is usually late October or early November. So a disciple who had his recent turn between Mar and April would have to wait a very long time before Deepavali came during his turn. This led to a lot of heartburn.

Administration suffered because it constantly changed hands every two months; major changes could not be initiated because of the 2 month limit; so, everybody continued with the status quo leading to stagnation and decay

Each disciple would get a period of just 16 months between turns, leaving little or no time for pilgrimage, institution building and other activities that required long travel outside Udupi

Even though these problems were well known, nobody had the stature or the courage to change a system that had been formulated by Sriman Madhvacharyaru himself. It took a saint of the eminence of Sri Vadirajaru to do this.

In 1532, Sri Vadirajaru created the Paryya system of rotation. Buildings for the eight mutts were established in the vicinity of the Krishna mutt. Each of the mutt was given a period of 2 years to manage the Krishna temple, effectively addressing all of the problems outlined above.

Every mutt got a chance to manage the temple during all the festivals happening in the calendar year for two years. Additionally, two years is sufficient time for a mutt to take up major administrative projects. Finally, each mutt gets a period of 14 years to tour the country to spread Dvaita philosophy and get ready for the next Paryaya.

Dharmasthala, on the banks of the river Netravati in Dakshina Kannada, was an inauspicious place where people used to practice witchcraft and worship devils and demons.

Once, when Sri Vadirajaru was on tour, he happened to pass by that place. The leaders of that community who came to know of his presence invited him to come and perform pooja in their village.

Sri Vadirajaru declined their invitation stating that the environment was full of evil spirits and hence very inappropriate for any auspicious activities. The people did not give up. They begged him with folded hands to somehow lift them from the morass they had fallen into and purify their environment.

Sri Vadirajaru was moved by their plight and decided to help them. He had one of his aides fetch an icon of Manjunatheshwara (Shiva) from the Kadiri temple. He then consecrated that in accordance with Shastra and installed in Dharmasthala.

From that day on, Dharmasthala lost its bad reputation and became renowned as an important pilgrimage center in South India. Millions of devotees visit that shrine every year and get their wishes fulfilled.

It is a unique temple where the worship of Lord Shiva is done by priests of Shivalli Madhva community, and the administration of the temple is in the hands of the Jain (Hegade) family.

There is a pilgrimage center in Dakshina Kannada called Kati-Shivalaya near the place where Netravati and Kumaradhara rivers meet. It is a location with a lot of scenic beauty and hundreds of naturally occurring rock formations shaped like Shiva lingas. Sri Vadirajaru once came to that place with his retinue.

Thousands of people from nearby villages assembled to see him and experience his greatness. Most of them had an overpowering desire to perform Abhisheka to the naturally occurring Shiva Lingas, but there was no water in the rivers to support such a large-scale operation.

When word of this reached Sri Vadirajaru he drew a line in the sand with his staff (Danda) and prayed to the Lord. Immediately, water sprung forth from the line and formed a large stream. The people who had assembled there were overjoyed to see this and praised their luck in being witness to the greatness of Sri Vadirajaru.

This stream can be seen even today and goes by the name of Danda Thirtha

Sri Vadirajaru had a disciple called Narayanacharya, who was very intelligent but ill-mannered. He had the bad habit of maligning everybody including his own guru. Sri Vadirajaru was very patient with him but one day when he crossed all limits, Sri Vadirajaru cursed him to be a Brahma-Pishachi (a type of ghost).

Narayanacharya became a ghost and started haunting a forest near Hampi. He would stop all wayfarers and ask them a cryptic question “A kA mA vy ko na snAta ha?” (Meaning ‘who does not bathe in A kA mA vy?’). Nobody could answer this. He would then harass them and cause a lot of pain and suffering.

To understand the question one needs a little bit of background. The months of Ashadha, KartIka, Marghashira and Vyshakha in the Hindu calendar are considered holy. People usually perform special poojas to God during this time, and since bathing is a pre-requisite for any pooja, almost everybody bathes in these months. So the ghost was really asking “who are the evil people who do not bathe in the holy months of AshADa, kArtIka, mArghashira and vyshyAkha?”

Once when Sri Vadirajaru himself was passing by that forest he was confronted by the ghost. He then put a question to the ghost “What are you willing to wager?” The ghost replied “If you answer this, I will be your slave for life. If you don’t, I will eat you and your retinue”.

Sri Vadirajaru agreed to the ghost’s condition and gave the following reply to the question: “Randa-putrah tvam na snata ha!” (Son of a prostitute, you don’t bathe in these holy months). Since this answer was correct, the ghost lost and hence had to serve Sri Vadirajaru for life. From that day onwards, he faithfully served Sri Vadirajaru and is fondly called as Narayana Bhuta or Bhuta-Rajaru. 

Sode or Svadi is a small town in North Kannada district of modern Karnataka, and about a few miles from Sirsi. In the sixteenth century it was the capital of a small province governed by a chieftain called Arasappa Nayaka, owing loyalty to the Vijayanagar Empire. With the fall of the Vijayanagar Empire Sode became an independent province with Nayaka as the king.

He was under the influence of an evil sorcerer who poisoned his mind against Brahmins. They were ill treated and subjected to all kinds of harassment like not being allowed to draw water from community wells and subjected to insults in every possible manner. Nayaka also estranged other sections of the population leading to total chaos in the province. Enemies saw a golden opportunity to attack the province and did so. With enemy soldiers ringing his fort, and his own ministers rebelling against him, Nayaka had no choice but to flee from the palace. As he was fleeing he came across the retinue of Sri Vadirajaru who was passing by.

The radiance emanating from Sri Vadirajaru’s face and his glorious personality created a major change in Nayaka’s thinking. He immediately surrendered at Sri Vadirajaru’s feet and sought his protection. He felt genuine regret at all the sins committed by him and begged Sri Vadirajaru to forgive him. Sri Vadirajaru was moved by his regret and decided to help him. He blessed him with Mantrakshate and asked him to go back and fight his enemies. Nayaka did so and by the blessing of Sri Vadirajaru prevailed over his enemies.

The overjoyed Nayaka invited Sri Vadirajaru into the town of Sode with all due pomp and glory. The sorcerer guru, who had fled from Sode, returned and challenged Sri Vadirajaru to a debate. When his witchcraft and arguments did not prevail against Sri Vadirajaru, he had to leave the province as a traitor. As a symbol of this liberation of Sode, Sri Vadirajaru decided to use Arasappa Nayaka's Gante (bell used during pooja) as the main one in the mutt.

Even today one finds that the bell used in Sode mutt has a Basava (bull) icon on the top of its stem instead of Sri Hanuman, as is the practice with other Madhva temples and mutts.

From that onwards, Nayaka shed his wicked ways and became an ardent devotee of Sri Vadirajaru, serving him with utmost devotion. He begged Sri Vadirajaru to stay in Sode itself, to bless him and his subjects.

It is said that during his visit to Badari, Sri Vadirajaru had met with Sriman Madhvacharyaru and Vedavyasa devaru. He had expressed his desire to establish a grand temple to Lord Trivikrama and had requested them to provide him with a suitable icon.

Arasappa Nayaka had one long standing desire - to set up a major temple in Sode. When he expressed his desire to Sri Vadirajaru, Sri Vadirajaru told him that this was his desire too and asked him to make the necessary arrangements for the construction of the temple.

As the temple started approaching its final shape people were wondering where the icon was. Sri Vadirajaru assured them “This is not a regular icon that needs to go through the normal process of consecration. It is already being personally worshipped by Sriman Madhvacharyaru. So the only consecration needed is to perform the Maha pooja in Svadi. Our Lord Trivikrama will come in his own special chariot”.

He then sent Bhuta Raja to Badari to fetch the icon. When Bhuta Raja was on his way back with the icon in a chariot he was attacked by some demons. He used one of the wheels of the chariot to fight and defeat them. He reached Sode in time for the Maha pooja with everything intact except for one missing wheel on the chariot. Even today one can see just 3 wheels on the chariot in Sri Trivikrama temple's Garbha Gudi. It is said that when the temple was being constructed there was a small mishap and one of the stone pillars was about to fall down. The mason who was working on it was very scared and instinctively uttered an oath invoking the name of Sri Vadirajaru and asked the pillar to stop falling. The pillar stopped in mid air, thus revealing the power of Sri Vadirajaru’s name. Later Sri Vadirajaru came there and moved the pillar to its proper location.

Sri Vadirajaru had other reasons for moving out of Udupi. When he had introduced the Paryaya system and changed the administration period from 2 months to 2 years, some critics had accused him of ulterior motives.

Saddened by this, Sri Vadirajaru had wanted to move out of Udupi and stay away from all petty politics. He also wanted to give his disciple, Sri Vedavedhya Theertharu, more prominence in Udupi. So, with the above considerations in mind, he readily agreed to Nayaka’s request.

Nayaka was overjoyed and had a large mutt constructed in Sode on the banks of the river Shalmali. Sri Vadirajaru settled down in Sode completely. When his next Paryaya opportunity came, he did not ascend the peetha, giving Sri Vedavedhya Theertharu a chance to worship the beloved Lord Sri Krishna;

Some of the main highlights in and around Sode (also called Sonda by the local community) are:

* Dhavala Ganga (on the lines of the Madhva Sarovara in Udupi)

* Gopalakrishna temple (like the Krishna temple in Udupi)

* Dhavala Gangadhara (like the ChandramoulIshwara in Udupi)

* Sri Mukhayaprana temple (like the Mukhyaprana temple in Udupi)

* Tapovana, where Sri Vadirajaru used to meditate

Once a bolt of lightning struck the big jackfruit tree under which Sri Vadirajaru used to teach his disciples. Sri Vadirajaru revived it back to life. It is still alive and its fruits are offered as Naivedya to Lord Hayagriva.

Towards the end, Sri Vadirajaru’s health started deteriorating. It is remarkable that even though he had enormous mystical powers, and had performed many miracles including even reviving the dead, he refused to use his powers for his own benefit.

He chose to suffer whatever ill-health came his way as God’s Prasada and never complained about it. Sri Vadirajaru decided to visit Udupi one last time and have Darshana of Krishna before departing from the earth. He was then suffering from poor eyesight and was worried if he would be able to see the Lord properly.

On the way he composed several songs expressing his anguish and anxiety. Finally, when he arrived at Udupi and stood before the icon, his eyesight cleared and he had Vishwa-Roopa Darshana of the Lord in all His glory.

He then called Arasappa Nayaka and asked him to make arrangements for 5 Brindavanas – one for Sri Vadirajaru, and the other four equipped with the special presence of Vishnu, Brahma, Vayu and Rudra. Arasappa Nayaka was heartbroken to hear of his guru’s impending departure, but had to obey the order given to him.

Accordingly, in the year 1600 (Hindu year of Sarvari) Sri Vadirajaru performed the Utsava of Lord Trivikrama as usual in Phalguna, with the final Rathotsava on Poornima. Then, a few divine attendants sent by Lord Indra appeared before Sri Vadirajaru and conveyed the request of the Gods to return back to heaven as his mission on earth was completed.

Sri Vadirajaru sent a message back to Indra asking for 3 more days so that he could complete the final rituals associated with Lord Trivikrama’s Utsava. Indra agreed with pleasure.

Finally, on Phalguna Bahula Thritiya, Sri Vadirajaru entered the Brindavana alive. The moment the last stone was laid on the Brindavana, a great grieve broke out from his disciples.

Sri Vadirajaru, who had entered the Brindavana wearing his robe and Padukas (wooden sandals), and was being taken in a golden car to heaven, threw down the robe and sandals as mementos for his sad disciples. Every year, when the Aradhane of Sri Vadirajaru is performed, the robe and sandals are worshipped with extra fervor.

The Svapna-Vrndavana Akhyana is a very special work. It was authored by Sri Vadirajaru after entering the Brindavana. It is the only work in which he has revealed that he is an incarnation of Latavya. The genesis of this work happened in a very special way.

Sri Vadirajaru’s retinue contained an illiterate Brahmin who was also deaf and mute, but had a lot of devotion towards Sri Vadirajaru and served him in many menial ways. The kind hearted Sri Vadirajaru knew about the mute’s devotion and service, but was waiting for the right opportunity to reward him. Years after entering the Brindavana, Sri Vadirajaru appeared in the mute’s dreams and instructed him as follows:

*Sri Vadirajaru would appear in his dream every day and dictate a portion of the Akhyana

*The mute would have to meet the pontiff of the mutt the next morning and recite whatever he had heard. Sri Vadirajaru would bless him with the power of perfect memory and speech for the time it took him to recite the previous night’s portion

*This would happen for a few weeks until the Akhyana was completed

The above sequence of events happened as planned and the Akhyana was fully composed. But nobody really understood its true meaning and significance, and the mute too died after a few years. Many years later, he reincarnated as an ascetic in the Sode mutt and finally became its pontiff. He then wrote a commentary on the Akhyana, explaining its contents and significance.

Sri Vadirajaru’s devotees regularly recite the Akhyana with utmost devotion. A fragment of the Akhyana called the Anu-Vrundavana Akhyana is also popular.

**********

For history please click here.

Importance of Shri Vadirajaru :

Shri vadirajaru is holding the vessel on his head and a horse is eating that.Its said that Lord Hayagreeva was the favourite god of Shri Vadirajaru.Every day he will prepare the special dish “Hayagreeva Maddi” as Naivedyam for God.He will hold that plate on his head and then Lord Hayagreeva would come in the form a white horse,keep the legs on his shoulders and eat the naivedyam.This explains the importance of Shri Vadirajaru.The naivedyam “Hayagreeva Maddi” is a special sweet offered to god here and in Udupi Krishna Mutt,Sode Mutt now also they prepare it in the same style.

Its said that when Shri Vadirajaru visited the Tirumala,whole hillock looked like a Salagrama to him.He then climbed it on his knees without putting his feet on the hill.He also offered garland of salagramas to Lord Srinivasa.

“Dharmastala” is a popular piligrimage in South Canara and here the Shiva/Iswara idol is installed by Shri Vadirajaru.

Vadirajaru is also popularly called as Bhavi Sameera which means he would be the next Vayu Devaru.

Vrindavana Of Shri Vadirajaru(Pancha Vrindavana) :The below picture shows main Vrindavana of Shri Vadirajaru in the center and other 4 small vrindavanas sorrounded by which have the presence of Brahma,Vishnu,Yavu and Rudra Devaru.

Shri Bhootaraja Temple :

There is a small story you need to know about Bhootarajaru.Vadirajaru had a disciple called Narayanacharya,who was intelligent but ill mannered.So one day Vadirajaru cursed him to become a ghost.

The ghost started haunting in a forest near by hampi.It would ask a question to passers-by and if they don’t answer it will pain them.So one day Vadirajaru himself was passing by that forest.This time Shri Vadirajaru answered his question and from that time onwards the ghost became slave of Shri Vadirajaru and started serving him.

So he became one of the his favourite displies and fondly called as Bhoota-Rajaru.Now also you can see Shri Bhootarajaru Temple very close to vrindavana of Shri Vadirajaru.Shri Bhootarajaru is also called as Bhavi Rudra Devaru.

Here there is unique tradition of rolling coconuts in front of Shri Bhootarajaru.Everyone who visits temple must follow this tradition and suppose if they come in car they also roll 4 coconuts for 4 wheels of the car.

There is also a special corner place for Bhootarajaru on the banks of holy water pond which is called as Bhootarajara Moole.Till this date its believed that Shri Bhootarajaru sits in this place.

Shri RamaTrivikrama Temple

The Trivikrama idol here is installed by Shri Vadirajaru.The idol was worshipped by Shri Madhwacharyaru and given to Shri Vadirajaru.Its believed that Bhootarajaru bought the idol from Badari in a chariot.Now also you can see that the sanctum sanctorum is in the form of a chariot.

Collected from Facebook

Sode Mutt Shri Vadirajaru was very fond of Udupi.So in sode you can see a miniature version of Udupi.Davala Ganga(holy water tank) is similar to Madhwa Sarovar in Udupi,Rudra Devaru (similar to Shri Chandra Moulieeshwara),GopalaKrishna( similar to krishna temple) and Mukhya Prana Devaru.

Seva

Like Mantralaya,here also devotees do many sankalpa sevas.Most of my family members including me have done sevas here and there is no doubt that Shri Vadirajaru will fullfill our wishes.The best time to do seva here is early morning 5AM where its said that all the 33 crores gods make their presence in this holy place to bless the devotees.

How to reach?From Bangalore there are direct buses to Sode which are very convinient.From other places if you want to go then nearest place is Sirsi.There are very few buses from Sirsi to Sode and I believe the last bus is at 4.30 in the evening.This link might be useful for accomodation and seva details.
********

info from madhwamrutha.org--->

Introduction

Sri Vadiraja Theertharu was one of the greatest yathi in the lineage of Sri Madhvacharya. He was a Great Scholar, Debator, Writer, Poet who was well versed in Kannada, Tulu and Sanskrit languages. His contribution is immense in both Vyasa & Dasa Sahitya. He is also considered as Lathavyaru, the Ruju Devatha, next only to Vayudevaru. He has and is still exhibiting divine powers to shower the blessings on devotees. He is one of the only two Madhva yathis who has entered the brindavana sashareera(with Atman still inside the Body), the other being Sri Rayaru at Mantralaya. He lived for 120 years and is the first Yathi to perform Paryaya at Udupi on 5 occassions. He is also known as “Bhavi Sameeraru” as he would be taking the place of Sri Vayudevaru in the next Kalpa.

Janana : 1480 AD

Janma Sthala : Hoovinakere, Near Kumbasi

Namadheya : Bhoovaraha

Ashrama Swekara : 1488 AD

Ashrama Gurugalu     : Shri Vagisha Theertharu

Vidya Gurugalu            : Shri Vyasarajaru

Paryaya Years:

Dwaimasika Paryaya : 1488 AD to 1528 AD along with Shri Vagisha Theertharu

Dwaivarshika Paryaya :

1532 – 1534 AD

1548 – 1550 AD

1564 – 1566 AD

1580 – 1582 AD

1596 – 1598 AD

Brindavana Pravesha  : 1600 AD, Sode in Uttara Kannada district

Birth & Sanyasashrama:

Vadirajaru was born with the blessings of his Guru, Shri Vagisha Theertharu(Shri Vishnu Theerthara lineage of Kumbasi Mutt) in Hoovinakere, near Kundapur in Udupi district. He was born on Saadhana Dwadasi day in the year 1480 AD. The baby boy was named as Bhovaraha and had his upanayana at a very tender age of 5. He learnt the Vedas, Kavya, Nyaya and Vedantha at a very young age and was given sanyasa dikshe at the age of 8. Later Vadirajaru became the successor of Vagisha Theertharu in the Kumbasi Matha(Sonda Matha, was earlier called as Kumbasi Matha). He later did his studies at Hampi, which was a great educational centre for studies on Dvaitha Vedantha at that time under Sri Vyasarajaru. It is said that Vadirajaru, with his divine power, showed a treasury of Vali to the king of Vijayanagar at Hampi. Out of the huge treasure found, he took only two idols Vittala and Rama which is still being worshipped in Sonda Matha even till this day. Sri Sri Vijayeendraru was his sahapati at Hampi during his studies.

Changes in Udupi & its Paryaya System

Vadirajaru brought up many changes in Udupi Matha and its Paryaya System. Udupi Krishna Matha was enlarged and renovated during his period. During his time, all the ashta mathadipathis were living in Krishna Matha, Vadirajaru bought a change to this system and constructed separate buildings for each of the 8 matha’s in Ratha beedhi at Udupi. He also installed, Sri Mukhprana, Sri Garuda, Sri Subrahmanya and Sri Madhwacharya idols in Krishna Matha. He also installed the idol of Sri Madhwacharyaru at Pajaka Kshetra. He changed the Paryaya system from 2 months to 2 years. The Paryaya system in Udupi, is said to be the only un-documented system, which is being followed till date from the time of Acharya Madhwaru, without any break or violation of rules.

Contribution to Daasa Sahitya

His contribution to Dasa Sahitya is as equal to that of his contribution to Vyasa Sahitya. His ankita is “Hayavadana”. He introduced the concept of singing kannada keerthana during the Krishna pooje at Udupi. Lakumi Narayana – Jaya – Lakumi Narayana is his one of the greatest composition, which is still being sung in most of the Madhva Mutt’s even till date. He even composed keerthanas in Tulu language. One of the keerthana he has composed is very unique. It has 6 Stanza’s and each stanza is in different language (Kannada, Tulu, Tamil, Telugu, Marathi and Hindi). The other masterpiece  is the composition of “Lakshmi Shobhane”, which is recited even today in all the marriages of Madhwa community. Vadirajaru also got the people of other sects under the privilege of being Madhwa’s, such as Goldsmiths and other local people of Tulu Nadu for their benefit and thus blessed them.

When Vadirajaru visited Tirumala, the whole hill looked like a saligrama to him, so he climbed the hill on his knees and offered a garland of Saligrama to Lord Srinivasa.

Once, when Vadiraja was on tour, he happened to pass by that place. The leaders of that community who came to know of his presence invited him to come and perform pooja in their village.

Vadiraja declined their invitation stating that the environment was full of evil spirits and hence very inappropriate for any auspicious activities. The people of that village somehow convinced Vadirajaru  to perform the Pooja there and shower his blessing to the village and its residents.

He had one of his aides fetch an icon of Manjunatha from the Kadiri temple. He then consecrated that in accordance with shastra and installed it in Dharmasthala.

From that day on, Dharmasthala lost its bad reputation and became renowned as an important pilgrimage centre in South India.

Brindavana Pravesha :

Vadirajaru was the first yati to have entered the Brindavan Sashareera, meditating on a holy day in the year 1600 AD at Sode, near Sirsi in Uttara Kannada district. The Brindavana is very unique and is known as Pancha Brindavana. There are 4 small ones around the main Brindavana. Each one is having the sannidhana of various forms of Lord Vishnu. Brahma, Vayu,Vishnu, Rudra are present – along with Sri Vadirajaru in these Brindavanas.

Works

Vadirajaru has written many granthas, but the below few are considered as master pieces.

Swatantra Granthaglu :

Yuktimallika

Nyayaratnavali

Haribhakti Leela

Shruthitatva Prakashika

Upanyasa Ratnamala

Bhoogola Nirnaya

Pashanda Matha Khandanam

Kalpalatha

Vivarnvranam

Adhikarna Naamavali

Chakramimimansa

Ekadashi Nirnaya

Sadachara Smrathi

Shakuna Mala

Samskrutha Strutartha

ShrimadBhagvathaanukramanika

Vayustuthi Punascharana Vidhi

Muhurtha Raja

Taratamya Nayasiddhanta Sangraha

Madhva Vagvajravali

Teeka Granthagalu

Shriman Mahabharatha Lakshalankara

Tantrasarateeka

Talavakara Upanishad Bhashya Teeka

Mandakopanishad Bhashya Teeka

Kathakopanishad Bhashya Teeka

Taithiriyopanishad Bhashya Teeka

Purusha Sookta Vykhyana

Kavya Granthagalu

Rugminisha Vijaya

SarasaBharathi Vilasaha

Theertha Prabandha

Kavi Kadambakakanta Bhoosha

Swaapnabrindavanakhyanam

Stotra Granthagalu

Roopyapeetha Krishna Stutihi

Stotra Ratnamaala

Stotra Mahodadhi

Ramesha Stuthi

Krishna Stuthi

Avatratraya Stotram

Hayagreeva Sampada Stotram

Prarthana Dashaka Stotram

Shri Hayagreeva Stotram

Dashavatara Stuthi

Shri Sreesgaguna Darpanam

Madhvashtakam

Venkatesha Mangalashtakam

Tippani Granthagalu

Nyayasudha Gurvartha Deepika

Tatvaprashika Gurvartha Deepika

Eeshavasyopanishad

Bhashya Teeka Tippani

Ghatprashnopanishad Bhashya Teeka Tippani

Kannada Stuthigalu

Vaikuntha Varnane

Swapna Pada

Lakshmi Shobhani

Bhramara Geethe

Gunda Kreeye

Namaskara Stotra

Shri Krishna Balaleele

Naivedya PRakarna

Harisarvothama Saara

Gajendra Moksha

Keechaka Vadha Varnanam

Tulshi Sankeerthane

Narada Koravanji

Panchabheda Stotra

Virata Murthidhyana

Shri Mahabharatha Tatparya Nirnaya Stuthi

Pad danagalu in Tulu Language 

Theertha Prabandha is held in high esteem amongst Madhwas and recitation of all the shlokas is considered equal to an actual pilgrimage covering all the mentioned places.

Thirtha Prabandha is written in the form of travelogue and contains the details of the pilgrim centres he has visited throughout India. It contains 235 shlokas. Each shlokas describes the place and also provides information on the sacredness of the place and also showers praises on the deities. He mentions about 100 places in the document. He also writes about the holy rivers in India in Thirtha Prabandha.

Contemporaries

Vyasarajaru

Vageesha Theertharu

Surendra Theertharu

Vijayeendra Theertharu

Purandara Dasaru

Kanaka Dasaru

Arasappa Nayaka

krishnarpanamastu

***********

info from sodemutt website--->

Sri Vadirajatirtha happened to be the ever luminous crest jewel of the succession of Sri Vishnutirtha. Vadiraja was born on Magha Shukla Dwadashi of Sharvari Samvatsara (1481 A.D) by the grace of Vagishatirtha, the nineteenth in the hierarchy of Vishnutirtha. His parents were Sri Ramacharya and Gouri. His birth name was spelled as Varaha as he was born with the blessings of Lord Varaha, favourite and presiding deity (idol) given by Madhva to Vishnutirtha. As destined by destiny, Vadiraja's birth took place outside the residence. The essential Samskaras such as Jatakarma, Namakarana etc. were performed on time. Varaha's Upanayanam was celebrated at the age of five and he was ordained the Samnyasashrama soon after the completion of 7 years by Vagishatirtha. He was named as Vadirajatirtha. The Ashramanama is significant as it conveys the rich proficiency and pre-eminence in delivering the true import of lores in skilful manner with fitness evoking surprise. It also means that Vadiraja is an undaunted debater like mighty lion to the elephants of opponents. Vadiraja studied a few primary works under Vidyanidhi, (a senior disciple of Vagishatirtha) and after his demise, he continued his studies under his Guru Vagishatirtha.

When Vadiraja completed the higher studies in different Shastras, he made up his mind to go on a sacred tour to propagate the Dvaita Siddhanta, take the holy bath in the sacred rivers and have the Darshana of Lord and other deities in many places and also to bless the ardent and qualified devotees. It was also a tour to gain wide experience and a chance to exhibit the mystic power involuntarily. He travelled the entire country several times and composed a unique work in Sanskrit viz; Tirthaprabandha that gives an account of various holy Hindu temples, places, sacred rivers and reservoirs.

Vadiraja did many miracles not for the sake of name and fame but to propitiate the Lord and bless the grieved. Next to Madhva, he was the only person who visited Urdhvabadari. At the direction of Lord Vedavyasa, Vadiraja authored an excellent commentary on Mahabharata namely Laksha-lankara. By virtue of this, Vadiraja fulfilled the coveted desire of his mother. Vadiraja brought the Vyasamushti back from Vyasarajaru and kept it in the Madhyavatamatha for daily worship. Since then, the Madhyavatamatha has been under the possession of Sode Vadiraja Matha. As promised, the supreme Lord in the form of Hayagriva (as an Archavatara) appeared before Vadiraja and blessed him. Vadiraja got that Hayagriva icon from Daivajna brahmin's abode. He acco-rded Vaishnavadiksha to Daivajna brahmins and accepted them as Sishyas. Since then, he used to worship and offer a special sweet dish �Hoorana� to the Lord daily. From that icon, the Lord used to appear in full Horse form and taste and eat the Hoorana happily. Vadiraja excelled all great poets by composing a great poetry � Rukminishavijaya endowed with highest literary merits. It was reckoned as Kavyaraja and honoured by the scholarly assembly at Pune. Vadiraja introduced periodical change in the Paryaya system of Lord Krishna's worship i.e. from two months to two years. Vadiraja performed three Paryayas of two months each (from 1518 to 1522 A.D.) and five biennial Paryayas [1532-33, 1548-49, 1564-65, 1580-81 and 1596-97. In total, Vadiraja graced the Sarvajna Peetha 8 times]. When Vadiraja performed his first biennial Paryaya, he was 52 years old. Even then he did five Paryayas. (Vadiraja installed the statue of Venugopala Krishna at Sode and performed fifth Paryaya at Udupi and Sode simultaneously.

He was visibly present in Sode and invisibly fully present in his disciple Vedavedyatirtha at Udupi. The periodical gap, the tenure, preparation, pre-rites, mode of performance etc., at Sode Paryaya were totally in accordance with the details of prescription of Paryaya at Udupi). He saved the life of a bridegroom by propitiating the Lord with glorification of Lakshmisvayamvara by composing Lakshmi shobhane � a master piece in Kannada. Vadiraja made the chariot of Chennakeshava moved ahead at ease in Belur. While staying there, Vadiraja blessed Vaikuntadasa by showing the Lord, Who, in infant form, got engaged in frolics nearby. He installed Shivalinga at Dharmasthala and placed Narasimha Saligrama on that. Thus, he made the holy place as a centre of adoration to both Vaishnavas and Shaivas. He set the difference and enmity aside between Kota and Koteshwara brahmins by according Vaishnavadiksha to Koteshwara brahmins and also accepting them as Shishyas. The brahmins, being excommunicated at Mattu village were favoured by Vadiraja. In Mudabidare, he, with his mystic master power, got Buddha (Shuddha) icon altered into Vitthala form and used to worship it daily. He expiated the adverse affect of curse of Sri Bhutarajaru and blessed him endowed with super occult powers. Since then, Bhutaraja has been prime attendant of Guru (Mukhyakinkara) serving him devotedly. Vadiraja solved the financial crisis of Krishnadevaraya and Achyutadevaraya of Vijayanagara Empire by blessing them with abundant treasure of Tretayuga from Valibhandara. He also cured the severe disease of Achyutaraya. He got renovated the Ananteshwara, Chandramouleshwara and Krishna temples and also got constructed eight mutts for Ashtamathadhipatis in car street at Udupi. He gave Samnyasashrama to a celibate and named him Sri Vedavedyatirtha. He saved Akbar, the Moghal prince of Delhi from untimely death. He favoured Kanakadasa for his pure Krishna Bhakti. Vadiraja offered a garland of Saligramas to Lord Venkateshwara and in return received from the Lord the icon of Lord with Sri and Bhu. Vadiraja rescued the king Arasa-ppanayaka from political crisis. He got built a temple at Sonda near Sirsi and installed a Trivi-krama idol therein. (At the time of visiting Urdhvabadari, he saw Trivikrama idol there. Lord Vedavyasa and Madhva blessed that Trivikrama idol to Vadi-raja. He got it carried by Sri Bhutaraja to Sonda for installation. The adorable worship of Lord Trivikrama form is mainly prescribed to Ruju gods in Shastra.

The installation of Lord Trivikrama and Upasana of that clearly support the Rujutva of Vadiraja). He was honoured with a rare and an exquisite title of 'Prasangabharanatirtha' by the king Veeravenkatapatiraya of Vijayanagara dynasty at Penagunda in the year 1585 A.D. Vadiraja was also honoured with distinct and adoring praise worthy titles as �Sarvajnakalpam�, �Shattarkashanmukha� and �Jagadekamallavadi�.

Vadiraja was a blessed and celebrated scholar of Dvaita system. His life was full of adventurous miracles. Being a mystic and saint scholar, he used to respond to the world of pious people suffering from mundane worries and anxious in gaining the merciful grace of the Lord. As he toured this holy land far and wide, he came across the localities in many remote places. He blessed the people by dispelling their agonies and also imparting true knowledge. He instilled the breath of Bhakti and showed the right path of Lord's worship. He used to compose praying songs in their tongue and taught them the same. A few works written by Vadiraja, are also found in regional languages.

Being a gifted scholar, an ardent follower of Dvaita system, an authority in the field of lores, a trenchant debater, Vadiraja took part in the scholarly debates at various places of learning and set up the things beyond doubts. He stood unquestioned, unrivalled, uncompromised. He also faced the challenges successfully. He held the opinion that learning the lores, debating with right and exalted motive and spirit are also the stock samples of Lord's worship. He wrote hundreds of works relating to various disciplines to propitiate the Lord and bless the generation.

The span of Vadiraja's mortal life was running out. He fulfilled the conditions and instructions of Lord Vedavyasa. He also did the entrusted and promised work. He dispelled the doubts and delusions of the learned. He blessed the pious and virtuous. He then made up his mind for his voluntary exit from this world. He fixed the date and time. He got done five Vrindavanas under the supervision of Arasappanayaka and Ramachandranayaka. When the designed construction of the Vrindavanas was completed, Vadiraja worshipped them for few years. He installed the statue of Lord Vedavyasa in front of the Vrindavana and made a small temple for Bhutaraja in the corridor. He also got renovated the sacred pond Dhavalaganga.

One week prior to the appointed day, there came a divine plane with heavenly messengers. They conveyed with respect the requisition of god Indra for disappearance from mundane sight. Vadiraja set it aside outright and said that he would not disa-ppear from mundane sight till the completion of Utsava of Lord Trivikrama. He asked them to rest on the pepal tree till the end of Utsava. Vadiraja celebrated the Utsava of Lord Trivikrama on a grand scale and also instructed all the devotees for its continuation. On the day of his disappearance, he worshipped Lord Haya-griva, Bhuvaraha, Trivi-krama and then also Madhva. He blessed Vedavedya, Vedanidhi the next two pontiffs and also other devotees. He gave his parting me-ssage, granted boons to gathered mass and then entered the holy Vrindavana alive. The period of Vadiraja's Samnyasashrama was 113 years the longest one ever seen.

He sat in a perfect pose and then controlled the breathing. After this, the garland of Tulasi beeds fell from his hand. The front door was placed as instructed. Then there was sounding of bells and gong in divine plane. Vadiraja appeared in the similar form in that plane and at the earnest appeal of disciples and devotees blessed his upper garment and golden sandals to them. The sacred garment is shown to the devotees on Aradhana day. The holy sandals, having full presence of Vadiraja, are worshipped with glorious grace and pomp. The sandals are reckoned as Chalapratika of Vadirajaru. Since then, Vadiraja continues to be present and dwell in the Vrindavana as a source of divine grace and spiritual solace. Assuming five lustrous forms, Vadiraja was present in all five Vrindavanas. These were visible to only divine natured souls. Others saw the one that was beheld by mass of devotees.

At the special command of the Supreme Lord, Vadiraja assumed five forms of Prana, Apana, Vyana, Udana and Samana similar to that of God Vayu and is present in five Vrindavanas. The Lord Hari is also present with his five forms namely Aniruddha, Pradyumna, Sankarshana, Vasudeva and Narayana in all the five Vrindavanas.

Vadiraja was fortunate enough to be in charge of pontificial seat of Vedanta Empire for 83 years. After some years, being very much pleased with the devoted service of an ardent servant � pupil brahmin, Vadiraja appeared in his dream and taught in detail his Svarupamahima, Vrindavanamahima, an epitome of the Shastras and also Sadhanavishesha to be put into practice by faithful devotees. That dumb brahmin used to spell the taught material meticulously in the morning in front of Sri Vedanidhitirtha and become dumb again. This type of dream teaching went on for several years. And this became a voluminous work known as Sri Svapna-vrindavankhyana, a prime authority in respect of Vadiraja's greatness, especially the Rujutva. The Rujutva of Vadiraja is evidently glorified in Sadagamas like Shrutis, Puranas and in the sayings of Saint seers.

The holy Vrindavana of Vadiraja at Sonda, which is a place of restfulness for grief-stricken devotees and a source of inspiration to the scholars, is attracting thousands and thousands every day.

Vadiraja was a great saint philosopher, the most facile writer in the Dvaita system. He was a gifted poet, a great mystic, a noted Haridasa and the like. Vadiraja also deserves to be accredited as one of the great, authentic and noted facile writers. The style, the line of approach, the vast reference, the analytical explanation etc, seen in the works of Vadiraja place him next to Madhva. He is glorified as an expert in all sixty four Kalas (artistic branches of knowledge). His outstanding contribution in writing does not confine to only Sanskrit language. He is equally competent writer in Kannada. Recently a few of his compositions are also seen in Marathi, Telugu, Hindi, Tamil, and Tulu. He has enriched the Sanskrit language and literature by writing rare and sourcefull works of Vedanta and literature (Mahakavya, Khandakavya, Prameyakavya, Darshanakavya and Stotras). His independent works, commentaries, glosses are of unique natured. In Kannada also, his contribution contains Pada, Suladi, Ugabhoga having the types of compositions such as Dvipadi, Tripadi, Shatpadi, Ashtapadi, Dashapadi. Some works are voluminous in size and others are small. Irrespective of size, all works abound in powerful exposition of different topics that keeps in one's heart in the sweet experience of embellished poetic style. The different topics of Indian philosophy in general and the Dvaitavedanta in particular are distinctly dealt with and discussed by Vadiraja with exalted fitness and rich dexterity.

Vadiraja's works are of unique characteristics. The works are packed and graced with variety of materials, minutely reasoned out and profusely documented. As he was a gifted poet, his works are embellished with poetic beauty par excellence. Even the Vedantic works glitter with great merit of poetic beauty.

The style of Vadiraja is unique and peculiar of its kind. It is simple and lucid in exposition, deep in dedicated discussion and novel in narration. His hair-splitting criticism, appealing argumentation and convincing conclusion confirm and justify the highest literary merits of composition as perfection. The alliteration and other literary merits of his language have enriched the beauty of his style. Vadiraja, being a genius, proved himself successful by contributing a good number of works to the various branches of knowledge. The bio-graphical work V.G.C. states that Vadiraja was gifted in all leading Shastras and he wrote more than hundred works.

As already said more than hundred works stand to the glorious credit of Vadiraja. Though half of them are Stotra natured, they are also significant since they too impart the philosophic truth in most appealing manner in nutshell.

B.N.K. Sharma remarks about Vadiraja �His fine poetic faculty and human touch, the quick flashes of his wit and humour, his apt analogies from the life and literature and his racy way of putting the things have made him the most popular and enthusiastically applauded writer in Dvaita literature. He thinks in poetry and argues in it with all the richness and irresistibility of appeal�..�

K.T. Pandurangi observes ��His works have scholastic appeal as well as poetic appeal. We find in him a scholar, a poet and a great saint of mystic eminence�� The sharpness of the logic of Sri Vadirajatirtha pierces the heart while the poetry of illustrations moves the head in delight�.

D.N. Shanbhag opines �Still, it must be said, if one surveys works in various branches of knowledge in Sanskrit, Vadiraja occupies the position of a writer who contributed substantially to manifold fields of knowledge��.. �Thus, a survey of the works of Vadiraja suffices to prove how his poetic genius functioned in several branches of learning and through several languages�.

******


info from dvaita.org--->

Sri Vâdirâja Tîrtha is the second highest saint in the Mâdhva hierarchy, being next only to Srimad Ananda Tîrtha himself, in the târatamya. He is widely regarded as being the incarnation of Lâtavya, a rju-tâtvika-yogi and the successor to Mukhya PrâNa. Therefore, even though he nominally had Sri Vyâsa Tîrtha as a guru, he acknowledges only Srimad Ananda Tîrtha himself, as his preceptor. He is an outstanding poet, a very pugnacious opponent, and a most ardent devotee. He is also responsible for creating the paryâya system of rotation, according to which each of the eight Udupi ashhTa-MaTha-s has a two-year spell "in office" at the Krishna temple in Udupi, with each getting a turn sometime during a sixteen-year cycle. By instituting this system, Sri Vâdirâja Tîrtha changed the previous one of each MaTha getting a two-month term of administration, which had been started by Srimad Ananda Tîrtha himself, and that had started to degenerate. It is without a doubt that of all the saints in the Mâdhva hierarchy, only Sri Vâdirâja Tîrtha had the stature to explicitly recast a system that had been formulated by Srimad Ananda Tîrtha himself.

Sri Vâdirâja Tîrtha's criticisms of countervailing philosophies and schools are carried out with a poet's flair, and always have a raw appeal even to the unschooled, because of their commonsense disguise -- he often uses very simple worldly concepts and experiences to make profound points, which is in sharp contrast to the usual style of presentation that generally tends to make all metaphysics look rather otherworldly and disjointed from everyday experience and understanding. While his poetry and prose writings in Sanskrit mark him to be an extraordinarily luminescent intellect, even in a paramparâ that boasts of many brilliant scholars, he does not make a highbrow rejection of the needs of the less scholarly, and has made significant contributions to the Hari-dâsa tradition, the vehicle to take Tattvavâda to the non-Sanskrit-literate masses, and has translated Srimad Ananda Tîrtha's Mahâbhârata-tâtparya-nirNaya into Kannada. Dr. B.N.K. Sharma writes: "In this respect, his work marks a new and necessary phase in the history of Dvaita Literature and breathes the spirit of a new age which produced other popular exponents of Madhva-Siddhânta, both in Sanskrit and in Kannada" (Emphasis as given by author). Sri Vâdirâja Tîrtha is also well-known as the creator of many stotras, quite a few of them distinctly hortatory, that explain sophisticated concepts in relatively easy terms, and encourage the seeker to give up the bondage of material desire and seek the shelter of Vishnu.

It is said that in a previous birth, Sri Vâdirâja Tîrtha served Krishna in a very special way, by acting as RukmiNî's messenger to Him, just before she eloped with Him as per her own request.

Biographies on Sri Vâdirâja Tîrtha include the Vâdirâja-guruvara-charitâmrta, and the autobiographical work Svapna-vrndâvana-âkhyâna. Sri Vâdirâja Tîrtha lived a long life of 120 years, all but eight or so of them as a sanyâsî. He is said to have, in his early days, been a native of the village of Huuvinakere, Kundâpur Taluk, in modern Karnataka state, but as in the cases of many other saints, a detailed account of his childhood seems to be unavailable, perhaps because it is considered of secondary importance as compared to his achievements as a grown-up.

Sri Vâdirâja Tîrtha wrote many works, not all of which have survived, unfortunately; and of those that have, not all are in print. Among the ones that are in print, the best known and most often read and cited is the Yukti-Mallikâ, which is a humongous treatise that conducts a threadbare logical analysis of different philosophical systems, with the author professing to proceed on the basis of strict rationality, with no fond or hateful preconceptions, and finding, at the end, that Madhva's view is the right one:

Notice the definitive usage "ante siddhastu siddhânto," and the use of 'Tattvavâda,' rather than anything else, to name the doctrine which he finds right. Sri Vâdirâja Tîrtha uses his unique blend of wit, sarcasm, and poetic aptitude, to underscore many of the points made by Srimad Ananda Tîrtha and other scholars before him; he communicates with his audience very effectively, by using pithy language peppered with down-to-Earth metaphors. In the Yukti-Mallikâ, we find detailed expositions of Mâdhva positions, as enshrined in the Vishnu-tatva-vinirNaya and other works, on the futility of atheism, the bheda interpretation of the so-called Mahâ-vâkyas, etc. He also refutes the Brahma-Suutra-bhâshya of Shankara, and gives quotes and interpretations not previously employed by Mâdhva scholars.

Other works by Sri Vâdirâja Tîrtha include the Mahâbhârata-Prasthâna, an independent detailed commentary on the Mahâbhârata of Veda Vyâsa. This, in fact, is the only authoritative detailed commentary on the Mahâbhârata by a Mâdhva scholar, as Srimad Ananda Tîrtha's Mahâbhârata-tâtparya-Nirnaya does not offer a line-by-line commentary on the epic. Sri Vâdirâja Tîrtha also wrote a commentary on the Mahâbhârata-tâtparya-Nirnaya, and a translation of that work into Kannada (which has already been alluded to).

Among the other extant works of Sri Vâdirâja Tîrtha, two stand out: the RukmiNîsha-Vijaya and the Svapna-Vrndâvanâkhyâna. The former is considered to be the greatest work of poetry ever written, and was written in response to a work called "Shishupâla-vadha," which described the encounter between Krishna and Shishupâla, and its background. Sri Vâdirâja Tîrtha objected for several reasons, among them the one that the work, whose title literally means "Shishupâla's killing," is inauspiciously named and does nothing to signify Krishna's greatness. He then promised that he would obtain a new grantha within nineteen days, one that would cover the same subject the way it ought to be. He then authored the RukmiNîsha-Vijaya within that period.

The Svapna-Vrndâvanâkhyâna was authored in a very special way. There was a deaf-mute and illiterate brâhmaNa, who served Sri Vâdirâja Tîrtha in menial ways. Years after Sri Vâdirâja Tîrtha's Brndâvana-pravesha, he appeared in the deaf-mute man's dreams over a period of several weeks, and gave him the Svapna-Vrndâvanâkhyâna. Every next day, the deaf-mute man would go to the pontiff of the Matha, and recite whatever he had heard in his dream encounter with Sri Vâdirâja Tîrtha the previous night. All that was written down, but could not be made sense of. Finally, many years later, the same man was reborn, and became a sanyâsi in Sri Vâdirâja Tîrtha's own line and came to head his Matha, and he then himself wrote an exposition on the Svapna-Vrndâvanâkhyâna that he had received previously. A fragment of the Svapna-Vrndâvanâkhyâna called the Anu-Vrndâvanâkhyâna is regularly recited by devotees of Srî Vâdirâja.

In addition, Sri Vâdirâja Tîrtha composed many devotional songs in Kannada; unfortunately, few of these have survived to the present. We are luckier with respect to his stotras: manuscripts of a few dozen of those have made it to our day, the better known of them being the Dashâvatâra-stuti, the Shrî-Krishna stuti, the Hayagrîva-sampadâ-stotra, the Haryashtakam, the Nava-graha stotra, etc. (see the complete list).

Sri Vâdirâja Tîrtha's MaTha is one of the eight Udupi MaTha-s, and is headquartered at Sode, on the banks of the Shâlmali, and very near the Trivikrama temple that Sri Vâdirâja Tîrtha himself installed in the year 1582. Sri Vâdirâja Tîrtha's Brndâvana is there also, and he will stay there for the rest of Kali Yuga, protecting devotees who would otherwise be annihilated by evil.

The disciples of Srimad Ananda Tiritha originally stayed together in Sri Krishna Mutt. They shared the daily worship amongst themselves. As time went by, the daily worship was divided up so that each of the disciples performed the worship for a period of two months. This inevitably created friction because when certain festivals, etc., came around, it could possibly be years before they each had a chance to personally conduct these ceremonies.

Sri Vâdirâja Tîrtha established the system of worship for a period of two years. In this way, each of the Swamijis could perform all the festivals, etc., and the worship of Sri Krishna could have continuity for a reasonable length of time, unimpeded by the constant changes of administration which occurred under the old system.

It was around this time that the eight MaThas known as "Udupi ashhTa MaTha-s" were established in the vicinity of Krishna Mutt. (More information about these matters can be obtained here.)

This two year system also allows each of the swamijis to conduct the important daily duties concerning the welfare of their disciples and the worship in their own Mutts. It also allows them the time necessary to accumulate the enormous amount of money needed to perform the worship in the Krishna Mutt.

Sri Hayavadana a.k.a Sri Hayagrîva was the form of the Lord Vishnu that Sri Vâdirâja Tîrtha worshipped, and the Lord Himself used to appear in the form of a white horse to please His devotee. It so happened that a goldsmith was trying to make a gold statue of Ganapati. To his surprise, the idol kept taking the shape of Lord Hayavadana. The goldsmith many times, and each time, the cast was took the shape of Lord Hayavadana. The goldsmith got tired and frustrated, and started hitting the idol with a hammer. To his surprise, however hard he hit, no damage was happening to the statue. Then, one day the goldsmith had a dream. In the dream, he saw the Sri Hayavadana Himself telling him to give the statue to the saint who would be approaching him the next day. Sri Vâdirâja Tîrtha then went to the goldsmith, as directed by Sri Hayagrîva, and asked for the promised icon. The goldsmith prostrated at the feet of Sri Vâdirâja Tîrtha and offered the icon of Lord Hayavadana, which the saint then consecrated and used for worship.

On another instance, when Sri Vâdirâja Tîrtha was in Pandharapura serving Lord Vitthala, there was a corn field near the temple and the owner of the corn field used to see a white horse coming to his field and graze the corn. The white horse used to eat the dal (lentils) growing in the field, and used to get into the MaTha where Sri Vâdirâja Tîrtha used to reside. The owner got angry, and approached Sri Vâdirâja Tîrtha with a complaint that a horse belonging to the latter was coming to his field and eating his crop. Sri Vâdirâja Tîrtha assured him that he did not own such a horse, and that in fact, there was no horse of any description in the MaTha. The complainant however was not satisfied, since he was positive seeing the horse enter the MaTha; he did a full search of its premises, but could not locate the horse he expected to see. Meanwhile, Sri Vâdirâja Tîrtha, knowing that the horse was the Lord Hayavadana Himself, told the landowner that he was very lucky, and asked him to see the places in his field where the "horse" ate. To his great surprise, the latter saw golden corn at all the places where the Lord ate. He surrendered at the feet of Sri Vâdirâja Tîrtha, and offered his land to the MaTha.

Every day, Sri Vâdirâja Tîrtha would offer a sweet dish called Hayagrîva (a preparation consisting of jaggery, almonds, ghee and kaDale (lentil) by keeping it in a tray and holding it on his head while seated (as shown in the image on the cover page). The Sri Hayavadana used to take a form of a white horse, as indicated, and would put his feet at the shoulders of Sri Vâdirâja Tîrtha, eat the sweet, play for some time like a horse, and disappear into the Hayavadana icon. It is said that Sri Vâdiraja Tîrtha would sing the 'Dashâvatâra-stuti', set to an 'ashvaghâTi' (literally, a horse's trot) beat, to please the Lord, and the latter Himself would appear and dance when His devotee sang to Him.

mAtA rAja matpitA vAdirAjo bhrAtA rAjA matsakhA vAdirAjaH | 

sarvasvaM me vAdirAjo dayALuH nA.anyad.hdaivaM naiva jAne na jAne ||

Sri Vâdirâja Tîrtha is my mother, father, brother and friend; he, the compassionate, is everything to me, I know no other deity but he! The translation of "nA.anyad.h daivam naiva jAne na jAne" is a little crude -- what is actually meant is that "anya" deities -- any entities of worship other than that in the târatamya of which Sri Vâdirâja Tîrtha is a part, are not taken notice of. Thus, this is a pledge we make -- that we swear by Sri Vâdirâja Tîrtha's (and his lineage's) iconicity in representing the Lord, and reject other deities as not worthy of respect.

Sode, the mini-Udupi:

When Sri Vâdirâja changed the Krishna Mutt's administration from 2 months to 2 years, some critics belived that he was engaged in some conspiracy. At that time Sri Vâdirâja Tîrtha said Lord Krishna is everywhere, and had a mini-Udupi constructed in Sode with the following:

• DhavaLa Gangâ (to replicate the Madhva Sarovara of Udupi) 
• Gopâlakrishna temple (to replicate the Krishna temple) 
• DhavaLa Gangâdhara (to replicate Chandramoulîshwara) 
• Sri MukhayaprâNa temple (to replicate the respective temple)

He did not go back to Udupi paryâya later, preferring instead to let a disciple of his worship Krishna. The disciple had been sad because he was getting old, and would not get the chance to worship by the time the next turn came for their MaTha in sixteen years!

Sode is also called Sonda (by local community) and as Swadi. There is a "Tapovana" where Sri Vâdirâja Tîrtha used to meditate, about 5 kilometers from the MaTha. It is a beautiful place with a thick forest, river and mountains. It is known for the notorious leeches it harbors during the rainy seasons.

In Sode, along with Sri Vâdirâja Tîrtha's brndâvana, there are four others forming a square, with Sri Vâdirâja Tîrtha's, the largest of the five, at its geometric center. The five brndâvana-s are described by Sri Vâdirâja Tîrtha himself in the Svapna-vrndâvana-âkhyâna thus:

ahaM brahmA cha vAyushcha vishhNo rudrashcha pa.nchamaH |

I (Sri Vâdirâja Tîrtha), chatur-mukha-Brahma, Vâyu, Vishnu, and Shiva; these reside there, as in Shweta-dvîpa. So, the latter four are the ones who inhabit the other four brndâvana-s.

However, somewhere else in the Svapna-vrndâvana-âkhyâna, it is also said that all 33,000 Crore (3.3 * 10^11) devatâs have been ordered by Lord Hayagrîva to reside in Sri Vâdirâja Tîrtha's own brndâvana; that is one more reason why one who worships him does not need worship anyone else (nA.anyad.hdaivam naiva jAne na jAne -- refer previous page, "More on Sri Vâdirâja Tîrtha").

There is a big jackfruit tree in Sode, under which Sri Vâdirâja Tîrtha used to teach his disciples. Once, a severe bolt of lightning struck this tree. Sri Vâdirâja Tîrtha, the Bhâvi Samîra, gave life to this tree. This tree is still alive in Swadi; the MaTha uses its fruit for Sri Hayagrîva naivedya.

On the way to Sode from Sirsi there is a small village called Huleka, which has a brindâvana of Sri Vyâsa Tîrtha. This is the only place where one can find Sri Vyâsa Tîrtha's brndâvana other than the original one in Nava Vrindâvana.

Arasappa Nâyaka:

He was a bhakta of Sri Vâdirâja Tîrtha and belonged to a lower caste community. He donated acres of lands to Sri Vâdirâja Tîrtha's Sode MaTha. Arasappa had one intersting request to his Guru. He wanted the Sode Mutt to use his community's ganTe (bell -- used during mangaLârati) during the pooja of Lord Hayagrîva. Sri Vâdirâja Tîrtha, who had shown the path to Arasappa Nâyaka's community, accepted his offer. Therefore, even today the ganTe used in Sode Mutt has a Basava (bull) icon on the top of its stem instead of Sri Hanuman, as commonly found in all other ganTe-s used in Mâdhva temples, houses and MaThas.

Bhûta-râja

In the first chapter of the Kannada work "Hari-kathA-amR^ita-sAra," Sri Jagannatha Dâsa says:

kR^itti-vAsane hinde nI nAlvattu kalpa samIranali 

shishhyattva vahisi akhiLAgamArthagaLOdi jaladhiyoLu | 

hattu kalpadi tapava gaidAdityaroLaguttamanenisi 

purushhOttamana pariya.nka padavaidideyO mahAdEva || 8 ||

Rudra, you served Vâyu as his shishhya for forty Brahma-kalpas in the past, and learned a great number of meanings of âgama-s; then, having performed penance for ten kalpa-s, you became the foremost of the Aditya-s (deva-s) and earned the title of `Purushhottama', O Mahadeva!

When Vâyu "graduates" to become Brahma, Rudra similarly graduates to become Adi-shesha.

Sri Bhûta-râja is the "bhâvî" Rudra, or the future Rudra, just as Sri Vâdirâja Tîrtha is the "bhâvî" Samîra. He is a deity called `Ugra-tapa', for "the one of ferocious austerities." He, Bhûta-râja a.k.a Ugra-tapa, is worshipped in a manner similar to Shiva, but is not considered Shiva himself.

Sri Bhûta-râja is said to serve Sri Vâdirâja Tîrtha as a watchman, among other things; he guards a corner of the DhavaLa-Ganga tank at Sode. This corner is known as "Bhûtarâjara-koNe" or "Bhûta-râja's corner" and one is not to venture into it. Doing so is punishable by death, as many have discovered to their cost over hundreds of years. While the water is seemingly calm, anyone who swims there is pulled down by Bhûta-râja and drowns. However, only a purposeful miscreant can get there in the first place, since the steps lead from the opposite side, and one can get to that side only by diving from a height or swimming from the opposite side.

Dharmasthala:

Once, when Sri Vâdirâja Tîrtha was travelling, he happened to stay in a forest on the banks of the river Netrâvati, at a place which is now called Dharmasthala in Karnataka. The people who lived in that area of the forest were always troubled by some devils, demons, etc. These people requested Sri Vâdirâja Tîrtha to help them; the latter performed the pratishhThâpana of Sri Manjunâtha (Shiva) and appointed some Mâdhva brahmins to perform the pooja regularly. Today, Dharmasthala is one of the important piligrimage places in South India. It seems it is the only temple in the world where Shiva is worshipped by the Mâdhva community. However, the temple is maintained by the Hegde family, who are influential in that part of the country.

Sri Trivikrama Temple:

The garbhagudi of this temple is actually a chariot made of stone. Sri Bhûta Raja carried this temple for Sri Vâdiraja Tîrtha from Badarikâshrama, the abode of Veda Vyâsa. When he was flying south with the temple in his hand, he had to fight some demons. He used one of the wheels on the chariot to kill a demon. That's why the Sri Trivikrama temple's garbhagudi still has only 3 wheels with a fourth missing.

His robe and pâduka-s:

After the covering stones of Sri Vâdirâja's Brindavana were placed, some of his disciples started crying for being unable to physically see their Guru. Sri Vâdirâja Tîrtha, who had entered the brndâvana wearing his robe and pâduka-s (wooden sandals), threw off the same from "Pushpaka Vimâna" (flying vehicle) for his sad desciples. Even today, on the Âradhana day Sri Vâdirâja's robe and pâduka-s are displayed for devotees.

Article from Hindu

Date: 08-03-1996

Cl: Religion

MADRAS, March 8.

The Bhagavatam, a scriptural text is a veritable encyclopaedia of spiritual philosophy, depicting pure devotion. The topics covered include the incarnations of the Supreme Being with an elaborate narration of His stay in the world as Sri Krishna. The message conveyed is concerned with the truth that brings about the good of all and removes the manifold sufferings of man. The work has been commented upon and presented in different forms.

The appeal of the work arises because of the elaborate exposition of the life and teachings of Krishna, the Perfect amidst imperfect situations. He teaches men the way to salvation through all channels of love, resolves all actions of an active life into spiritual disciplines, elevates a man to a superior level and enriches his knowledge.

A condensed version of this Purana has been presented by Saint Vadiraja in his ``Rukmineesa Vijaya'' in 1240 verses spread over 19 chapters. Vadiraja took to monastic order when he was hardly eight years old and continued as a Sannyasi for 112 years (1480-1600). He headed the Sode Math, one of the eight founded by Sri Madhvacharya. The most significant change that he brought about was to increase the ``Paryaya'' period (administration) of the famous Udupi Krishna temple by each pontiff of the eight maths, from two months duration in earlier years to two years each, a practice that is being followed even now.

The saint relinquished one Paryaya period to which he was entitled (once in 16 years) in favour of his disciple who was getting old and so would not get the chance to conduct Paryaya puja to Sri Krishna. Vadiraja built the Trivikrama temple at Sode in north Kanara. A prolific writer, his works include 10 Teekas and five Tippanis (commentaries), four poems, 53 Stotras and 24 texts.

A travelogue ``Theertha Prabhanda'' is one of the masterpieces describing various shrines all over India. Vadiraja completed his poem Rukmineesa Vijaya in a record time and was honoured by the then ruler of Poona by arranging a procession, seating him on an elephant. This was in reply and as a challenge to another work on Krishnavatara written by another scholar previously, which was not found satisfactory.

In his lecture on the saint's Aradhana day, Sri K. Raghupathi Rao referred to an incident in his life. When he was about to start from Udupi to collect funds for his ensuing Paryaya, some disciples approached him to teach them ``Nyaya Sudha'' and he obliged. The funds he required was collected in Udupi itself without his taking a trip. In one verse, in Madhvashtaka extolling Bhima, he points out that the core of Madhwa's teachings is the conquering of the six vices enshrined in one's heart lust, anger, greed, delusion, haughtiness and jealousy. They should be curbed so that the heart can be made a temple to install the Lord therein.

Works by Srî Vâdirâja Tîrtha

 Granthas -- longer treatises and commentaries

 Gurvarthadiipikaa (name given to separate commentaries on 
                                            Nyâya-Sudhâ and Tattva-Prakâshikâ) 
 Upanyâsaratnamâlâ 
 RukmiNiishavijaya 
 Îshâvâsyopanishad Bhâshya Tîkâ Prakâshikâ 
 Kenopanishad Tîkâ 
 Taittirîyopanishad Tîkâ 
 BhûgoLa varNanam 
 Yukti-Mallikâ 
 VivaraNâvraNam 
 Bhâva-Prakâshikâ 
 Svapna-Vrndâvanâkhyâna (of which the Anu-Vrndâvanâkhyâna is a part) 
 LakshâbharaNaTîka 
 Tîrtha-Prabandha 
 AdhikaraNa-nâmâvalî 
 EkaadashI-nirNaya 
 VaikunTha-varNane 
 GunDa-kriye 
 Sarasabhaaratii-Vilaasa

link for various

 Stotras -- shorter metrical compositions

STROTRAS

***********

Sode/Sonda, a tiny hamlet is the divine resting place of Shri Vadiraja Teerthru,one of the main saints in Madhwa Parmpare or History.,Shri Vadiraja Teerthru is the one who has entered the vrindavana alive.Later  Shri Raghavendra Swamy.Its believed that he still exist inside the vrindavana in this holy place and is blessing his devotees.

*****

to know more please CLICK 👇👇here

vadirajaru 11


******

Considering the fact, it is believed that 18th January 1519 is the day on which bhavisameera sri vadirajaru ascended the sarvajna peeta for the very 1st time. We celebrate the 500th anniversary today (2017).

*****

ವಾಧಿರಾಜರ ಜನನ

ಮಗುವಾದರೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಕೊಡುವಿರ?’

ಉಡುಪಿ-ಕುಂದಾಪುರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೋಟೇಶ್ವರ ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ಷೇತ್ರವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಕುಂಭಾಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೂವಿಕೆರೆ ಎಂಬ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿ. ಅಲ್ಲಿ ಹದಿನೈದನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ (ಎಂದರೆ ಸುಮಾರು ಐದು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂ‌‌ದೆ) ಶ್ರೀ ರಾಮಾಚಾರ್ಯ-ಗೌರಮ್ಮ ಎಂಬ ಸಾತ್ವಿಕ ದಂಪತಿಗಳು ಸುಖವಾಗಿ ವಾಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ವಾಸ ಹೂವಿನಕೆರೆಗೆ ಸೇರಿದ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಜಮೀನಿನ ಮಧ್ಯೆಯೇ ಒಂದು ಕುಟೀರದಲ್ಲಿ. ಹಣ, ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನ ಈ ಬಗೆಯ ಯಾವ ಆಸೆಯೂ ಅವರಿಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ದೇವರು ಕೊಟ್ಟುದರಲ್ಲೇ ಅವರಿಗೆ ತೃಪ್ತಿ. ಆದರೆ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಮಾಧಾನವಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಮಗುವಾದರೆ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಸಂಸಾರ ಮಾಡಬಹುದು ಎನ್ನುವ ಹಂಬಲ ಅವರಿಗೆ.

ಹತ್ತಿರವೇ ಇದ್ದ ಕುಂಭಸಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾಗೀಶ ತೀರ್ಥರೆಂಬ ತಪಸ್ವಿಗಳು ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು. ಈ ದಂಪತಿಗಳು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದರು. ಆ ಮಠದ ಭೂವರಾಹ ದೇವರಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನಮಗೆ ಒಂದು ಮಗುವನ್ನು ಕೊಡು ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು. ದೇವರಿಗೆ ಹರಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪದ್ಧತಿ ಇಲ್ಲವೆ? ಗೌರಮ್ಮ ಭೂವರಾಹ ದೇವರಿಗೆ ಹರಕೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಳು, ನನಗೆ ಮಗ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ನಿನಗೆ ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರ ಸೇವೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು! ಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲೂ ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿ ತಮ್ಮ ಆಸೆಯನ್ನು ತೋಡಿಕೊಂಡರು.

ಶ್ರೀ ವಾಗೀಶತೀರ್ಥರು ನಿಮಗೆ ಗಂಡು ಮಗುವಾದರೆ ಅದನ್ನು ಮಠಕ್ಕೆ ಕೊಡುವಿರ? ಎಂದು ಕೇಳಿದರು.

ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ  ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಸಂತೋಷವಾಗಲಿಲ್ಲ. ತಮಗೆ ಮಗು ಬೇಕು ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಮಗುವನ್ನು ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ? ಆದರೆ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿ ಉತ್ತರ ಕೊಡಲು ತೋರದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ನಿಂತರು. ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಯೋಚಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದರು; ಮಗು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ನಿಮಗೆ, ಹೊರಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ನಮ್ಮ ಮಠಕ್ಕೆ, ಎನು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ?

ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಕೇಳಿದರೆ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ದಂಪತಿಗಳು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಗೌರಮ್ಮನ ಮನಸ್ಸು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಾಧಾನಪಟ್ಟಿತು. ಮಗು ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಹುಟ್ಟುವ ಸಂಭವವೆಲ್ಲಿ? ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮಾತನ್ನು ಒಪ್ಪಿದರೂ ಮಗು ನಮಗೇ. ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೂ ನಾವು ಅವರ ಮಾತನ್ನು ಒಪ್ಪಿದರೂ ಮಗು ನಮಗೇ. ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೂ ನಾವು ಅವರ ಮಾತು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಬೇಸರವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೇ ಆ ಸಮಾಧಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.

“ಆಗಬಹುದು” ಎಂದು ಹೇಳಿ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬಂದರು.

ಇದಾದ ಕೆಲ ಕಾಲದ ತರುವಾಯ ಗೌರಮ್ಮ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾದಳು. ರಾಮಾಚಾರ್ಯರು, ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದರು. ಗಂಡು ಕೂಸು ಹುಟ್ಟಿದರೆ ಅದನ್ನು ಮಠಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸುವುದು ಹೇಗೆ? ಆದ್ದರಿಂದ ಮಗು ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಹುಟ್ಟಬಾರದು ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ಗೌರಮ್ಮನೂ ಸದಾ ಜಾಗೃತಳಾಗಿದ್ದು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇರುವುದಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದಳು.

ಮನುಷ್ಯ ತಾನೊಂದು ನೆನೆದರೆ ದೈವ ತಾನೊಂದು ಬಗೆಯುವುದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಾವು ಎಷ್ಟೋ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿ, ಖಂಡಿತ ಹೀಗೆಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಲೆಖ್ಖ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ, ಅದು ತಪ್ಪಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಬಹುವೇಳೆ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವುದಲ್ಲವೆ? ರಾಮಾಚಾರ್ಯ ದಂಪತಿಗಳಿಗೂ ಅದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.

ಗೌರಿ ಗದ್ದೆ

ಗೌರಮ್ಮನಿಗೆ ಪ್ರಸವ ಕಾಲ ಹತ್ತಿರ ಬಂದಂತೆ ಮನಸ್ಸು ಜಾಗೃತವಾಗಿದ್ದು ಕಳವಳವೂ ಆಗುತ್ತಿದ್ದಿತು. ಶಾಲೀವಾಹನ ಶಕ ೧೪೦೨ ಶಾರ್ವರೀ ಸಂವತ್ಸರ (ಕ್ರಿಸ್ತಶಕ ೧೪೮೦)  ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿಯ ದಿನ. ಅಂದು ಸಾಧನೆ ದ್ವಾದಶಿ, ಎಂದರೆ ಬೇಗನೆ ಎಲ್ಲರ ಊಟ ಆಗಬೇಕು. ರಾಮಾಚಾರ್ಯರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಿನ ಝಾವದಲ್ಲೇ ಎದ್ದು ಅಡಿಗೆ-ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತರಾದರು. ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ತಿ ಬೆಳಗಾಗಿಲ್ಲ, ಎಲ್ಲರೂ ಭೋಜನಕ್ಕೆ ಕುಳಿತರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದನಗಳು ಗದ್ದೆಯ ಒಳಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ಸೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿದ್ದ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರ ಪಚ್ಚೆ ಪೈರನ್ನು ಮೇಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಇದನ್ನು ಮನೆಯೊಳಗಿನಿಂದಲೇ ಗೌರಮ್ಮ ಕಂಡಳು. ಪಾಪ, ಪೈರಿನ ಕಡೆ ಲಕ್ಷ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ಹೋಯಿತು. ಉಳಿದ ವಿಚಾರವೆಲ್ಲ ಮರೆತು ಹೋಯಿತು. ತಾನೇ ದನಗಳನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಧಾವಿಸಿದಳು. ಇದನ್ನು ಉಳಿದವರು ಯಾರೂ ಗಮನಿಸಲೂ ಇಲ್ಲ.

ಮನೆಯಿಂದ ಕೊಂಚ ದೂರ ಗದ್ದೆಯ ಅಂಚಿಗೆ ಹೋಗಿ ಗೌರಮ್ಮ ದನ ಓಡಿಸಿದಳು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮನೆಯ ಕಡೆ ಹೊರಟಳು. ಆದರೆ ಗೌರಮ್ಮನಿಗೆ ಆಯಾಸವಾಯಿತು. ಏನು ಮಾಡುವುದು? ಅಲ್ಲೇ ಒಂದು ಮರ. ಸ್ವಲ್ಪ ಆಯಾಸ ಕಡಿಮೆ ಆದ ಮೇಲೆ ಎದ್ದು ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದುಕೊಂಡಳು, ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತಳು. ಸೂರ್ಯೋದಯವಾಗುವ ಸುಮೂಹರ್ತದಲ್ಲೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿಯದೆ ಗದ್ದೆ ಬಯಲು ಮರದ ಕೆಳಗೆ- ಮನೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಮಗು ಹುಟ್ಟಿಬಿಟ್ಟಿತು! ಮಗು ಮುದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುವ ಕಳೆ ಮುಖದಲ್ಲಿ.

ಶ್ರೀ ವಾಗೀಶತೀರ್ಥರಿಗೆ ಮಾತು ಕೊಟ್ಟು ಆಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು, ಮಗು ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ಅದನ್ನು ಮಠಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು. ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿ ಮಗುವನ್ನು ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು.

ವಾಗೀಶರು ಮಗುವಿಗೆ ತಾವು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಭೂವರಾಹ ಸ್ವಾಮಿಯ ಹೆಸರನ್ನೇ ಇಟ್ಟರು. ಭೂವರಾಹ ಹುಟ್ಟಿದ ಈ ಗದ್ದೆಗೆ ಈಗಲೂ ಗೌರೀ ಗದ್ದೆಯೆಂದೇ ಹೆಸರಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನೆ ಈಗಲೂ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಆರಾಧನೆಯಂದು ನಿವೇದನೆ ಮಾಡು ಪದ್ಧತಿಯೂ ಇದೆ. ಈ ಗದ್ದೆಯಲ್ಲೇ ಅವರು ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ವಾದಿರಾಜರ ಗುಡಿಯೂ ಇದೆ.
ವಾಧಿರಾಜರ ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನ

ಬಾಲ್ಯ–ಅಸಾಧಾರಣ ಗುಣ

ಭೂವರಾಹ ಶ್ರೀಮಠದ ಶಿಶುವೇ ಆದರೂ ತಾಯಿಯ ಲಾಲನೆ-ಪಾಲನೆಯಲ್ಲೇ ಮಗುವನ್ನು ಬಿಡಲಾಯಿತು. ಭೂವರಾಹ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಅಭಿಷೇಕದ ಹಾಲು ನಿತ್ಯವೂ ಹೂವಿನಕೆರೆಗೆ ಈ ಮಗುವಿಗಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮೂರನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ಅಕ್ಷರಾಭ್ಯಾಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಐದನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಬ್ರಹ್ಮೋಪದೇಶವೂ ತಂದೆಯವರಿಂದಲೇ ನಡೆಯಿತು. ಅನಂತರ ಮಗವನ್ನು ಶ್ರೀ ಮಠಕ್ಕೆ ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿದರು. ಚಿಕ್ಕ ಗುರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾನಿಧಿ ತೀರ್ಥರೇ ಭೂವರಾಹನ ಗುರುಗಳು. ಹುಡುಗ ಬುದ್ಧಿವಂತ, ಬಹು ಚ          ಟುವಟಿಕೆಯವನು. ಅವನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯಾ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಬಹು ಸಂತೋಷ. ವಾಗೀಶತೀರ್ಥರು ಇವನ ಜಾತಕವನ್ನು ಬರೆಸಿ ಪರೀಶೀಲಿಸಿದಾಗ ಬಹು ಸೊಗಸಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವ ಶಕ್ತಿ, ವಾದದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುವ ಶಕ್ತಿ ಈತನಿಗಿವೆ, ಮುಂದೆ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ತೋರಿತು. ಭೂವರಾಹನಿಗೂ ಸನ್ಯಾಸ ಆಶ್ರಮ ಕೊಡುವುದಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಒಂದು ಮಾಡಿ ನೋಡಬೇಕು ಎನ್ನಸಿತು. ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿದರು.

ಬಾಲಕ ಭೂವರಾಹ ’ನಾವು ಹಣ್ಣನ್ನು ಮುಟ್ಟಬಾರದು’ಎಂದು ಗೆಳೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಿದ.

ಒಂದು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಗುರಗಳು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಇಡಿಸಿದರು. ಭೂವರಾಹನ ಜೊತೆಯ ಅನೇಕ ಬಾಲಕರನ್ನು ಕರೆದು, ಆ ಹಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ನಾವು ತಿನ್ನಬಹುದು-ಗುರುಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿಸಬಾರದು; ನಿನ್ನ ಮೇಲಿನ ಮಮತೆಯಿಂದ ಅವರು ನಮ್ಮನ್ನು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಲಾರರು ಎಂದು ಭೂವರಾಹನಿಗೆ ಹೇಳಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ. ಆಗ ಅವನೇನು ಹೇಳುವನೋ ನನಗೆ ಬಂದು ತಿಳಿಸಿ ಎಂದರು!

ಓರಗೆಯ ಹುಡುಗರು ಹಾಗೆಯೇ ಮಾಡಿದರು. ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನೋಣ; ಗುರುಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ? ಗೊತ್ತಾದರೂ ಅವರು ಬಯ್ಯುವುದಿಲ್ಲ, ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಿನ್ನನ್ನು ಕಂಡರೆ ತುಂಬ ಪ್ರೀತಿ ಎಂದರು. ಆ ಬಾಲಕ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಗುರುಗಳಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಲಿ ಬಿಡಲಿ, ನಾವು ಹಣ್ಣನ್ನು ಮುಟ್ಟಬಾರದು. ನಾವು ಅದನ್ನು ಅವರ ಅಪ್ಪಣೆ ಇ‌ಲ್ಲದೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಾರದು ಎಂದು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ನುಡಿದ.

ಗುರುಗಳು ಇನ್ನೊಂದು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದರು. ಒಂದು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕ, ಹಣ್ಣು ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನಿರಿಸಿದರು. ವಿವಿಧ ವಯಸ್ಸಿನ ಹಲವು ಬಾಲಕರನ್ನು ಕರೆದು, ನಿಮಗೆ ಏನು ಬೇಕೋ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದರು. ಕೆಲವರು ತಿಂಡಿಯನ್ನು ಆರಿಸಿದರು, ಕೆಲವರು ಹಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಕೈಚಾಚಿದರು. ಭೂವರಾಹ ಮಾತ್ರ ಒಳ್ಳೆಯ ಶಾಸ್ತ್ರಗ್ರಂಥವೊಂ‌ದನ್ನು ಆರಿಸಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಬಂದನಂತೆ!

ಒಮ್ಮೆ ಶಾಲೆಯಲ ಹತ್ತಿರವೇ ಬಯಲಾಟ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಬಯಲಾಟವನ್ನು ನೋಡಲು ಹೋಗೋಣವೆಂದು ಅವನ ಜೊತೆಯ ಹುಡುಗರು ಬಲಾತ್ಕರಿಸಿದಾಗ ಅದಕ್ಕೂ ಭೂವರಾಹ ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಗುರುಗಳ ಅಪ್ಪಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಹೋಗಬಾರದು ಎಂದ.

ವಾಧಿರಾಜರ ಸನ್ಯಾಸ ದೀಕ್ಷೆ

ಭೂವರಾಹ ವ್ಯಾಸಂಗದ ಆಸಕ್ತಿ, ಶುದ್ಧವಾದ ಅಭಿರುಚಿ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ತೇಜಸ್ಸು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಕಂಡು ಕೇಳಿ ಗುರುಗಳಿಗೆ ತುಂಬ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು ಆತನಿಗೆ ಏಳನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಸನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮ ಕೊಟ್ಟರು. ’ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥ’ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು. ಶಾಸ್ತ್ರ-ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಪಾಠ ಹೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಬಹು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರು ಎಲ್ಲ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಸಾರವನ್ನೂ ಗ್ರಹಿಸಿ ಅಪಾರ ವಿದ್ವತ್ತನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಯತಿಗಳಿಗೆ ಉಚಿತವಾದ ಪ್ರಣವ ಮಂತ್ರ ಮೊದಲಾದುವನ್ನು ಶ್ರದ್ಧಾ ಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ನಿತ್ಯವೂ ಸಹಸ್ರಾರು ಬಾರಿ ಜಪ ಮಾಡಿದರು. ಮಂತ್ರ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಮಹಾಮಹಿಮರಾದರು. ಇದರೊಂದಿಗೇ ವಾದಿರಾಜರು ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ಉಪಾಸನೆಯನ್ನು ಬಹು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮಾಡಿ, ಆ ದೇವರ ವಿಶೇಷ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದರು.

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಕೆಲಸ ವಿಶೇಷವಾದುದು. ಗುರುಗಳ ಅಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಅವರು ಭಾರತದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋದರು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಡೆಯೂ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದೇವರ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಿದರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ, ಅಲ್ಲವೆ? ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಇಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಆ ಸ್ಥಳಗಳ ವಿಷಯ ತಿಳಿಯುವುದು ಹೇಗೆ? ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಥಳದ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿ ಕೊಡುವವರು ಯಾರು? ವಾದಿರಾಜರು ಇತರ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಲಿ ಎಂದು ತೀರ್ಥಪ್ರಬಂಧ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಬರೆದರು. (ಆಗ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಭಾಷೆ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ತಾನೆ?) ಯಾವ ಕ್ಷೇತ್ರವಾದ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು; ಪ್ರತಿ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೋಡಬೇಕಾದುದೇನು, ಮಾಡಬೇಕಾದುದೇನು; ಆ ಕ್ಷೇತ್ರ ಏಕೆ ಮುಖ್ಯ – ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಈ ಗ್ರಂಥ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ’ತೀರ್ಥಪ್ರಬಂಧ’ ಯಾತ್ರಿಕರ ಕೈಪಿಡಿ ಎನ್ನಬಹುದು. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ನೂರ ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಯತಿಗಳು ಹೀಗೆ ಇತರ ಯಾತ್ರಿಕರ ಕಷ್ಟಸುಖಗಳ ವಿಷಯ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದರು.

ವಾಧಿರಾಜರಿಗೆ ಒಲಿದುಬಂದ ಹಯವದನ

ಹಯವದನ ಬಿಳಿಯ ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ.

“ನನ್ನನ್ನು ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸು” ಎಂದು ಸೂಚನೆಯಾಯಿತು. ಮೆರವಣಿಗೆಯಿಂದ ಕೊಂಡೊಯ್ದು ಮಠಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಲು, ವಾದಿರಾಜರು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಯವದನನನ್ನು ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೂಜಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಆ ಸ್ವರ್ಣಕಾರ ಗುಂಪಿನವರೆಲ್ಲಾ ವಾದಿರಾಜರ ಶಿಷ್ಯರಾದರು. ಈಗಲೂ ಈ ವಂಶಸ್ಥರೆಲ್ಲಾ ಸೋಕೆ ಮಠದ ಶಿಷ್ಯರೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಹಯವದನ ವಾದಿರಾಜರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಚಿತ್ರ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ತೋರಿದ್ದಾನೆ. ಒಮ್ಮೆ ಪಂಢರಪುರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಬಿಡಾರ ಮಾಡಿದಾಗ, ಹಯವದನ ದೇವದಿವ್ಯಾಶ್ವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕಡಲೆ ಪೈರನ್ನು ಮೇಯಲಾರಂಭಿಸಿದನಂತೆ. ಆ ಕುದುರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಜನ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟರು. ಅದು ವಾದಿರಾಜರ ಬಿಡಾರದವರೆಗೂ ಬಂದು ಅದೃಶ್ಯವಾಯಿತು. ಆ ಹೊಲದೊಡೆಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲಿ ದೂರಿಕೊಂಡನು.

ವಾದಿರಾಜರು ನಮ್ಮ ಮಠದಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯಿಲ್ಲ ಎಂದರು. ಮರುದಿನ  ಆ ಬಿಳಿ ಕುದುರೆ ಅದೇ ಹೊಲಕ್ಕೆ ದಾಳಿಯಿಟ್ಟತು. ಯಜಮಾನನೇ ಅಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದನು. ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುವ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಂದು ಕುದುರೆಯು ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತ ಕುಳಿತಿದ್ದ ನೂರಾರು ಜನರನ್ನು ಭೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿತು. ಪೂಜಾಪೀಠದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನಾಗಿದ್ದ ಹಯಗ್ರೀವ ಮೂರ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಜಮೀನ್ದಾರ ಈ  ಅಚ್ಚರಿಯನ್ನು ವಾದಿರಾಜರಲ್ಲಿ ನಿವೇದಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ಗುರುಗಳೆಂದರು:

“ನೀನು ಪುಣ್ಯವಂತ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಹಯವದನ ನಿನಗೆ ದರ್ಶನ ವಿತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದರಿಂದ ನಿನಗೆ ತುಂಬ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುವುದು.”

ಹೀಗೆ ವಾದಿರಾಜರ ಗಾಢವಾದ ಭಕ್ತಿ, ಇದರಿಂದ ದೇವರು ಅವರಿಗೆ ಅನುಗ್ರಹ ಮಾಡಿದ್ದು ಇವನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂದಿಗೂ ಜನರ ಬಾಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳು ಉಳಿದುಬಂದಿವೆ.

by

Sajjanamitra Santosh

K R PURAM RAYARA MUTT
****************

ವಾಧಿರಾಜರು ಭೂತವನ್ನು ಗೆದ್ದ ಮಹಿಮೆ

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಒಳ್ಳೆಯವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಕೆಟ್ಟವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಶಕ್ತಿ ಇತ್ತು ಎಂದು ಅನೇಕ ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಹಲವು ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಎಂದೂ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಈ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅವರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಭೂತರಾಜನ ಸಹಾಯವಿತ್ತು ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ನಾರಾಯಣಾಚಾರ್ಯ ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಶಿಷ್ಯ ಇವರ ಬಳಿ ವ್ಯಾಸಂಗಮಾಡಿ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ವಾಂಸನಾದನು. ಆದರೆ ಆತನಿಗೆ ವಿದ್ಯೆಯಿಂದ ವಿನಯ ಬರಲಿಲ್ಲ.

ಮದ ಅಧಿಕವಾಯಿತು. ಮಠಕ್ಕೆ ಯಾರು ಬಂದರೂ ಅವರ ಅವಮಾನ ಮಾಡುವುದೇ ಆತನಿಗೆ ಸಂತೋಷದ ಕೆಲಸ, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಕ್ಷೇಪಿಸುವುದೇ ಒಂದು ಚಟ. ಇದು  ಗುರುಗಳಾದ ವಾದಿರಾಜರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಅವನಿಗೆ ಬುದ್ಧಿ ಕಲಿಸಲು ಸರಿಯಾದ ಸಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಮೌನದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾರಾಯಣಾಚಾರ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಗುರುಗಳನ್ನೂ ತೀಕ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದನು. ಒಮ್ಮೆ ವ್ಯಾಸ ಮುನಿಗಳೆದುರಿಗೇ ವಾದಿರಾಜರನ್ನೇ ಈತ ನಿಂದಿಸಿದ. ಗುರುಗಳಿಗೆ ಈ ಅವಿಧೇಯ ದುಷ್ಟ ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಬೇಕು ಎನಿಸಿತು. ಅವನನ್ನು “ಬ್ರಹ್ಮ ರಾಕ್ಷಸನಾಗು” ಎಂದು ಶಪಿಸಿದರಂತೆ!

ಕಥೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಮುಗಿಯಲಿಲ್ಲ; ಇನ್ನೂ ಇದೆ.

ನಾರಾಯಣಾಚಾರ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮರಾಕ್ಷಸನಾದರೂ, ಹಿಂದಿನ ವಾಸನೆ ಆತನಿಗೆ ತಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ವಿಜಯನಗರದ ಹತ್ತಿರ ಬಂದು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮರದ ಮೇಲೆ ಈ ನಾರಾಯಣ ಬೊಮ್ಮರಕ್ಕಸ ಕುಳಿತ. ಆ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದವರನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹೆದರಿಸಿ ಅರ್ಥವಾಗದ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಘರ್ಜಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. “ಆ ಕಾ ಮಾ ವೈ ಕೋ ನ ಸ್ನಾತಃ?” ಎಂಬುದು ಪ್ರಶ್ನೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಯಾರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹೇಳಲಿಲ್ಲವೆಂಬ ನೆವದಿಂದ ಅವರನ್ನು ಪೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅನೇಕರು ರಕ್ತಕಾರಿ ಪ್ರಾಣ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಈ ವಿಷಯ ವಾದಿರಾಜರ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಈ ಬ್ರಹ್ಮ ರಾಕ್ಷಸನಿಂದ ಜನರನ್ನು ಕಾಪಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿಯೇ ಆ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದರು. ಅವರಿಗೂ ಆ ಘರ್ಜನೆ ಕೇಳಿತು, ವಾದಿರಾಜರು ಜ್ಞಾನಿಗಳು, ಈ ಶಿಷ್ಯನ ವೃತ್ತಾಂತವೆಲ್ಲಾ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಯಿತು. ಅವರು ನಸುನಗುತ್ತ ಉತ್ತರಿಸಿದರು. ರಕ್ಕಸನ ಪ್ರಶ್ನೆ ಹೀಗೆ: “ಆಷಾಡ, ಕಾರ್ತೀಕ,ಮಾಘ ಮತ್ತು ವೈಶಾಖ ಮಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರು ವಿಧಿಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ?” ಎಂದು. ವಾದಿರಾಜರು ಹೇಳಿದರು, “ನೀನೇ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು! ತನ್ನ  ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡವರು ಯಾರು ಎಂದು ಬ್ರಹ್ಮರಾಕ್ಷಸ ಬೆರಗಾದ. ಅನಂತರ ಗುರುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ಶರಣಾಗತನಾದ. “ನೀವು ಹೇಳಿದಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡಿರುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದ.

ಅಂದಿನಿಂದ ವಾದಿರಾಜರ ಪವಾಡಗಳು ಅಧಿಕವಾದವು. ಮಹಿಮೆ ಅಗಾಧವಾಯಿತು.

ಈಗಲೂ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ “ನಾರಾಯಣ ಭೂತ” ಎಂಬ  ಭೂತದ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ನಾರಾಯಣ ಭೂತ ನಾರಾಯಣಾಚಾರ್ಯನೇ, ಗುರುಗಳ ದಯೆಯಿಂದ ಅವನ ಶಾಪ ಕಳೆಯಿತು, ಈಗ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.**

ವಾಧಿರಾಜರಿಂದ ನೈವೇದ್ಯ , ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ಪೂಜೆ

ದೇವರೇ ವಿಷ ತಿಂದ

ವಾದಿರಾಜರು ದೇವರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಕಥೆಯೂ ಬಹು ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಾದಿರಾಜರ ಉಪಾಸನಾಮೂರ್ತಿ ಹಯವದನ ಮೂರ್ತಿ ಎಂದು ಆಗಲೇ ಹೇಳಿದೆಯಷ್ಟೆ. ಈ ಕುದುರೆ ಮುಖದ ದೇವರಿಗೆ ಅವರು ನಿತ್ಯವೂ ’ಮಡ್ಡಿ’ (ಹಯಗ್ರೀವ)ಯನ್ನು ನಿವೇದನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಹರಿವಾಣದ ತುಂಬ ಈ ಭಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ತುಂಬಿ ಅದನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕುಳಿತು ಹಯವದನನನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಯವದನ ಸುಂದರವಾದ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಿಂದ ಬಂದು ವಾದಿರಾಜರ ಎರಡು ಭುಜಗಳ ಮೇಲೂ ತನ್ನೆರಡು ಮುಂಗಾಲುಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರ ತಲೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಹಯಗ್ರೀವವನ್ನು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ವಾದಿರಾಜರ ಈ ಭಂಗಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಈಗಲೂ ಅನೇಕ ಕಡೆ ನೋಡಬಹುದು.

ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಹಯಗ್ರೀವವನ್ನು ತಿಂದು ಭಕ್ತರಿಗಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆ ತಟ್ಟೆ ಪೂರ್ತಿ ಖಾಲಿಯಾಯಿತು. ನೆಕ್ಕಿ ನಿಕ್ಕಿ ಹಯಗ್ರೀವವನ್ನು ಪೂರೈಸಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ಹಯವದನಸ್ವಾಮಿ. ಇಂದೇಕೆ ಪ್ರಸಾದ ದಯಪಾಲಿಸಲಿಲ್ಲ ದೊರೆ ಎಂದು ವಾದಿರಾಜರು ಚಿಂತಿಸಿದರು. ಅಂದು ಅವರಿಗೆ ಸ್ವಪ್ನ ಸೂಚನೆಯಾಯಿತು. ನಿನಗಾಗದವರು ಇಂದಿನ ನೈವೇದ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ ಹಾಕಿದ್ದುದರಿಂದ ನಾನೇ ಅದನ್ನು ಪೂರ್ತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದೇನೆ. ವಿಷದಿಂದ ಹಸಿರಾಗಿರುವ ನನ್ನ ಪ್ರತಿಮೆ ನಲವತ್ತೆಂಟು ದಿನಗಳ ’ಗುಳ್ಳ’ದ  ನಿವೇದೆಯಿಂದ ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ” ಎಂದು!

ಉಡುಪಿಯ ಬಳಿ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬೆಳೆಯುವ ಈ ಕಾಯಿ ವಾದಿರಾಜಗುಳ್ಳ ಎಂದು ಈಗಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ವಾದಿರಾಜರು ಈ ಗುಳ್ಳದ ಕಾಯಿಯನ್ನು ದಿನವೂ ಅರ್ಪಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದರು.  ತರುವಾಯ ಹಯವದನ ಮೂರ್ತಿಯ ಹಸಿರೆಲ್ಲ ಹೋಗಿ ಕಂಠದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹಸಿರು ಉಳಿಯಿತು.

ಶ್ರೀ ಹಯವದನ

ಈ ಹಯಗ್ರೀವ ಪ್ರತಿಮೆ ವಾದಿರಾಜರಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸೇರಿದ್ದು ಕೂಡ ಒಂದು ಪವಾಡವೇ ಆಗಿದೆ.


ಅಕ್ಕಸಾಲಿಯೊಬ್ಬ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪಂಚಲೋಹ ಕಾಯಸಿ ಎರಕ ಹೊಯ್ದನು. ಆದರೆ ಅಚ್ಚು ಗಣಪತಿಯದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ, ತೆಗೆದು ನೋಡಿದಾಗ ಅದು ಗಜಗ್ರೀವದ ಬದಲು ಹಯಗ್ರೀವ ಮೂರ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು! ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗ ಕೋಪಗೊಂಡು ಕೆಂಪಗೆ ಇನ್ನೂ ಬಿಸಿಯಲ್ಲೇ ಇದದ ಹಯಗ್ರೀವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸುತ್ತಗೆಯಿಂದ ಜಜ್ಜತೊಡಗಿದನು. ಆದರೆ ಅದು ಆ ಏಟಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ  ಬಗ್ಗಲಿಲ್ಲ!

ವಾಧಿರಾಜರು    ರಾಜನನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಿದರು

ವಾದಿರಾಜರು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರು. ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ಕಾರಣ ಕಥೆಯೂ ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಕಾರವಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿರಸಿಗೆ ಹನ್ನೆರಡು ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸೋಂದ ಮೂರು ಲಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಸಂಖ್ಯೆಯ ಅರಸಪ್ಪನಾಯಕನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವೇ ಶಾಲ್ಮಲೀ ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಸುತ್ತ ಮಲೆನಾಡಿನ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯ ಮೆರೆಯುತ್ತದೆ.

ಅರಸಪ್ಪನಾಯಕ ನೆರೆಯ ರಾಜರೊಂದಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋತುಹೋದ. ಹೆಂಡತಿಯ ಸಮೇತ ಅರಣ್ಯದ ಪಾಲಾದನು.

ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಲೆಯುತ್ತ ಬಂದ ಅರಸಪ್ಪ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದೆಡೆ ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ನಿಂತ.

ಮುಖದಲ್ಲಿ ತೇಜಸ್ಸು ತುಳುಕಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳೊಬ್ಬರು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರನ್ನು ನೋಡುತ್ತ ಅರಸಪ್ಪನಿಗೆ ಭಕ್ತಿ ಉಕ್ಕಿ ಬಂದಿತು. ಹೆಂಡತಿಯೊಡನೆ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಅವರ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿದ.

ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವರು ವಾದಿರಾಜರು. ಕಣ್ತೆರೆದು ನೋಡಿದರು. ಅರಸಪ್ಪ ತನ್ನ ಶೋಚನೀಯ ಸ್ಥತಿಯನ್ನು ಬಿನ್ನವಿಸಿಕೊಂಡ, ತನ್ನನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಕಾಪಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡ.

ದುಷ್ಟ ಗುರುವಿನ ದುರುಪದೇಶದಿಂದ ಅರಸಪ್ಪ ಅನೇಕ ಅಯೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದ-ಅವೇ ಅವನ ಈ ದುಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವೆಂದು ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ತಿಳಿಯಿತು. ಆದರೂ ತಮಗೆ ಶರಣಾಗತನಾದವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಧರ್ಮ, ಅವನೂ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದಾನೆ. ಎನ್ನಿಸಿತು. ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ, “ಈಗ ಹೋಗಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡು, ವಿಜಯಿಯಾಗುವೆ” ಎಂದರು.

ಹಿಂದೆ ಬಲವಾದ ಸೈನ್ಯವನ್ನೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದ ಅರಸಪ್ಪ. ಶಕ್ತಿವಂತರಾದ ಶತ್ರುಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸೋತಿದ್ದ. ಈಗ, ನಾಲ್ಕು ಕೆಂಪು ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಕಾಳನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದೇ?

ಮತ್ತೆ ಗುರುಗಳ ಮುಖ  ಕಂಡು, ’ಅವರು ಹೇಳಿದುದೇ ನನಗೆ ಅಪ್ಪಣೆ’ ಎಂದುಕೊಂಡ.

ಒಬ್ಬನೇ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೊರಟ

ಅವನ ಬೇಡಿಕೆಯಿಲ್ಲದೇ ದೊಡ್ಡ ಅಶ್ವಸೇನೆಯೊಂದು ನೆಲದಿಂದ ಸಿಡಿದೆದ್ದು ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ನಿಂತಿತು! ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ವಿಧೇಯನಾಗಿದ್ದ ಭೂತರಾಜನ ಬಳಗ ಅಶ್ವಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಸೋದೆಯನ್ನಾಕ್ರಮಿಸಿದ್ದ ಶತ್ರು ಸೇನೆಯನ್ನು ಹೊಡೆದೋಡಿಸಿತು. ಅರಸಪ್ಪ ನಾಯಕನಿಗೆ ಪ್ರಯಾಸವಿಲ್ಲದೆಯೇ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹಿಂತುರುಗಿಸಿ ಸೋದೆಯ ಕೆರೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗಿ ಲೀನವಾಯಿತು!

ಅರಸಪ್ಪ ವಾದಿರಾಜರ ದಯೆಯಿಂದ ಹೀಗೆ ನಿರಾಯಾಸವಾಗಿ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದ. ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೃತಜ್ಞತೆ ಉಕ್ಕಿದವು. ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಶಿಷ್ಯನಾದನು.

ನನ್ನನ್ನು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ತಾವು ಇಲ್ಲಿಯೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕು. ತಮ್ಮ ಸೇವಕ ನಾನು. ನನ್ನದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತಮಗೆ ಧಾರೆ ಎರೆಯಲು ನಾನು ಸಿದ್ಧ ಎಂದು ಬೇಡಿ ನಮಸ್ಕರಿಸಿದ. ವಾದಿರಾಜರು ಒಪ್ಪ ಅಲ್ಲಿ ನಿಂತರು. ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಠವೊಂದನ್ನು ಕಟ್ಟಸಿದರು.


ಹೀಗೆ ವಾದಿರಾಜರು ಸೋದೆಗೆ ಬಂದುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಜನ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ’ಹಯಗ್ರೀವ ಸರೋವರ’ ಎಂಬ ಕೆರೆ ಇದೆ. ಭೂತರಾಜ ಇದೇ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಯವಾದದ್ದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ವಾಧಿರಾಜರಿಂದ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಗ್ರಂಥ ರಚನೆ

ವಾದಿರಾಜರು ಬದರೀ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದರು. ಹಿಂತುರುಗಿ ಬಂದ ಮೇಲೆ 8ಸೋದೆಯನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ತೋರಿತು. ಬದರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮೀ-ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಶಿಲಾರಥ ಸಮೇತ ತರಿಸಿ ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ ೧೫೮೨ರಲ್ಲಿ (ಶಾಲೀವಾಹನ ಶಕ ೧೫೦೪) ವೈಶಾಕ ಶುದ್ಧ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯಂದು ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದರು.

ವಾದಿರಾಜರು ಅರಸಪ್ಪನಿಗೆ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಕೊಟ್ಟು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದರು.

ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ದೇವರ ರಥೋತ್ಸವವನ್ನು ಹದಿನೇಳು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರೇ ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಅದಲ್ಲದೆ ಆಕಾಶ ಗಂಗ, ಅಮೃತ ಗಂಗ, ಪಾತಾಳ ಗಂಗ, ಶೀತಲ ಗಂಗ ಮತ್ತು ಧವಳ ಗಂಗ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪಂಚ ಗಂಗಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ನೀರಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಧವಳ ಗಂಗೆಯ ದಡಗಳಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರ ಲಿಂಗ, ವೀಣಾಪಾಣೊ, ಮಾರುತಿ, ಕೊಳಲ ಕೃಷ್ಣರನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು. ಮತ್ತೊಂದು ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ತಾವು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಶಿಲಾ ವೃಂದವನವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿಸಿದರು. ಸೋದೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ, ಅನಂತಾಸನ ಮತ್ತು ವೈಕುಂಠ ಎಂಬ ಮೂರು ಭಾಗಗಳು; ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಇಂದಗೂ ಪವಿತ್ರಾಗಿಯೂ ಪ್ರಶಾಂತವಾಗಿಯೂ ಇದೆ.

ಸಾಧನೆಗಳು

ವಾದಿರಾಜರು ತಮ್ಮ ಅನೇಕ ಅಪೂರ್ವ ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಬಹು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದರು. ಜನರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ ಎಂದೇ ಅವರು ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ೧೪೮೦ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಅವರು ಒಂದು ನೂರ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳು ಬಾಳಿದರು. ಅವರ ಜೀವನವೆಲ್ಲ ದೇವರ ಧ್ಯಾನ, ಪೂಜೆ, ಇತರರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ದಾರಿ ತೋರಿಸುವುದು, ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವವರಿಗೆ ಸಹಾಯಮಾಡುವುದು ಇವುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯಿತು. ಅವರ ವಿಷಯವಾಗಿ ಎಷ್ಟೋ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಅನೇಕರ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಳೆದರು, ಕೆಟ್ಟವರ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಮುರಿದರು ಎಂಬುದು ಈ ಕಥೆಗಳ ಹೂರಣ. ಬಹುಮಂದಿ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ವಿದ್ಯೆ ಕಲಿಸಿದರು. ಅವರು ರಚಿಸಿದ ಗ್ರಂಥಗಳು ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದಲೂ, ಯೋಗ್ಯತೆಯಿಂದಲೂ ದೊಡ್ಡವು. ವಾದಿರಾಜರು ಬಹು ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು. ಸಂಸ್ಕೃತ-ಕನ್ನಡ ಎರಡೂ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೊಗಸಾದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸದ್ಗ್ರಂಥಗಳು

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಶೋಭಾನೆ, ವೈಕುಂಠ ವರ್ಣನೆ, ಹರಿಭಕ್ತಿ ಲತಾ, ಗುಂಡಕ್ರಿಯೆ, ಸ್ವಪ್ನಪದ, ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ ಟೀಕೆ, ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಯುಕ್ತಿಮಲ್ಲಿಕಾ, ರುಕ್ಮಿಣೀಶ ವಿಜಯ, ಭಾರತ ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರ, ಮಧ್ವಾಷ್ಟಕ, ಭೂಗೋಲ ನಿರ್ಣಯ, ಗುರ್ವರ್ಥ ದೀಪಿಕಾ, ಗುರುಭಾವ ಪ್ರಕಾಶಿಕಾ, ಕವಿಕದಂಬ ಕಂಠಭೂಷಾ, ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಶಗುಣ ದರ್ಪಣ, ದುರ್ಗಾಸ್ತೋತ್ರ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಸ್ತುತಿ, ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀಸ್ತುತಿ, ದಶಾವತಾರ ಸ್ತೋತ್ರ, ಹಯಗ್ರೀವ ಸ್ತೋತ್ರ ಮುಂತಾದ ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.

ವಾಧಿರಾಜರಿಂದ.ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ,ಇತರ ಪೂಜಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿದ ಕೈ

ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಬಹಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿ ಯಾತ್ರಿಕರು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಮಂಜುನಾಥ ‌ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದವರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು. ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದವರು ಅವರೇ. ಇಂದಿಗೂ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವರು ಮಾಧ್ವ ಅರ್ಚಕರೇ.

ವಾದಿರಾಜರು ಮಹಾ ತಪಸ್ವಿಗಳು, ಮಹಾವಿದ್ವಾಂಸರು. ದೇವಾಲಯ, ಮಠ ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೀಗೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂದು ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಬಹು ಸಮರ್ಥರು. ಯಾವ ಕೆಲಸವಾದರೂ ಕ್ರಮವಾಗಿ, ಒಪ್ಪವಾಗಿ ನಡೆಯಬೇಕು. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬೇಕು. ಯಾರು ಒಂದು ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು, ಯಾವಾಗ ಮಾಡಬೇಕು, ಹೇಗೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಲ್ಲ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರಬೇಕು. ಇಂತಹ ಏರ್ಪಾಟನ್ನು ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರು ಎತ್ತಿದ ಕೈ.

ಪರ್ಯಾಯೋತ್ಸವ

’ಪರ್ಯಾಯೋತ್ಸವ’ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದೀರ?

ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಎಂಟು ಮಠಗಳ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಪ್ರತಿ ಮಠದ ಯತಿಗಳು ಎರಡು ವರ್ಷ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಸರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಎಂಟು ಮಠಗಳವರೂ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಬೇಕು (ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಲ ಪೂಜೆ ನಡೆಸುವ ಅವಕಾಶ ಬರಬೇಕು.) ಎಂದು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದರು. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅವರು ಹೇಳಿದಂತೆ ಇಂದೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಲ ಒಬ್ಬ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಗೆ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆಯ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಎರಡನೆಯ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ ದಿನ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ’ಪರ್ಯಾಯೋತ್ಸವ’.

ಯಾರೂ ಕೀಳಲ್ಲ

ಕೋಟ ಮತ್ತು ಕೋಟೇಶ್ವರ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಜಾತಿಯವರಲ್ಲಿ ವಾದ ಹುಟ್ಟಿತು. ಜಗಳ ಬೆಳೆದು ಅನಾಹುತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿ ಬಂದಿತು. ಅದನ್ನು ತಿಳಿದ ವಾದಿರಾಜರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿದರು. ಕೋಟೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಕೀಳು ಎ‌ನ್ನಿಸಿದ್ದವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ಅವರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿದರು.

ಅಕ್ಷರ ಬಾರದೆ, ತುಳುಭಾಷೆ ಮಾತ್ರ ಬರುತ್ತಿದ್ದ  ಹಿಂದುಳಿದ ’ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರು’ ಕೆಲವರಿದ್ದರು. ವಾದಿರಾಜರು ಅವರಿಗಾಗಿ ತುಳುಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೇ ದೇವರನಾಮಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.


ಕನಕದಾಸರು ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಭಕ್ತರು. ಅವರು ಕೀಳು ಕುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು ಎಂದು ಕೆಲವರು ಅವರನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಉಡುಪಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಅವರನ್ನು ದೂರ ಇಟ್ಟರು. ಇದು ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ತಿಳಿದಾಗ, ಅವರು ಕನಕದಾಸರನ್ನು ಕರೆಸಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಇತರರಿಗೆ ಅವರ ಘನತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟರು.

Sajjanamitra Santosh

K R PURAM RAYARA MUTT
*************





ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥರು

ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಕು೦ದಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೋಟೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರದಿ೦ದ ಪೂವ೯ಕ್ಕೆ ಶ೦ಕರನಾರಾಯಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಪಾಶ್ವ೯ದಲ್ಲಿ ಹೂವಿನಕೆರೆಯ೦ಬ ಪ್ರದೇಶವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ರಾಮಾಚಾಯ೯ರೆ೦ಬುವರು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಸರಸ್ವತಿಯೊ೦ದಿಗೆ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು. ಸರಸ್ವತಿಗೆ ಗೌರಿಯೆ೦ದು ಹೆಸರಿದ್ದಿತು. ಪುತ್ರಸ೦ತಾನವಿಲ್ಲದ ಈ ದ೦ಪತಿಗಳು ವಾಗೀಶತೀಥ೯ರನ್ನು ಪುತ್ರಸ೦ತಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಥಿ೯ಸಿದರು. ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಫಲ, ಮ೦ತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಕೊಟ್ಟು ಅನುಗ್ರಹಸಿದರು. ಆದರೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗುವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಠಕ್ಕೆ ಸನ್ಯಾಸದೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಕೊಡಬೇಕೆ೦ದಾಗ ದ೦ಪತಿಗಳು ವ್ಯಥಿಥರಾದರು. ಅವರ ವ್ಯಥೆಯನ್ನು ತಿಳಿದು ಗುರುಗಳು "ನಿಮಗೆ ಹುಟ್ಟುವ ಮಗನು ನಮ್ಮ ಮಠದ ಸನ್ಯಾಸಿಯೇ ಆಗುವನು, ಆದರೂ ನಿಮ್ಮ ಅಪೇಕ್ಷೆ ಬೇರೆ ವಿಧವಾಗಿದೆ. ಅದ್ರುಷ್ಟ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡೋಣ. ಹುಟ್ಟುವ ಶಿಶುವು ಮನೆಯೊಳಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ನಿಮಗಿರಲಿ, ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಜನಿಸಿದರೆ ದೇವರಿಗಿರಲಿ" ಅ೦ದರು. ಮು೦ದೆ ಸರಸ್ವತಿಯು ಗಭ್ರಿಣಿಯಾದಳು. ಗಭ್ರಿಣಿಯಾದ ಗೌರಿಗೆ ದೇವರ ದಶ೯ನದಲ್ಲಿ ಹರಿಕಥೆ ಕೇಳುವದರಲ್ಲಿಯೇ ಬಯಕೆಯು ಬೆಳೆಯಿತು.

ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕ ೧೪೦೨(ಕ್ರಿ.ಶ.೧೪೮೦) ಶಾವ೯ರಿ ಸ೦ವತ್ಸರದ ಮಾಘ ಶುದ್ದ ಸಾಧನ ದ್ವಾದಶಿ ರಾಮಾಚಾಯ೯ರು ಪಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಮನೆಯ ಎದುರು ಇದ್ದ ಪೈರನ್ನು ಒ೦ದು ಹಸು ಬ೦ದು ಮೇಯಲಾರ೦ಭಿಸಿತು. ರಾಮಾಚಾಯ೯ರು ಅದುವರೆಗೂ ಮನೆಯಿ೦ದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗದ೦ತೆ ತಡೆದಿದ್ದ ತು೦ಬು ಗಭಿ೯ಣಿ ಸರಸ್ವತಿಯನ್ನು ಕುರಿತು "ಸ್ವಲ್ಪ ಹಸುವನ್ನು ಓಡಿಸಿ ಬಾ" ಎ೦ದರು. ಮನೆಯಿ೦ದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದ ಗದ್ದೆಯ ಬಳಿಗೆ ಬ೦ದಾಗ, ಅದುವರೆಗೆ ಯಾವ ಸೂಚನೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ, ಆಗಲೇ ಗೌರಿಗೆ ಪ್ರಸವವೇದನೆಯು ಪ್ರಾರ೦ಭವಾಗಿ ಅವಳು ಪುತ್ರರತ್ನವನ್ನು ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಪ್ರಸವಿಸಿದಳು ದೈವಸ೦ಕಲ್ಪವೇ ಪ್ರಬಲವೆ೦ದರಿತು ರಾಮಾಚಾಯ೯ರು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ತ೦ದುಕೊ೦ಡರು. ಆ ಗದ್ದೆಗೆ ಈಗಲು ಗೌರಿಗದ್ದೆಯ೦ದೆ ಹೆಸರಿದೆ. "ಭೂವರಾಹನ" ಅನುಗ್ರಹದಿ೦ದ ಹುಟ್ಟಿದ ಆ ಮಗುವಿಗೆ "ಭೂವರಾಹ" ಎ೦ದು ನಾಮಕರಣವಾಯಿತು. ಐದನೆಯ ವಷ೯ದಲ್ಲಿ ಉಪನಯನ ಮಾಡಿ ರಾಮಾಚಾಯ೯ರು "ನಮ್ಮ ಭಾಗ್ಯವಿಷ್ಟೇ" ಎ೦ದು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಮಗನನ್ನು ತ೦ದು ಶ್ರೀ ವಾಗಿಶತಿಥ೯ರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು.

ವಾಗಿಶತಿಥ೯ರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ವಿದ್ಯಾನಿಧಿತೀಥ೯ರೆ೦ಬ ಬಿಡಿ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೂವರಾಹನ ವಿದ್ಯಾಬ್ಯಾಸ ಪ್ರಾರ೦ಭವಾಯಿತು. ದೇವರಿಗೆ ನೀವೆದನೆ ಮಾಡದ ವಸ್ತು ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ ಎ೦ಬ ಸ೦ಕಲ್ಪ, ದೇವರ ನೋಟದ ಹೊರತು ಮತ್ತಾವ ನೋಟವು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಎ೦ಬ ನಿಧಾ೯ರ. ಆಟವೆ೦ದರೆ ದೆವರಪೂಜೆಯ ಆಟ. ಹೀಗೆ ಭೂವರಾಹನ ಬಾಲ್ಯ ಕಳೆಯಿತು. ಎ೦ಟನೆಯ ವಷ೯ದಲ್ಲಿ ವಿರಕ್ತಿ, ಭಕ್ತಿ, ಉಪಾಸನಾಕ್ತಿಗಳಿ೦ದ ಕೂಡಿದ ಭೂವರಾಹನಿಗೆ ಶ್ರಿ ವಾಗಿಶತಿಥ೯ರು ಸನ್ಯಾಸವಿತ್ತರು. "ವಾದಿರಾಜ ತಿಥ೯" ಎ೦ದು ಕರೆದು ತಮ್ಮ ಸ೦ಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ಸನ್ಯಾಸನ೦ತರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಶ್ರೀ ವಾಗಿಶತಿಥ೯ರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಬ್ಯಾಸ ಮು೦ದುವರೆಯೆತು.

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ತೀಥ೯ಕ್ಷೇತ್ರ ಸ೦ಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಗುರುಗಳ ಅಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಹೊರಟರು. ಆಗ ತನ್ನ ಅಗಲಿಕೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದ ತಾಯಿಗಾಗಿ ತನ್ನ ಆಕಾರದ ಒ೦ದು ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಪಶ್ಚಿಮ, ಉತ್ತರ, ಪೂರ್ವ, ದಕ್ಷಿಣ, ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಪಾದಚಾರಿಗಳಾಗಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಭಾರತದೇಶವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸ೦ಚರಿಸಿ, ತೀಥ೯ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದಿವ್ಯ ಮಹಿಮೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು. ವಾದದಲ್ಲಿ ವಾದಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದರು.

ಸ್ವಣ೯ಕಾರನೂಬ್ಬನು ಪ೦ಚಲೋಹದ ಗಣೇಶನನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆ ಗಣೇಶವಿಗ್ರಹವು ದೈವವಶಾತ್ ಸಲ್ಲಕ್ಷಣ ಭರಿತವಾದ ಹಯಗ್ರಿವಮೂತಿ೯ಯಾಯತು. ಆಗ ಅವನು ಪುನ: ಪುನ: ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸುತ್ತಿಗೆಯಿ೦ದ ಹೊಡೆದು ಗಣೇಶನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕೆ೦ದು ಬಹಳ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟನು. ಎಷ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಇದ್ದಾಗ ಆ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಒ೦ದು ಮೊಲೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ಚಿ೦ತಾಕ್ರಾ೦ತನಾಗಿ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದನು. ವಾದಿರಾಜರು ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಆ ಊರಿಗೆ ಬ೦ದಿದ್ದಾಗ, ಒ೦ದು ರಾತ್ರಿ ಹಯಗ್ರಿವದೇವರು ಸ್ವಣ೯ಕಾರನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಬ೦ದು "ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬ೦ದಿರುವ ಯತಿಗಳಿಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಬಿಡು" ಎ೦ದು ಹೇಳಿದರು. ವಾದಿರಾಜರಿಗೂ ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ಹಯಗ್ರಿವದೇವರು ದಶ೯ನ ಕೊಟ್ಟು "ನಾನು ನಿನ್ನಿ೦ದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಬರುವೆನು" ಎ೦ದರು. ಮರುದಿನ ಸ್ವಣ೯ಕಾರನು ಹಯಗ್ರಿವದೇವರನ್ನು ತ೦ದೊಪ್ಪಿಸಿದನು. ಆ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ೦ಸ್ಕರಿಸಿ, ಆವಾಹಿಸಿ ಪೊಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇದ್ದರು. ಅವರ ಭಕ್ತಿಗೆ ಮೆಚ್ಹಿದ ಹಯಗ್ರಿವದೇವನು, ಅವರು ಕೊಟ್ಟ ಕಡಲೆಯ ಹೊರಣದ ಭಕ್ವ್ಯವನ್ನು ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಿ೦ದ ಬ೦ದು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದನು. ಹಯಗ್ರಿವದೇವರು ತನ್ನ ಮು೦ಗಾಲುಗಳನ್ನು ವಾದಿರಾಜರ ಹೆಗಲುಗಳಲ್ಲಿಟ್ಟು "ಹಯಗ್ರಿವ ಭಕ್ವ್ಯವನ್ನು" ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಸಾದ ಉಳಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು.

ವಾದಿರಜರು ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತಾ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕ್ರಷ್ಣನ ಐದು ಪಯಾ೯ಯ ಪೊಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಭಕ್ತಾನುಗ್ರಹ ಮಾಡುತ್ತಾ ೧೨೦ ವಷ೯ಗಳವರೆಗೂ ಅರೋಗ ಧ್ರಢಗಾತ್ರರಾಗಿ, ಭರತಖ೦ಡದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಎದುರು ಕ೦ಗೊಳಿಸಿದರು.

ಉತ್ತಮಶ್ಲೋಕರಾದ ಶ್ರೀವಾದಿರಜರು ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀಕ್ರಷ್ಣನ ಐದನೇಯ ಪಯಾ೯ಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯತೀಥ೯ರನ್ನು ಕರೆದು "ನೀವು ಶ್ರೀಕ್ರಷ್ಣನ ಪಯಾ೯ಯ ಪೊಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿರಿ" ಎ೦ದರು. ಸೋದೆ ಅರಸನನ್ನು ಕರೆದು "ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ನಮ್ಮ ಪಯಾ೯ಯ ಪೊಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುವೆವು" ಎ೦ದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿ ವಷ೯ದ೦ತೆ ಶ್ರೀ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆ ೧೫೨೨ ನೇ ಶಾವ೯ರಿ ಸ೦ವತ್ಸರದ ಫಾಲ್ಗುಣ ಮಾಸದ ಶುದ್ದ ನವಮಿಯ೦ದು ಶ್ರೀ ರಮಾ-ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಉತ್ಸವವು ಪ್ರಾರ೦ಬಗೊ೦ಡಿತು. ನವಮಿಯ ದಿನ
ಭೇರಿತಾಡನ, ಮ್ರತಿಕಾಹರಣ ಪೂವ೯ಕ ಅ೦ಕುರಾರೋಪಣ, ದಶಮಿಯ ದಿನ ಧ್ವಜಾರೋಹಣ, ಧ್ವಜಬುತ್ತಿ, ರತ್ನಮ೦ಟಪೋತ್ಸವ, ಏಕಾದಶಿ ದಿನ ಸಿ೦ಹೋತ್ಸವ, ದ್ವಾದಶಿ ದಿನ ವಸ೦ತೋತ್ಸವ, ಗಜೋತ್ಸವ, ತ್ರಯೋದಶಿ ದಿನ ಶೇಷೋತ್ಸವ, ಚತುದ೯ಶಿಯ ದಿನ ಭೂತರಾಜರ ದ೦ಡೆ ಬಲಿ, ಗರುಡೋತ್ಸವ, ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ ಬ್ರಹ್ಮ ರಧೋತ್ಸವ, ಶ್ರೀತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ದೇವರಿಗೆ ಫಾಲ್ಗುಣ ಕ್ರಷ್ಣ ಪ್ರತಿಪದೆ ತಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಮಾದೇವಿಯೊ೦ದಿಗೆ ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವ, ಅವಭ್ರತ ಸ್ನಾನ, ಧ್ವಜಾರೋಹಣ, ನ೦ತರ ಉತ್ಸವ ಸಮಾಪ್ತಿಗೊಳಿಸಿದರು.

ಫಾಲ್ಗುಣ ಕ್ರಷ್ಣ ದ್ವಿತಿಯ ತಿಥಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಜರು ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರಿಗೂ ಮ೦ತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ ಮೊದಲೇ ಮಾಡಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದ ಪ೦ಚವ್ರ೦ದಾವನಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ "ವ್ರ೦ದಾವನದ ಒಳಗೆ ನಾನು ಕುಳಿತು ಜಪಿಸುತ್ತಿರುವೆನು. ನನ್ನ ಕೈಯೊಳಗಿನ ಜಪ ಸರವು ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದ ಕೂಡಲೆ ನನ್ನ ಸಮ್ಮುಖಕ್ಕೆ ಕಲ್ಲು ಮುಚ್ಹಿಬಿಡಿ" ಎ೦ದು ಅಪ್ಪಣೆಯಿತ್ತು ವ್ರ೦ದಾವನದೊಳಗೆ ಕುಳಿತು ಧ್ಯಾನಮಗ್ನರಾದರು. ಮರುದಿನ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕ ೧೫೨೨ ನೇ ಶಾವ೯ರಿ ಫಾಲ್ಗುಣ ಕ್ರುಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ತ್ರತಿಯ ಬುಧವಾರ ಸ್ವಾತಿ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮದ್ವಾದಿರತಿಥ೯ ಪರಮಹ೦ಸ ಕುಲತಿಲಕರ ಹಸ್ತದಿ೦ದ ಜಪಸರವು ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಕೂಡಲೇ ವ್ರ೦ದಾವನದ ಮುಚ್ಚಳವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದರು.
***************

ವಾದಿರಾಜರು 

೧೨೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರರಾಗಿ ಇದ್ದು, ಅಸದೃಶ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಗೃಂಥಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಧ್ವ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿ, ದುರ್ವಾದಿಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ಅತಿಮಾನುಷಲೀಲೆಗಳಿಂದ ಸುಜನರನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಿ, ರಾಜ-ಮಹಾರಾಜರುಗಳಿಂದ ಸಂಸೇವ್ಯರಾಗಿ, ಕರೆಯಲು ಬಂದ ದೇವದೂತರನ್ನು ಪುಷ್ಪಕವಿಮಾನ ಸಹಿತ ಮೂರುದಿವಸ ತಡೆದು ನಿಲ್ಲಿಸಿ, ಬದರಿಯಿಂದ ಬಂದ ಶ್ರೀ ರಮಾ-ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ದೇವರ ಪ್ರಥಮ ಬ್ರಹ್ಮರಥೋತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನೆರವೇರಿಸಿ, ಸಶರೀರವಾಗಿ ಬೃಂದಾವನವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ಮಧ್ವ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಸಶರೀರವಾಗಿ ಬೃಂದಾವನವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ಯತಿಶ್ರೇಷ್ಟರೆಂಬ ಕೀರ್ತಿಭಾಜನರಾಗಿ, ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸೇವಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಲೆಂದು ದೈವ ವಿಮಾನದಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ಸುವರ್ಣ ಪಾದುಕೆಗಳನ್ನೂ ಹಾಗೂ ಹೊದೆದಿದ್ದ ಕಾವಿ ಶಾಟಿಯನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ, ನೆರೆದಿದ್ದ ಹತ್ತಾರು ಸಹಸ್ರ ಜನರಿಗೆ ದೇವವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ತಾವು ದೇವದೂತರಿಂದ ಸಂಸೇವ್ಯರಾಗುತ್ತಾ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಪಯಣಿಸುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸಿ, ಒಂದಂಶದಿಂದ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಮೂಲಬೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ನಂಬಿದ ಭಕ್ತರನ್ನು ಪೊರೆಯುತ್ತಿರುವ ಋಜುಗಣ ದೇವಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಪವಿತ್ರ ಚರಣಾರವಿಂದಗಳಲ್ಲಿ ಶಿರವನ್ನಿಟ್ಟು, ಪವಿತ್ರವಾದ ಸದ್ಗುರು ಭಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನ, ವೈರಾಗ್ಯಗಳನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಪೂರ್ಣಾನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸರ್ವಕಾಲದಲ್ಲೂ, ಸರ್ವಜನ್ಮದಲ್ಲೂ ಪೊರೆಯಿರಿ ಪ್ರಭೋ!,  ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸೋಣ! 

॥ ಓಂ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ ॥ 

॥ ಓಂ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರಾಯ ನಮಃ ॥  
***********


ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಶಗುಣದರ್ಪಣ(ಶ್ರೀ ಮಹಾ ಲಷ್ಮಿದೇವಿ ಸ್ತುತಿ )
ಇದನ್ನು ಈಗಲೂ ಸೋದೆಯ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ದೇವರ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುಮ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಿಗೆ ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ ಮಾಡುವಾಗ ಪಠಿಸುವ ಪದ್ಧತಿಯಿದೆ. 

ಇದು ರಚನೆಯಾದುದು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ. 
ಒಮ್ಮೆ ಕಡುಬಡವನೊಬ್ಬ ವಾದಿರಾಜರ ಬಳಿಗೆ ಬಂದು ದುಃಖ ದೈನ್ಯಗಳಿಂದ ತನ್ನ ದಾರಿದ್ರ್ಯ ರೋಗಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀಸ್ತುತಿಯೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಎಂದು ತಿಳಿದರು.  ತಾವೇ ಒಂದು ಸ್ತುತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿ, ಅವನಿಗೆ ಉಪದೇಶ ಮಾಡಿದರು. ’ಇದನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಾರಾಯಣ ಮಾಡು’ ಎಂದು ಅಪ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಶ್ರೀ ಶ್ರೀಶಗಣದರ್ಪಣವೆಂಬ ಈ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಾಯಣರ ಸ್ತೋತ್ರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕರುಣಿಸಿತು; ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಾರಾಯಣ ಮಾಡುತ್ತದದ ಅವನ ಸುತ್ತಲೂ ಬಂಗಾರದ ಮಳಯೇ ಸುರಿಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ವಾದಿರಾಜರ ಶಕ್ತಿ ಅಲ್ಲದೆ ಬಡವರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗಿದ್ದ ಕರುಣೆಯೂ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. 
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನೆ ಎಂಬ ಅವರ ಕೃತಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಸತ್ತವರನ್ನೇ ಎತ್ತಿ ಬದುಕಿಸಿದ ಸಂಜೀವಿನಿ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. 
ಅರಸಪ್ಪನಾಯಕನ ಅಳಿಯ ಸತ್ತುಹೋದ. ಆಗ ವಾದಿರಾಜರು ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನೆಯನ್ನು ಹಾಡಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ, ಅವನನ್ನು ಬದುಕಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಕೃತಿಗಳು ಒಂದೊಂದೂ ಮಹಮೆಯುಳ್ಳವಾಗಿವೆ. 
ಎಸ್.ವಿಜಯ ವಿಠ್ಠಲ
************

ಶ್ರೀ ಹಯವದನ 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಆರಾಧನೆ ಅಂಗವಾಗಿ,ಸಣ್ಣ ಲೇಖನ. 

ಈ ಹಯಗ್ರೀವ ಪ್ರತಿಮೆ ವಾದಿರಾಜರಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸೇರಿದ್ದು ಕೂಡ ಒಂದು ಪವಾಡವೇ ಆಗಿದೆ.
ಅಕ್ಕಸಾಲಿಯೊಬ್ಬ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪಂಚಲೋಹ ಕಾಯಸಿ ಎರಕ ಹೊಯ್ದನು. ಆದರೆ ಅಚ್ಚು ಗಣಪತಿಯದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ, ತೆಗೆದು ನೋಡಿದಾಗ ಅದು ಗಜಗ್ರೀವದ ಬದಲು ಹಯಗ್ರೀವ ಮೂರ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು! ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗ ಕೋಪಗೊಂಡು ಕೆಂಪಗೆ ಇನ್ನೂ ಬಿಸಿಯಲ್ಲೇ ಇದದ ಹಯಗ್ರೀವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸುತ್ತಗೆಯಿಂದ ಜಜ್ಜತೊಡಗಿದನು . ಆದರೆ ಅದು ಆ ಏಟಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ  ಬಗ್ಗಲಿಲ್ಲ! 
 ಹಯವದನ ಬಿಳಿಯ ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. 
“ ನನ್ನನ್ನು ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸು” ಎಂದು ಸೂಚನೆಯಾಯಿತು. ಮೆರವಣಿಗೆಯಿಂದ ಕೊಂಡೊಯ್ದು ಮಠಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಲು, ವಾದಿರಾಜರು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಯವದನನನ್ನು ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೂಜಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 
ಆ ಸ್ವರ್ಣಕಾರ ಗುಂಪಿನವರೆಲ್ಲಾ ವಾದಿರಾಜರ ಶಿಷ್ಯರಾದರು. ಈಗಲೂ ಈ ವಂಶಸ್ಥರೆಲ್ಲಾ ಸೋಕೆ ಮಠದ ಶಿಷ್ಯರೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. 
ಈ ಹಯವದನ ವಾದಿರಾಜರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಚಿತ್ರ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ತೋರಿದ್ದಾನೆ.
ಒಮ್ಮೆ ಪಂಢರಪುರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಬಿಡಾರ ಮಾಡಿದಾಗ, ಹಯವದನ ದೇವದಿವ್ಯಾಶ್ವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕಡಲೆ ಪೈರನ್ನು ಮೇಯಲಾರಂಭಿಸಿದನಂತೆ. ಆ ಕುದುರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಜನ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟರು. ಅದು ವಾದಿರಾಜರ ಬಿಡಾರದವರೆಗೂ ಬಂದು ಅದೃಶ್ಯವಾಯಿತು. ಆ ಹೊಲದೊಡೆಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲಿ ದೂರಿಕೊಂಡನು. 
 ವಾದಿರಾಜರು ನಮ್ಮ ಮಠದಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯಿಲ್ಲ ಎಂದರು. ಮರುದಿನ  ಆ ಬಿಳಿ ಕುದುರೆ ಅದೇ ಹೊಲಕ್ಕೆ ದಾಳಿಯಿಟ್ಟತು . ಯಜಮಾನನೇ ಅಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದನು. ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುವ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಂದು ಕುದುರೆಯು ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತ ಕುಳಿತಿದ್ದ ನೂರಾರು ಜನರನ್ನು ಭೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿತು. ಪೂಜಾಪೀಠದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನಾಗಿದ್ದ ಹಯಗ್ರೀವ ಮೂರ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಜಮೀನ್ದಾರ ಈ  ಅಚ್ಚರಿಯನ್ನು ವಾದಿರಾಜರಲ್ಲಿ ನಿವೇದಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ಗುರುಗಳೆಂದರು: 
“ ನೀನು ಪುಣ್ಯವಂತ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಹಯವದನ ನಿನಗೆ ದರ್ಶನ ವಿತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದರಿಂದ ನಿನಗೆ ತುಂಬ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುವುದು.” 
 ಹೀಗೆ ವಾದಿರಾಜರ ಗಾಢವಾದ ಭಕ್ತಿ, ಇದರಿಂದ ದೇವರು ಅವರಿಗೆ ಅನುಗ್ರಹ ಮಾಡಿದ್ದು ಇವನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂದಿಗೂ ಜನರ ಬಾಯಲ್ಲಿ , ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳು ಉಳಿದುಬಂದಿವೆ. 

ಹಲ್ಲಣದೊಳಗೆ ನಿಲ್ಲದು ಕುದುರೆ
ಬೆಲ್ಲ ಕಡಲೆ ಮೆಲ್ವ ಕುದುರೆ|
ಫುಲ್ಲಭವನಿಗೊರೆದ ಕುದುರೆ
ಚೆಲ್ವ ಹಯವದನ ಕುದುರೆ...

ಕುದುರೆ ಬಂದಿದೆ ಚೆಲುವ ಕುದುರೆ ಬಂದಿದೆ |ಪ|
ವಾದಿರಾಜರಿಗೊಲಿದು ಬಂದು ಸ್ವಾದಿಪುರದಲ್ಲಿ ನಿಂದ...
ಎಸ್.ವಿಜಯ ವಿಠ್ಠಲ 
********

info from sumadhwaseva.com--->

ಪಂಚವೃಂದಾವನದಿ ಮೆರೆವ ವಾದಿರಾಜರು

pancha vrundavanadi mereva vaadiraajaru

It is the only one Vrundavana which has five Vrundavanas built.  (One for Vadirajaru, and the other four Vrundavanas equipped with the special presence of Vishnu, Brahma, Vayu and Rudra.)

ಪಂಚವೃಂದಾವನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಾನವಿದೆ.  –

ಪಂಚವೃಂದಾವನದ ಸುತ್ತಲೂ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು, ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣದೇವರು, ಮಹಾವಿಷ್ಣು, ಮಹರುದ್ರದೇವರು, ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರು ಇದ್ದಾರೆ.  

ಮಧ್ಯ ವೃಂದಾವನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವದೇವರು, ಸುತ್ತಲೂ ರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ, ವೇದವ್ಯಾಸರ ಸನ್ನಿಧಿಯಿದೆ. ಬೃಂದಾವನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರು, ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಹನುಮ, ಭೀಮ, ಮಧ್ವರು ಇದ್ದಾರೆ. ಉಪವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ, ಕೂರ್ಮ, ವರಾಹ, ನರಸಿಂಹ, ವಾಮನ, ಪರಶುರಾಮ-ಶ್ರೀರಾಮರು, ಕೃಷ್ಣ, ಬುದ್ಧ, ಕಲ್ಕಿ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ.  ಈ ಎಲ್ಲ ದೇವತೆಗಳನ್ನೂ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾ ವಾದಿರಾಜರು ಹಯಗ್ರೀವ ಭೂವರಾಹ ಸನ್ನಿಹ ಮಧ್ಯ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಸನ್ನಿಹಿತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಶ್ರೀ ಅಚ್ಯುತದೇವರಾಯರು ವಾದಿರಾಜರ ಅಣತಿಯಂತೆ ಉಡುಪಿಯ ಅನಂತೇಶ್ವರ, ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ, ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯ, ಮಧ್ವ ಸರೋವರದ ಕಲ್ಲು ಮೆಟ್ಟಲುಗಳನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಿಸಿದನು.

ವಾದಿರಾಜರು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಾಲಿಗುಹೆಯ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿದ್ದ ವಾಲಿಪೂಜಿತ ವಿಠಲ ಮೂರ್ಥಿ, ಸುಗ್ರೀವ ಪೂಜಿತ ಶ್ರೀರಾಮಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು, ಪೂಜಿಸಿದರು.

ದೈವಜ್ಞ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಯಾರಿಸಿದ ಗಣೇಶ ವಿಗ್ರಹ, ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹವಾಗದೆ, ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವಾಗುತಿತ್ತು.  ನಂತರ ಅದನ್ನು ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿದರು.  ಆ ಮೂರ್ತಿ ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ಬಿಳಿ ಅಶ್ವರೂಪದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿತು.  ಆಗ ಅವರಿಂದ ಸ್ತುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ತೋತ್ರವೇ ದಶಾವತಾರ ಸ್ತುತಿ ಅಶ್ವಧಾಟಿಯಲ್ಲಿ. 

ಧವಳಗಂಗಾ ಸುತ್ತಲೂ ಯಾವ ದೇವರನ್ನು ವಾದಿರಾಜರು ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ ?
ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ದೇವರು, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ವೇಣುಗೋಪಾಲದೇವರು, ಸಂತಾನ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ, ವಾಯುವ್ಯದಲ್ಲಿ ಅನಂತೇಶ್ವರ, ಆಗ್ನೆಯದಲ್ಲಿ ಪಾತಾಳಗಂಗಾ,  ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪಂಚಬೃಂದಾವನಗಳ ಮಂದಿರ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ

ನಾಗಪ್ರತಿಷ್ಟೆ –  ದೆಹಲಿ ರಾಜ ನೀಡಿದ್ದ ಹೇರಳ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಬಂಗಾರದ ಕವಚ  ಮಾಡಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮಹಡಿಗೆ ಹೊದ್ದಿಸಬೇಕೆಂಬ ವಾದಿರಾಜರ ಅಪೇಕ್ಷೆ ಬೇಡವೆಂದು ಸ್ವಪ್ನವಾಗಲು ಉಡುಪಿಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಮಠದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭೂಗತ ಮಾಡಿ ಮೇಲೆ ನಾಗಪ್ರತಿಷ್ಟೆ ಮಾಡಿದರು.  

ವಾದಿರಾಜರು ಭೀಮಸೇನ ಕರಾರ್ಚಿತ ನರಸಿಂಹ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಉತ್ತರ ಬದರಿಯಲ್ಲಿ ಭೀಮಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು  

ವಾದಿರಾಜರು ಶ್ರೀನಿವಾಸನ ದರ್ಶನಕ್ಕೇ ಹೋದಾಗ  ಬೆಟ್ಟದ ಸೋಪಾನಗಳು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡವು.  ಅದಕ್ಕೆ ಬೆಟ್ಟದ ಸೋಪಾನಗಳನ್ನು ಮೊಣಕಾಲಿನಿಂದ ಏರಿದರು.

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಕೆಲವು ಉಗಾಭೋಗಗಳು :

ಅಡಿಗಾಧಾರವಿಲ್ಲ ಹಿಡಿವುದಕೆ ಕೊಂಬಿಲ್ಲ
ಕಡೆಹಾಯಿಸುವರಿಲ್ಲ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟೇನಲ್ಲ
ಕಣ್ಣೀರು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ಕಾಯಸುಖಪಡಲಿಲ್ಲ
ಉಣಹೋಗಿ ಬಾಯ ಮರೆತಂತಾಯಿತಲ್ಲ
ಬಡತನವು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ಭಂಗಪಟ್ಟೇನಲ್ಲ
ಗರುಡ ಸರ್ಪದ ಸ್ನೇಹದಂತಾಯಿತಲ್ಲ
ಎನ್ನ ಮನದುಬ್ಬಸವ ಸ್ವಾಮಿ ಶ್ರೀಹರಿಯೇ ಬಲ್ಲ
ಇನ್ನಾರಿಗುಸುರಲೋ ಶ್ರೀ ಹಯವದನರಾಯ |

ಅರ್ಚಿಸುವೆನೆಂಬಾಸೆ ಘನವಯ್ಯ ಹರಿ ನಿನ್ನ

ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ಬದುಕುವೆನೆಂಬ ಮನದಾಸೆ ಘನವಯ್ಯ

ಕೆಚ್ಚಿ ಹಾರಿ ಹೋರಿ ಬೆಚ್ಚಿಸಿ ಉದರದ

ಕುಚ್ಚು ಪೆಚ್ಚಿಪ ಬಲುಹುಳಿಯಂತೆ 

ಹುಚ್ಚು ಮಾಡಿಕೊಳುತಿದೆ

ಅಚ್ಚ ಸರ್ವೇಶ ನಿಚ್ಚದಲಚ್ಚ್ಯುತ

ನಿನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿದೆನೋ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ 

ಶ್ರೀ ಹಯವದನ |

ಅನ್ನದಾಸೆಗೆ ಪರರ ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲ ಕಾಯ್ದು

ಅನೇಕ ಬಾಧೆಗಳಿಂದ ನೊಂದೆನಯ್ಯ

ಅನ್ಯತ್ರ ಪೋಡಮಟ್ಟು ಪೋಗಲೀಸರು ಅವರು

ಮನ್ನಿಸಿ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರಲು

ಅನಾಥಬಂಧು ಶ್ರೀ ಹಯವದನನೇ

ನಿನ್ನ ಮನೆಯ ಕುನ್ನಿಯಂಜಲಿಕ್ಕಿ

ನೀನು ಪೊರೆಯೋ ತಂದೆ |

ಒಂದು ಬೊಮ್ಮ ಚಿತ್ತು ಒಂದು ಜೀವ ಚಿತ್ತು ಇಂ-

ತೆಂದು ಶೃತಿಸ್ಕಂಧ ಚೇತವೆಲ್ಲ ಗ್ರಂಥಹಾಸ್ಯ-

ದಿಂದ ಒರೆಯೆ ಹರಿ ಜಡನೋ ಹರ ಜಡನೋ

ಮಂದಹಾಸದಿಂದ ಜಡರು ಮನುಮುನಿಗಳೆಲ್ಲ

ಇಂಥಾ ಶಿವನ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ವಾದಿಸುವವರು

ಹಿಂದು ಮುಂದರಿಯರೆಂದು ಹಯವದನ ನಗನೇ |

ಕಾಲು ತೊಳೆದವನೊಬ್ಬ ತೊಳೆಸಿಕೊಂಡವನೊಬ್ಬ

ಮೌಳಿಯ ಮೇಲಾಜಲವ ಧರಿಸಿದವನೊಬ್ಬ

ಪಾಲಿಸುವ ಪ್ರಭುವೊಬ್ಬ ಕೊಲುವ ತಳವಾರನೊಬ್ಬ

ಮೂರ್ಲೋಕವರಿಯೆ ಪುಟ್ಟಿಸಿದ ಪಿತನೊಬ್ಬ

ಆಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಬಲ್ಲವರಿಗೆ ಸಂಶಯ ಸಲ್ಲ

ಮಾಲೆಯನು ಮಹಲಕುಮಿ ಹಯವದನಿಗಿತ್ತಳಾಗಿ |

ಕಾಶಿಯೊಳು ರಾಮಮಂತ್ರೋಪದೇಶ ಮಾಳ್ಪ

ಈಶ ಜಾಣರ ಮತದಿ ಜಗಕೆ ಗುರುವೆಂತೆಂಬ

ಆ ಶಿವನ ಮಂತ್ರದೇವತೆ ತಾರಕಬೊಮ್ಮನೆನಿಪ

ವಾಸುದೇವನೆ ಜಗಕೆ ಪರದೈವ ಕಾಣಿರೋ

ಈ ಸುತತ್ತ್ವವ ಪೇಳ್ವ ಹರಗೆ ನಮ್ಮ ಹಯವದನ

ಏಸು ಮನ್ನಣೆಯ ಮಾಡಿದರುಚಿತ ಕಾಣಿರೋ |

ನಲ್ಲನಿಲ್ಲದ ಸತಿ ಚಲುವಿದ್ದು ಫಲವೇನು

ಸಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಸವಿಯಿದ್ದು ಫಲವೇನು 

ಬಲ್ಲವರಿಲ್ಲದ ಸಭೆಯಿದ್ದು ಫಲವೇನು | ನಮ್ಮ-

ನೊಲ್ಲದ ಹಯವದನ ಎಲ್ಲಿದ್ದರೇನು ?

ನಿನ್ನ ಧ್ಯಾನದ ಶಕ್ತಿಯ ಕೊಡು

ಅನ್ಯರಲಿ ವಿರಕ್ತಿಯ ಕೊಡು

ನಿನ್ನ ಪಾದಾರವಿಂದದ ಭಕ್ಟಿಯ ಕೊಡು

ನಿನ್ನಲಿ ಭವಸಂಪತ್ತಿಯ ಕೊಡು

ಉನ್ಮತ್ತ ಜನರ ಅತ್ತತ್ತ ನೂಕುವ

ಚಿತ್ತತತ್ತ್ವದ ಕೃತ್ಯವ ಕೊಡು

ಕತ್ತಲೆ ಎನ್ನೊಳು ಭವ ಮುತ್ತಿದೆ ಹಯವದನ

ನಿನ್ನ ನಂಬಿದೆ ಕೃಷ್ಣ, ಅನ್ಯರೊಬ್ಬರ ಕಾಣೆ

ಪನ್ನಗ ರಕ್ಷಕನೆ ಬಾರೋ, ಇರುಳು ಹಗಲು ನಿನ್ನ

ಚರಣಕ್ಕೆ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾರೋ

ಈರೇಳು ಜಗದೊಳು ಹಯವದನ |

ಮದಮತ್ಸರದಿ ಬಂದು, ಕೆಲವು ಕಾಳವ ಕಳೆದೆ

ಕುದಿವ ಕಾಮಕ್ರೋಧಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಕಟಗೊಂಬೆ

ಅಂಧಕನಾಗಿ, ಪರರ ಬೇಡಿ, ಬೇಸರನಾದೆ

ಸಾಧನಸಂಪದಕ್ಕೆ ಹರಿಪಾದವನ್ನು ನೆರೆನಂಬದವರೊಳಗೆ

ಬಹು ವ್ಯಾಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಕಟಗೊಂಬೆ

ಪದುಮನಾಭ ಹಯವದನನ್ನ

ಪಾದವನ್ನು ನಂಬೋ ಮನವೇ |

ಮೂಲರೂಪದಿ ಸುರರು ದ್ವಾರಕಾಯಾತ್ರೆಯಲಿ

ಪಾಲಸಾಗರ ಯಾತ್ರೆ ಗರ್ಭಯಾತ್ರೆ ಕೇಳಯ್ಯ

ಶೂಲಧರ ಖಳಗಂಜಿ ಭುವನವೆಲ್ಲವ ಸುತ್ತಿ

ಶ್ರೀಲೋಲನಿಹ ವೈಕುಂಠಯಾತ್ರೆಯಿಂದ ಬದುಕನೆ

ಭೂಲೋಕದಲಿ ಪುಟ್ಟಿ ಹಯವದನ ಕೃಷ್ಣ ಮಾಡಿದ

ಕೈಲಾಸಯಾತ್ರೆ ಕೈವಲ್ಯಪತಿಗೆ ಲೀಲೆ |

“ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವೇದಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮದೇವ”

ಶೃತಿಶಬ್ಧಬ್ರಹ್ಮವೆಂಬ ವೇದ ಬೋಧಿಸಿತಾಗಿ

ಇಂಥ ಮನುಜರಿಗೆಲ್ಲ ಸದ್ಭಾವವ ಪೇಳ್ವ

ಹೊಂದಿ ಬದುಕು ಹಯವದನನ ಚರಣವ

ಹೊಂದಿ ಬದುಕೋ ಜೀವ ಹರಿಯೇ ನಾನೆನ್ನಬ್ಯಾಡ | 

ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನೆ –   ಒಮ್ಮೆ ಜಹಗೀರ್ದಾರನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವರನ ಮರಣವನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ, ರಚಿಸಿದ ಪದಗಳೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನ.

ವಾದಿರಾಜರ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶೋಭಾನಪದದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೧೧೨ ನುಡಿಗಳಿವೆ.  ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ.  ಮದುವೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಧುವಿನ ಗೌರಿ ಪೂಜೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡಿ ಸುಮಂಗಲಿತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಶೀ ಕಮಲಾಪತಿದಾಸರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುವಾಗ ಹೀಗೆ ನುಡಿದಿದ್ದಾರೆ.  

ಒಂದು ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರ

ದ್ವಂದ್ವ ಪದವನು ಭಜಿಸುವವರಿಗೆ

ಬೆಂದು ಹೋಗ್ವುದು ಪೂರ್ವಜನ್ಮದ ದುರಿತಕಾನನವು 

Lakshmi Shobana Lirics in  :  Kannada – click Sanskrit – click

Telugu – click Tamil – Click English – Click

ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿ ವಾದಿರಾಜರಸ್ವಾಮಿಗಳು ಅವತರಿಸಿದ ದಿನ ಈ ಮಹಾನುಭಾವರು ಹುಟ್ಟುತ್ತಲೆ ಮಹಿಮೆ ತೋರಿಸಿದ ಮಹಾನುಭಾವರು ಇವತ್ತಿಗು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಹ. ಇವರ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ತಂದೆ ತಾಯಿಗಳು  ರಾಮಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಗೌರಿದೇವಿ ಇದ್ದದ್ದು ಕುಂದಾಪುರ ಸಮೀಪದ ಆನೆಗುಡ್ಡೆ ಮದುವೆ ಆಗಿ ತುಂಬಾ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದರೂ ಮಕ್ಕಳು ಆಗದೆ ಪರಿತಪಿಸಿದರು ಆವಾಗ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಶ್ರೀ ವಾಗೀಶ ತೀರ್ಥರು ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ವ್ರತ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು ಅಂತ ಬಂದರು ಈ ದಂಪತಿಗಳು ಅವರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು ಆವಾಗ ಶ್ರೀವಾಗೀಶ ತೀರ್ಥರು ಹೇಳಿದರು ನಿಮಗೆ ಮಗು ಆಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಅದನ್ನ ನಮಗೆ ಕೊಡಬೇಕು ಅಂತ ಹೇಳಿದರು ದಂಪತಿಗಳ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ದುಃಖ ಆಗಬಾರದು ಅಂತ ಶ್ರೀವಾಗೀಶ ತೀರ್ಥರು ಹೇಳಿದರು ಮಗು ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ಅದು ನಮಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಒಳಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರೆ ನಿಮಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿದರು ಗರ್ಭಿಣಿ ಮನೆಯ ಆಚೆ ಕಾಲೆ ಹಾಕದಹಾಗೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು ಒಂದು ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿ ಸಾಧನ ದ್ವಾದಶಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಕೂತಿದಾರೆ ಒಂದು ಗೋವು ಬಂದು ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಯನ್ನೆಲ್ಲಾ ತಿಂತಾ ಇತ್ತು ಇವರು ಅದನ್ನ ಓಡಿಸಲು ಹೋದರು ಅಲ್ಲೆ ಇವರಿಗೆ ಹೆರಿಗೆ ಆಯಿತು ದೇವರ ಸಂಕಲ್ಪ ಅಂತ ಮಗುವನ್ನ ಮಠಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟರು ಬಂಗಾರದ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಗುವನ್ನು ಮಠಕ್ಕೆ ತಂದರು ಶ್ರೀವಾಗೀಶ ತೀರ್ಥರೆ ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಮಗುವಿನ ಮೈ ತೊಳೆದರು ಭೂವರಾಹ ಅಂತ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು ನಿತ್ಯ ಆಚಾರ್ಯರು ವಿಷ್ಣುತೀರ್ಥರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಭೂವರಾಹ ದೇವರ ಪ್ರತಿಮೆಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದ ಹಾಲನ್ನೆ ಕುಡಿದು ಬೆಳೆದರು ಮುಂದೆ ೫ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಉಪನಯನ ೮ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸನ್ಯಾಸ ದೀಕ್ಷೆ ಕೊಟ್ಟು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು ಅಂತ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು ಮುಂದೆ ದಾಖಲೆಗಳ ಸರಮಾಲೆ ಮಾಡಿ ೧೨೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕಿ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿ ವೃಂದಾವನಸ್ಥರಾದರು.
ವಾದಿರಾಜರ ಜನ್ಮ ಸ್ಥಳ –  ಹೂವಿನಕೆರೆ  – ಕುಂಭಾಸಿಯಿಂದ 5 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.  ಕುಂಭಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಗೌತಮ ಋಷಿಗಳು ಗಂಗಾ ಸನ್ನಿಧಾನವನ್ನು ತರಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ.  

ಕುಂಭಾಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರ – ಕುಂಭ + ಅಸಿ = ಕುಂಭಾಸಿ .  ಕುಂಭ = ಅಸುರ, ಅಸಿ – ಖಡ್ಗ.  ಇದು ಹಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ದೇವರು ಕುಂಭ ಎಂಬ ಅಸುರನನ್ನು ಖಡ್ಗದಿಂದ ಸಂಹರಿಸಿದ ಸ್ಥಳ .
*************
    

ಜನ್ಮದಿನ – ಶಾರ್ವರಿ ಸಂವತ್ಸರ ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿ

ಜನ್ಮ ನಕ್ಷತ್ರ – ಸ್ವಾತಿ

ಜನ್ಮಸ್ಥಳ – ಕುಂಭಾಸಿ ಬಳಿಯ ಹೂವಿನಕೆರೆ (ಕುಂಭಾಸಿಯಿಂದ ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್)

ಜನ್ಮನಾಮ – ಭೂವರಾಹ

ತಂದೆ ತಾಯಿ – ರಾಮಾಚಾರ್ಯರು (ದೇವಭಟ್ಟ) ಮತ್ತು ಗೌರೀದೇವಿ

ಮಹಾಭಾರತ ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರ –  ವಾದಿರಾಜರ ತಾಯಿ ಮಗ ಹುಟ್ಟುವ ಮೊದಲು – ಮಗು ಹುಟ್ಟಿದರೆ ದೇವರಿಗೆ ಲಕ್ಷಾಭರಣವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹರಕೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದಳು.  ಆದರೆ ಆಭರಣದಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ.  ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸರ ಪ್ರೇರಣೆಯಂತೆ ಮಹಾಭಾರತ ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಿ ತಾಯಿಯ ಹರಕೆ ಪೂರೈಸಿದರು.

**********

ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನ ನಟ್ಟ ನಡುವಿನ ರಮಣೀಯ 'ತಪೋವನ'

 ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸೋಂದಾ ವಾದಿರಾಜ ಮಠದಿಂದ ಆರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿನ ಅದ್ಭುತವಾದ ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರ ತಪೋವನ. ಇಡೀ ಭಾರತ ಖಂಡದ ಯತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಂದಾವನ ಹೊಂದಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಾದ ವಾದಿರಾಜ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಪುಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವದು. ದೈವಾಂಶ ಸಂಭೂತರೂ ಮಹಾಪುರುಷರೂ ಆಗಿದ್ದ ವಾದಿರಾಜ ಶ್ರೀಗಳು ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಜಪ-ತಪ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಥಳವೇ ಈ ತಪೋವನ. ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕುನೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಶಾಲ್ಮಲಾ ನದಿಯ ಪ್ರಶಾಂತ ಪರಿಸರ, ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನ ನಡುವಿನ ಈ ಜಾಗ ಕೆಲವರಿಗೆ ಗೊತ್ತು ಹಲವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈ ತಪೋವನದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಕೆಲವು ಇಂಟರೆಸ್ಟಿಂಗ್ ವಿಚಾರಗಳನ್ನ ತಿಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಾವು ಇಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

ಸುತ್ತಲೂ ಕಾಡಿನಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ತಪೋವನಕ್ಕೆ ಬರಲು ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಸರಿಯಾದ ನಾಮಫಲಕವಾಗಲಿ, ಸುಗಮವಾದ ರಸ್ತೆಯಾಗಲಿ ಇಲ್ಲ. ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬರುವುದಾದರೆ ಕಿಲೋಮೀಟರುಗಳಷ್ಟು ದೂರವನ್ನು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಸಾಗಬೇಕು. ಸಾಯಂಕಾಲ ಆರು ಘಂಟೆಯ ನಂತರ ತಪೋವನ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಯಾರೂ ಹೋಗಬಾರದೆನ್ನುವ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ತೊಂದರೆಯಾಗಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ಕಾರಣವಾದರೆ, ಇದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಭೂತರಾಜ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿರುವುದೂ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣ. ತಪೋವನ ಕೇವಲ ಪುಣ್ಯ ಸ್ಥಳ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ, ಸೈಸಗರ್ಿಕ ಹಚ್ಚಹಸಿರಿನಿಮದ ಹಾಗೂ ದೈವೀಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದರಿಂದ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ, ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ, ಮನೋನಿಗ್ರಹ ಅರಸಿ ಬರುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳವಿದು. ಶಾಲ್ಮಲಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಪುಣ್ಯ ತೀರ್ಥ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಪುನೀತರಾಗಲು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಅನುಗ್ರಹ ಪಡೆಯಲು ತಪೋವನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇ ಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಗಳಿದ್ದರೂ ಕೂಡಾ ಸೋಂದಾ ಮಠದಲ್ಲಿನ ಸೇವೆಯಿಂದ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳು ನೆರವೇರುತ್ತವೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಬರುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ.

ತಪೋವನದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜ ಪೀಠವಿದೆ. ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಸತತ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರತಿದಿನ ಬಂದು ಸ್ನಾನ, ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಧ್ಯಾನಾಸಕ್ತರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಪೀಠದ ಪಕ್ಕದ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಒರಳುಕಲ್ಲು ಇದೆ. ಅದು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಯಗ್ರೀವ ಪ್ರಸಾದ ತಯಾರಿಸಲು ರುಬ್ಬಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿತ್ತು. ವಾದಿರಾಜರ ಇಷ್ಟದೈವ ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಹಯಗ್ರೀವ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ದೇವರಿಗೆ ಸಮಪರ್ಿಸಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮತ್ತೊಂದು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ವಾದಿರಾಜರ ಪಾದ, ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರು, ಐದು ಲಿಂಗಗಳು ಹಾಗೂ ಒಂದು ನಂದಿಯ ಕೆತ್ತನೆಯ ಚಿತ್ರಣ ಕಾಣಬಹುದು. ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ, ವಿಶ್ವನಾಥ, ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ, ಅನಂತೇಶ್ವರ, ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ಅಲ್ಲಿರುವ ಐದು ಲಿಂಗಗಳು. ಇಲ್ಲೇ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಗಳು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಗುಹೆ, ಹನುಮನ ವಿಗ್ರಹ ಇದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಕಲ್ಲಿನ ಶಿಲಾ ಶಾಸನದ ಮೇಲೆ "ಶುಭಮಸ್ತು ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕ 1551 ಶ್ರೀಮುಖ ಸಂವತ್ಸರದ ವೇದನಿಧಿ ಶ್ರೀ ಪಾದಂಗಳು" ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ವೇದನದಿತೀರ್ಥರು-  ಲಿಂಗಗಳು ಹಾಗೂ ನಂದಿಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿರಬಹುದು. ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಕಡ್ಲೆ ಬೆಲ್ಲ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪ್ರಸಾದ ತಯಾರಿಸಿದಾಗ ದೇವರೇ ಅಶ್ವದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರ ಕುರುಹಾಗಿ ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕುದುರೆಯ ಕಾಲಿನ ಅಚ್ಚು ಇದ್ದು ಅದನ್ನು ಈಗಲೂ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಈ ತಪೋವನದ ಮತ್ತೊಂದು ನಿಸರ್ಗನಿರ್ಮಿತ ಅಚ್ಚರಿಯೆಂದರೆ ಯತಿಗಳು ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗುವ ಜಾಗ. ಬಂಡೆಕಲ್ಲೊಂದು ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಸವಕಳಿಯಾಗದೇ ಒಬ್ಬರು ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಒಳಗೆ ತೂರಿಕೊಂಡು ಹೊರಬರಬಹುದಾದಂತ ಕೆತ್ತನೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯನು ಕಾಣುವಂತೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಲು ಅನುವಾಗುವಂತೆ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಾದಿರಾಜ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ದಿನಂಪ್ರತಿ 21 ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಜಾಗವದು. ಇಂದಿನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿದ್ದರೆ ನೀರನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮನಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿ ಬಂದು ಒಂದು ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಬೇಕು. ಬೇಡಿಕೆ ಈಡೇರಿದರೆ ಮರುವರ್ಷ ಎರಡು ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. 
ಹಾಗೆಯೇ ಯತಿಗಳು ಅಲ್ಪ ಉಪಹಾರ ಮಾಡಿದ ಜಾಗವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡಬೇಕು. ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಜಾಗವೂ ಇದೆ. ಆ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರೆ ಯಾವುದೇ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಲ್ಲದ ಸುಂದರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯ ಕಂಪನದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ತಪೋವನಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬರಲಾಗದು. . ಗುರುಗಳು ಕರೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ. ಭೂತರಾಜರ ಮಹಿಮೆಯಿರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನೈತಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಸುಖವಾಗಿ ಬರುವಂತಹ ಜಾಗ ಇದಲ್ಲ್ಲ,  ಬರಬೇಕೆಂದರೆ ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ಬರಬೇಕು. ಬೆಂಗಳೂರು, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಭಾಗದ ಜನರೇ ಇಲ್ಲಿ ಜಾಸ್ತಿ ಬರುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬರುವಾಗ ಶಾಲ್ಮಲಾ ನದಿಯು ಹರಿದು ಬರುವಾಗ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿದು ತಪೋವನದ ಬಳಿಯ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮರದ ಬೇರುಗಳ ನಡುವಿನಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತಾಳೆ. ಆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ನೀರು ಕುಡಿದರೆ ಆಯಾಸವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತರದ್ದು. ಆ ನೀರಿನಿಂದ ಮುಖವನ್ನು ತೊಳೆದರೆ ಮುಖದಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಕಲೆಗಳು ತೊಲಗುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಕಾಂತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.


ಈ ಸ್ಥಳದ ಕುರಿತಂತೆ ಅನೇಕ ನೈಜ ಪವಾಡಗಳ ನಡೆದಿವೆ. ಸ್ವಯಂ ಅನುಭವಿಸಿದ ಭಕ್ತರು ಇಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ ನಾಯಿಯೊಂದು ದಾರಿ ತೋರಿಸಿದ ಅನುಭೂತಿ ಬಂದವರು, ಮಗು ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗ ಯತಿಗಳೇ ಮಗುವನ್ನು ಕಾಡಿನಿಂದ ಆಚೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಭವಿಸಿದ ಸಾಕ್ಷಿದಾರರು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಒಮ್ಮೆ ಬಂದ ಭಕ್ತಾಧಿಗಳು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬರಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಅಚ್ಚರಿಗಳ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ, ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಈ ತಪೋವನದ ಕುರಿತಂತೆ ಇರುವ ಸತ್ಯವೊಂದಿದೆ. ಎತ್ತಲೆತ್ತಲಿನಿಂದಲೋ ಬಂದು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ಜಾಗವೆಂದು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ನೋಡಿ ಹೋಗುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ, ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಪರಿಚಿತವಾಗಿರುವ ತಪೋವನ ಸ್ಥಳವು ಶಿರಸಿಯ ಬಹುತೇಕರಿಗೆ ನೋಡಿ ಗೊತ್ತೇ ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾದರೂ ಸತ್ಯ.
**************

to know more click here👇👇

********

to know more in kannada 

please CLICK 👇👇here

      ವಾದಿರಾಜರು 02

    ವಾದಿರಾಜ ಜಯಂತಿ

*******************

*************

|| ಹರೇ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ||

ಅಹಂ ನಕ್ಷತ್ರ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಸುಕ್ಷೇತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಕಾಶಯನ್ |

ತತ್ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಸಿನಃ ಸರ್ವೇ ಭಿಕ್ಷಾಮಾತ್ರಂ ದದುಶ್ಚ ಮೇ ||

ಈ ಅದ್ಬುತವಾದ ಮಂತ್ರ ಭಾವಿ ಸಮೀರ ಶ್ರೀ ಮದ್ವಾದಿರಾಜರ ಭುವನಾದ್ಭುತವಾದ ಸ್ವಪ್ನೋಪದಿಷ್ಟ ಗ್ರಂಥ

" ಶ್ರೀ ಸ್ವಾಪ್ನವೃಂದಾವನಾಖ್ಯಾನ " ದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನವಾಗಿದೆ.

ಲಾತವ್ಯನಾಮಕ ಶ್ರೀ ಗುರುರಾಜರು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ತಮ್ಮ ಋಜುತ್ವವನ್ನು ಬಹು

ಸುಂದರವಾಗಿ ತಾಯಿಯಂತೆ ಶುದ್ಧಾಂತಃಕರಣದಿಂದ

ಉಪದೇಶವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾವಿ ಬ್ರಹ್ಮರಾದ ಶ್ರೀ ರಾಜರು  ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ

ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇರು ಜೀವರಿರುವ ಕಡೆ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿಯ ಸದ್ಭಕ್ತರು ಅವರನ್ನು ಹೃತ್ಫೂರ್ವಕವಾಗಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ಬಲಿಗ್ರಹ ಶಬ್ದವಾಚ್ಯರಾದ ಗುರುರಾಜರಿಗೆ ಕರಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳನ್ನೆ ತಮ್ಮ ಜಪಮಣಿಗಳನ್ನಾಗಿಸಿ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಜಪ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ

 ಹಂಸ ಶಬ್ದವಾಚ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ನಮ್ಮನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಲಿ.

 ‌(received in WhatsApp)

*****

ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಹಯಗ್ರೀವಾಯ ನಮಃ

ಶ್ರೀ ಗುರುಭ್ಯೊ ನಮಃ

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜಾಯ ನಮಃ

ಶ್ರೀ ಭೂತರಾಜಾಯ ನಮಃ

ಶುಭದಿನ ಶುಭವಾರದ ಮಾಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ  ಫಾಲ್ಗುಣ ಬಹುಳ ತೃತಿಯಾ ದಿನದಂದು ಶ್ರೀ ಭಾವೀ ಸಮೀರ ವಾದಿರಾಜರ ಆರಾಧನೆಯ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕೃತಿಗಳ ರಸ ಪ್ರಶ್ನೊತ್ತರಗಳ ಸಂಗ್ರಹ .( ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ).

ತಪೋ ವಿದ್ಯಾ ವಿರಕ್ತ್ಯಾದಿ ಸದ್ಗುಣೌಘಾಕರನಾಹಮ್

ವಾದಿರಾಜ ಗುರೂನ್ವಂದೇ ಹಯಗ್ರೀವ ದಯಾಶ್ರಯಾನ್।।

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ (ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ )

ಹೆಸರೇನು .?

—ರಾಮಭಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಗೌರೀ ದೇವಿ

೨-

ವಾದಿರಾಜರ ನಾಮಧೇಯ  ಏನು- ?

-ಭೂವರಾಹ .

೩-ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಯಾವುದು .?

-ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಂಭಾಸಿ ಹತ್ತಿರ 

ಹೂವಿನಕೆರೆ .(ತೌಲವ ಸೀಮೆ).

೪-

ಗೌರೀದೇವಿಯು ತನಗೆ ಪುತ್ರ ಸಂತಾನವಾದರೆ ದೇವರಿಗೆ 

ಏನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಡುವೆನೆಂದು ಹರಕೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದರು.?

-ದೇವರಿಗೆ ಲಕ್ಷಾಭರಣಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಡುವೆ “ಎಂಬ ಹರಕೆ.

೫-ಭೂವರಾಹ ಜನಿಸಿದ ಗದ್ದೆಯನ್ನು ಯಾವ ಹೆಸರಿನಿಂದ 

ಕರೆಯುವರು.?

“ಗೌರಿಗದ್ದೆ ಯೆಂದು ಕರೆಯುವರು.

ಗುರುಭಕ್ತಿ ಬೇಕು ಹಿರಿಯರ ಕರುಣವಿರಬೇಕು

ಹರಿಕಥೆಗಳ ನಿತ್ಯ ಕೇಳುತಲೇ ಇರಬೇಕು

ವಿರಕುತಿ ಬೇಕು ವಿಷ್ಣು ಆರಾಧನೆಬೇಕು

ವಿಷಯ ನಿಗ್ರಹಬೇಕು ವರಮಂತ್ರ ಜಪ ಬೇಕು

ಸಿರಿ ಹಯವದನನ ಪರಮಾನುಗ್ರಹ ಬೇಕು.

(ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು).

*******

ಕಲಿಯುಗದ ಮಾನವನ ಆಯುಷ್ಯ  ಪ್ರಮಾಣ 120ವರ್ಷಗಳು.  ಅಷ್ಟು ದಿನ ಬಾಳಿದವರು ಬಹಳ ವಿರಳ.  ಇಂದಿನ ಕಥಾನಾಯಕರು ನೂರಿಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ ಬಾಳಿ ತೋರಿಸಿದವರು.  ಅಲ್ಲದೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಲ್ಲ.  ಉಡುಪಿಯ ಪರ್ಯಾಯ ಅವಧಿ ಬದಲಾವಣೆ, ಜೈನ ಮತ್ತು ಇತರೇ ರಾಜರು ಪ್ರಜೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮಾಡಿದವರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು.  ಸಂಭವಾಮಿ ಯುಗೇ ಯುಗೇ ಎಂಬ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ನುಡಿ ಸತ್ಯಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿದವರು.  ಅತಿಮಾನುಷ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ತೋರಿದವರು.  ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಭೂತಾರಾಧನೆಗೆ ಸಾತ್ವಿಕ ಕಳೆ ತಂದವರು ವಾದಿರಾಜರು.  ಒಂದೇ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಬದರಿಗೆ ಹೋಗಿ ತಾವು  ಮಾಡಿದ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಧ್ವರಿಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಸರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದ ಧೀರರು ವಾದಿರಾಜರು.

ಪರಶುರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉಡುಪಿ ಸಮೀಪ ಕುಂದಾಪುರದ ಬಳಿ ಕುಂಭಾಸಿ ಎಂಬ ಊರು ಇದೆ.  ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಎಂಟು ಮಠ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಕುಂಭಾಸಿ ಮಠವೂ ಒಂದು. ಈ ಮಠದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ಸೊದೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಮಠಕ್ಕೆ ಸೋದೆಮಠ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತು.  ಮಹಾಭಾರತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಕ್ಕೆ ಪಾಂಡವರು ಬಂದಾಗ ಕುಂಭಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಭೀಮಸೇನ ದೇವರು ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಕುಂಭಾಸಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತು.  ಈ ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪ ಹೂವಿನಕೆರೆ ಗ್ರಾಮವಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಗಣಪತಿ ಗುಡಿ ಇದೆ.  ಇಂಥ ಪವಿತ್ರ  ಊರಿನಲ್ಲಿ ರಾಮಾಚಾರ್ಯ ಸರಸ್ವತಿ ದಂಪತಿಗಳು ಇರುತ್ತಿದ್ದರು.

********

by ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ

ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 1 "

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ ಶ್ರೀಮದ್ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು  "

" ದಿನಾಂಕ : 24.02.2021 - ಶ್ರೀ ಶಾರ್ವರಿ ನಾಮ ಸಂವತ್ಸರ ಉತ್ತರಾಯಣ ಶಿಶಿರ ಋತು ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶೀ ಬುಧವಾರ - ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ವರ್ಧಂತಿ ಮಹೋತ್ಸವ [ ಜನುಮ ದಿನ ] " 

ರಾಗ : ಆನಂದಭೈರವಿ ತಾಳ : ರೂಪಕ 

ಭಾವಿ ಭಾರತೀ ರಮಣ -

ಬಾ ಬ್ಯಾಗನೆ । ಕರು ।

ವಾರಿಧಿಯೆಂದು ಕರದೆ ।

ಭಾವಿಸಿ ಬೇಡಿದ ಭಕ್ತರ್ಗೆ ।

ನವರತ್ನ ರಾಷಿಗಳಿತ್ತಾದ್ದು ಬಲ್ಲೆ -

ತಡವ್ಯಾತಕೋ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।। 

ಭಾವಿ ರುದ್ರಗೆ ಕೊಟ್ಟಿ 

ಭಾವಿ ಇಂದ್ರಗೆ ಕೊಟ್ಟೆ ।

ಭಾವಿ ರವಿಚಂದ್ರ-

ರಿಗಿತ್ತಿದೆಯೋ ।

ಭಾವ ಶುದ್ಧಿಯಿಂದ 

ಬೇಡುವೆ । ನಾ ।।

ನೋರ್ವ ನಿನ ಪಾದಾ ।

ಸೇವಿಪ ದಾಸರಾ 

ದಾಸರಣುಗ ಬಲ್ಲಿ ।। ಚರಣ ।। 

ಅವರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಾಗೆ -

ಕೊಡುಯೆಂದು । ಬೇ ।

ಡುವನಲ್ಲೊ ಜಿನಸಿಗೊಂ-

ದೊಂದೇ ಕೊಡು ಯೆನಗೆ ।

ನವರತ್ನ ಮಾಲಿಯು ಕಟ್ಟಿ 

ನಿನ ಕೊರಳಿಗೆ ।।

ಸವಿ ಮಾಡಿ ಹಾಕಿದೆ ।

ಇವು ಅಷ್ಟು ಕಟ್ಟಿ ನಿನ್ನ 

ಪಾದಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿದೆ ।

ದಿವಾನಿಶಿಯೊಳುಯಾ-

ದರದಿಂದ ನೋಡುವೆ ।। ಚರಣ ।। 

ಕೃಷ್ಣವಿಠ್ಠಲ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ ಗೃಹದಲ್ಲೇ ।

ಇದ್ದ ರತ್ನಗಳನಷ್ಟು ನೀ ವೈದಿದಿ ।

ಅಷ್ಟುರೂ ಪೇಳುವರು ಪಟ್ಟಣದವರೆಲ್ಲ ।।

ಕೊಟ್ಟರೊಳಿತು ಕಾಲು ।

ಕಟ್ಟಿಕೊಂಬುವೆ ಗುರುವೇ ।। ಚರಣ ।। 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ನೋಡುವ ಮುನ್ನ ಅವರ ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಅವಲೋಕಿಸೋಣ... 

" ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವ ಸಾದೃಶ " 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ವೃಂದಾವನವೇ ಅವರ ಮಧ್ವ ಸಾದೃಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 

ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಪೀಠ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ತಾವೇ ಸ್ವತಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. 

ಅವತಾರತ್ವೇನ ಜ್ಯೇಷ್ಠರಾದ ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಸಮ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಆಸೀನರಾಗಿರುವುದು ಅವರ ಮಧ್ವ ಸಾದೃಶ ಸೂಚಕವಾಗಿದೆ. 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ತಮಗೆ ಪ್ರಸನ್ನನಾದ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವದೇವರ ಪ್ರತಿಮೆಯಂತೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ - ಪ್ರತಿಷ್ಠಿಸಿ 8 ಮಠಗಳಿಗೂ ನೀಡಿ ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

ಅಂದಿನಿಂದ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವದೇವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಆಯಾ ಮಠಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಮೂಲ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಡನೆ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರ ಸಾದೃಶಕ್ಕೆ ದ್ಯೋತಕವಾಗಿದೆ. 

ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಬದರಿಕಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸದೇವರಿಂದ ಉಪದಿಷ್ಟರಾಗಿ ಅವರ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ದ್ವಾರಕೆಯಿಂದ ಬಂದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದಂತೆ - ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಕೂಡಾ ಬದರಿಕಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸದೇವರಿಂದ ಉಪದಿಷ್ಟರಾಗಿ ಅವರ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಬದರಿಕಾಶ್ರಮದಿಂದ ಶ್ರೀ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮದೇವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ವಿಮಾನ ಸಹಿತವಾಗಿ ಶ್ರೀ ಭೂತರಾಜರಿಂದ ತರಿಸಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸೋದಾಪುರ ( ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ) ದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು. 

ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು ತಿರುಕೋಯಿಲೂರುಯೆಂಬ ಊರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮದೇವರನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರುವಂತೆ - ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಸೋದಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಶ್ರೀ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮದೇವರ ಉಪಾಸನೆಯು ಋಜುಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವಿಹಿತವಾದ್ದರಿಂದ ಇದು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಸಮತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ.

****

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 2 "

 " ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಅವತಾರದ ಪೂರ್ವೇತಿಹಾಸ " 

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಂತೆ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೂ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವ ರೂಪಿ ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಒಂದು ರೂಪದಿಂದ ಶ್ವೇತದ್ವೀಪದಲ್ಲಿರುತ್ತಾ ವಿಶ್ವ ರೂಪಿ ಶ್ರೀ ಹರಿ ಸೇವಾ ತತ್ಪರರಾಗ - ಮಹಾ ಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಿ - ದೇವೋತ್ತಮರಾಗಿ ವೇದ ಸಮುದಾಯವನ್ನೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸರಿಯಾದ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತುರುವವರು. 

ಆ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೇ ಒಂದು ರೂಪದಲ್ಲಿ ದ್ವಾಪರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಆಣತಿಯಿಂದ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಶುದ್ಧ ಸದ್ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ರೂಪದಿಂದ ಅವತರಿಸಿದರು. 

ಕುಂಡಿನಿ ನಗರದಲ್ಲಿದ್ದ ಶುದ್ಧ ವಂಶದ ಸದ್ಧರ್ಮನಿಷ್ಠನಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ನಿತ್ಯವೂ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರು ಪ್ರೀತಲಾಗರೆಂದು ಮಹಾ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಸನ್ನೀಕರಿಸಿದರು. 

ಶ್ರೀ ಲಕ್ಸ್ಮೀನಾರಾಯಣರ ಪ್ರಸನ್ನತೆಯ ಫಲವಾಗಿ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತ್ತಮನು " ಸುದೈವ " ನೆಂಬ ಪುತ್ರ ರತ್ನವನ್ನು ಪಡೆದನು. 

ಈ ಪುತ್ರರತ್ನ ರೂಪದಿಂದ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ರುಕ್ಮಿಣಿಯರ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಅವತರಿಸಿದರು. 

ಆಗ ತಂದೆಯಿಂದ ವಿಧಿ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಉಪನಯನವಾಯಿತು. 

ಯಾರಿಂದಲೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗದ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ವ್ರತವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡು ಜನರನ್ನು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸ ತೊಡಗಿದರು. 

ಆಗ ಇವರು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧಿಕಾರಿ ಆದುದರಿಂದ ದ್ವಾಪರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸದೇವರು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೂ ಗೋಚರರಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಇವರು ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಸದೇವರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಸಕಲ ಶ್ರುತಿ ಸ್ಮೃತಿ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅನಾದಿಯಿಂದಲೂ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ್ದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸಿಕೊಂಡರು. 

ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರುಕ್ಮಿಣೀದೇವಿಯನ್ನು ಪರಮ ಪುರುಷನಾದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಧಾರೆಯೆರೆಯಬೇಕೆಂದು ಭೀಷ್ಮಕನು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದನು. 

ಆದರೆ ರುಗ್ಮಿಯು ತನ್ನ ತಂಗಿ ರುಕ್ಮಿಣಿಯನ್ನು ಶಿಶುಪಾಲನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ವಿವಾಹ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ; ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದ್ವೇಷಗಳಾದ ಸಾಲ್ವ, ಜರಾಸಂಧ ಮೊದಲಾದವರ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದು ವಿವಾಹ ದಿನವನ್ನು ನಿಶ್ಚೈಸಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಯೇ ಬಿಟ್ಟನು. 

ಹೀಗಿರಲು ರುಕ್ಮಿಣಿಯು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಂದ ಯಾವಾಗಲೂ ನಿತ್ಯ ವಿಯೋಗಿನಿಯಾಗಿದ್ದರೂ...

ಪ್ರಾಸೇ ನರೇಷು ಜನನೇ ನರವತ್ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ।

ಜ್ಞಾನಾದಿಗೂಹನಾಮಥಾsಧ್ಯಯನಾದಿರತ್ರ ।। 

ಅಂದರೆ......

ದೇವತೆಗಳು ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿವಾಗ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಜ್ಞನಾದಿಗಳನ್ನಡಗಿಸಿ ಅಧ್ಯಯನಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವುದು ದೇವತೆಗಳ ಮಹಾ ಧರ್ಮ ಯೆಂದಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ತಾನು ನಿತ್ಯ ಮುಕ್ತಳಾಗಿದ್ದರೂ; ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನೋಡುವವರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತನಗೆ ಶಿಶುಪಾಲನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲ. 

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನೇ ನನಗೆ ವರನಾಗಬೇಕು. 

ಅದಾಗುವ ಬಗೆ ಹೇಗೆ? 

ಯೆಂಬುದನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾ ದುಃಖ ದೂರಳಾದರೂ ದುಃಖಿಯಂತೆ ಚಿಂತಾತುರೆಯಾದಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. 

ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ತಮ್ಮಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ದೋಷ ರಹಿತನಾದ " ಸುದೈವ " ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಆದರಿಸಿ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ರುಕ್ಮಿಣಿಯು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೊಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಕೈಯಲ್ಲಿತ್ತು....

" ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತ್ತಮ! ಇಂದೊಂದು ಕೆಲಸವನ್ನು ನೀನೀಗ ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದಾಗಿದೆ ". 

ಈ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿದರೆ ನಿನಗೆ ಪುಣ್ಯರಾಶಿಯುಂಟಾಗುವುದು. 

ನೀನಿಲ್ಲಿಂದ ಹೀಗೆಯೇ ಈ ಪತ್ರವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ದ್ವಾರಕಾ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ ನಾನು ಬರೆದು ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಈ ಪತ್ರವನ್ನು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು.

*****

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 3 "

ಇಲ್ಲಿಂದ ದ್ವಾರಕಾ ಪಟ್ಟಣವು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ವಾಯುವೇಗದಿಂದ ಹೋಗಿ ಸೇರಲು ನಿನ್ನ ಹೊರತು ಇನ್ನ್ಯಾರಿಗೂ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ. 

ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿಯದಂತೆ ವಾಯುವೇಗದಿಂದ ದ್ವಾರಕಾ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಪತ್ರವನ್ನೀಯುವುದಲ್ಲದೇ ಶಿಶುಪಾಲನೊಡನೆ ಈ ವಿವಾಹ ಕಾರ್ಯವು ಕೈಗೂಡದಂತೆ ನೀನು ಬಹಳ ಸಹಾಸವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. 

ಅನಂತರ ಅತಿ ಜಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಿದ್ಧಿಸಿಕೊಂಡು ಬೇಗನೆ ಹಿಂದುರುಗಿ ಬಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿಸಬೇಕು ಹೊರಡು ಯೆಂದು ಅಜ್ಞಾಪಿಸಿದಳು ಎಂಬ ವಿಚಾರವು.. 

ಶ್ರೀ ಮದ್ಭಾಗವತದಲ್ಲಿ....

" ಕಶ್ಚಿತ್ ದ್ವಿಜವರ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ " 

ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿ...

" ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಂ ಹರೇಃ ಪದೋಃ ಸಕಾಶಮ ಸ್ವಯೋಜಯತ್ "

ಶ್ರೀ ರುಕ್ಮಿಣೀಶ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ.....

" ಅಜಯಾ ಪ್ರೇಷಿತಂ ಪತ್ರಂ ದ್ವಿಜಃ ಕಶ್ಚಿದುಪಾಹರತ್ " 

ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಮುಂದಿನ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ಪದವಿಗೆ ಬರತಕ್ಕವನು ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾರೂ ಅರಿಯದಂತೆ ಆ ವಿದರ್ಭ ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಟು ಕ್ಷಣ ಮಾತ್ರದಿಂದ ದ್ವಾರಕಾ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ನೋಡಿ ಆನಂದ ತುಂದಿಲನಾಗಿ ಕರ್ತವ್ಯ ಪರಾಜ್ಗ್ಮುಖನಾಗಿರುವಾಗ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ತಾನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪ್ರಿಯನೆಂಬುದನ್ನು ತನ್ನ ಆಚಾರದಿಂದ ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಆಸನದಿಂದ ಎದ್ದು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ದಿವ್ಯಾಸನದಲ್ಲಿ ಕೋಡಿಸಿದನು. 

ಅನಂತರ ದೇವತೆಗಳು ತನ್ನರ್ಚಿಸುವಂತೆ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೊತ್ತಮನ ಸತ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಿದನು. 

ಆಗ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೊತ್ತಮನು ತಾನು ಬಂದ ಕಾರಣವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ರುಕ್ಮಿಣೀದೇವಿಯು ತನ್ನೊಡನೆ ಕೊಟ್ಟು ಕಳುಹಿಸಿದ ಪತ್ರವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದನು. 

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಆ ಪತ್ರವನ್ನು ಆದರದಿಂದ ಓದಿ ಈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೊತ್ತಮನಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತಮ ಜ್ಞಾನ - ಧೈರ್ಯ - ಸ್ಥಿರತೆ - ವಿರಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡು ರಾಮಾವತಾರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಹನುಮಂತನಲ್ಲಿರುವ ಗುಣಗಳಿಂದ ಶ್ರೀ ರಾಮನು ಸಂಪ್ರೀತನಾಗಿದ್ದಂತೆ ಈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೊತ್ತಮನಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರೀತನಾದನು. 

ಅನಂತರ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ತನ್ನ ದಿವ್ಯ ರಥವನ್ನು ಶೃಂಗರಿಸಿ ಉತ್ತಮ ಅಶ್ವಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ಅತಿ ವೇಗದಿಂದ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನೊಡನೆ ಕುಂಡಿನಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸೇರಿದನು. 

ಈ ಕಡೆ ರುಕ್ಮಿಣೀದೇವಿಯು ಲೋಕ ರೀತಿಯಿಂದ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಕ್ಷಣ ಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಬಾಗಿಲನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಬರುವುದನ್ನೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಮದುವೆಯ ಮುಹೂರ್ತವೂ ಸನ್ನಿಹಿತವಾಗಿರುವುದು. 

ನಾನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಮೊದಲು ಕಳಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. 

ಹೋದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಂದಂತಿಲ್ಲ. 

ಇದಕ್ಕೇನು ಕಾರಣ? 

ಯೆಂದು ನಾನೆಷ್ಟು ಯೋಚಿಸಿದರೂ ತಿಳಿಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಹೀಗೆ ವಾಯುವೇಗದಿಂದ ಹೋದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತ್ತಮರು ಮುಂದೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಪದಾರ್ಹರೆಂದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ ಭಕ್ತಿ ವಿರಕ್ತಿಗಳು ಅತಿಶಯವಿದ್ದುದರಿಂದಲೂ; ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸರಿಂದಲೇ ಶಿಕ್ಷಿತರಾದುದರಿಂದಲೂ; ಋಜು ಗಣರೆನ್ದು ಖಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ. 

ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರಿಗೆ ಅವತಾರವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಅವತಾರ ಅಲ್ಲವೆಂಬುದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. 

ಶ್ರುತಿ - ಸ್ಮೃತಿ ಸಿದ್ಧರಾದ ಹನುಮ ಭೀಮ ಮಧ್ವರೆಂಬ ಮೂರು ಅವತಾರಗಳ ಹೊರತಾದ ಅವತಾರಗಳು ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ. 

ಆದುದರಿಂದ ಈ ಮಹಾತ್ಕಾರ್ಯ ಸಾಧಕರು ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೇ ಯೆಂದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ.

******

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 4 "

 " ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು ಭಾವಿ ವಾಯುದೇವರು " 

" ಪ್ರಮಾಣಗಳು " 

" ಋಕ್ಸಂಹಿತಮ್ " ವಚನದಂತೆ...

ವಾದಿರಾಜಾಭಿದಂ ರೂಪಂ 

ದಶಪ್ರಮತಿ ಸಂಜ್ಞಿತಮ್ ।। 

" ಛಾಂದೋಗ್ಯಭಾಷ್ಯಮ್ "

ಗುಹ್ಯದೇಶಾ ಬ್ರಹ್ಮಪದೇ ಯೋ 

ಯೋಗ್ಯಾ ಯೋಗ್ಯಾ ದೇವತಾ ಗುಣಾಃ ।

ಸರ್ವೇ ಗುಹ್ಯೋಪದೇಷ್ಟಾರಃ 

ಸರ್ವೇಷಾಂ ಗುರುವೋ ಹಿ ತೇ ।। 

" ಬ್ರಹ್ಮ ವೈವಸ್ವತ ಪುರಾಣ "....

ವ್ಯಾಸ ಸೇವಾರತೋ ನಿತ್ಯಂ 

ವಾದಿರಾಜ ಋಜುರ್ಯತಿಃ ।। 

" ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ "...

ತತ್ಪೂರ್ವಮಸ್ಯ ವಂಶೇ ತು 

ಋಜುಸ್ಥೋಹಿ ಸುರೇಶ್ವರಃ ।

ವಾದಿರಾಜಯತಿರ್ಭೂತ್ವಾ

ಚೈತದ್ವಿಸ್ತಾರಯಿಶ್ಯತಿ ।। 

" ಸ್ಕಾಂದ ಪುರಾಣ "

ಸಹೋರೂಪಸ್ಯ ದೇವಸ್ಯ 

ಲಾತವ್ಯಸ್ಯ ಬಲಾತ್ಮಕಮ್ ।

ರೂಪತ್ರಯಾವತಾರಯ 

ನಿಹಿತಂ ಹರಿಣಾ ಸ್ವಯಮ್ ।।

ಅಂಡಾದ್ಬಹಿಃ ಸ್ಥಿತಂ ಮೂಲಂ 

ಸತ್ಯಲೋಕಸ್ಥಿತಂ ಮಹತ್ ।

ಗೃಹೀತ್ವಾ ರುಕ್ಮಿಣೀಪತ್ರಂ 

ಕೃಷ್ಣಾ೦ತಿಕಮುಪಾಗತಮ್ ।

ವಾದಿರಾಜಭಿದು ಚೇತಿ 

ಮೂಲಭೇದ ವಿವರ್ಜಿತಮ್ ।। 

ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೆಂಬ ಋಜು ದೇವತೆಯು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಹೊರಗೆ ಬಲ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕವಾದ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪದಿಂದ ಶ್ರೀ ಹರಿ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. 

ಒಂದಾವತಾರದಿಂದ ಸತ್ಯಲೋಕದಲ್ಲಿರುವವರೂ; ಎರಡನೆಯ ಅವತಾರದಿಂದ ರುಕ್ಮಿಣೀ ಪತ್ರವನ್ನು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತಂದು ಒಪ್ಪಿಸಿದವರೂ; ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರೆಂಬ ಅವತಾರದಿಂದ ಶ್ರೀಮಧ್ವಮತೋದ್ಧಾರಕರೂ ಆಗಿರುವರೆಂದು ತಾತ್ಪರ್ಯ! 

" ವಾಮನ ಪುರಾಣ "

ವಾಯುಸ್ಥಾನ ಸಮಾರೋಪ 

ಯೋಗ್ಯೋಯಂ ಯತಿ ರೂಪವಾನ್ ।

ಆಕಲ್ಪಂ ಬ್ರಹ್ಮಣ 

ಕೃಷ್ಣಾ ಪ್ರಸಾದೈಕ ಭಾಜನಂ

ಕೃಷ್ಣಾರ್ಚಕೋ ಯತಿರ್ಭೂತ್ವಾ 

ವಾದಿರಾಜೋವದಿಷ್ಯತಿ ।। 

ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೆಂಬ ಋಜು ದೇವತೆಯ ದೇಹ 32 ಸತ್ಪುರುಷ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದುದಾಗಿ ಪ್ರತಿಯುಗದಲ್ಲಿಯೂ ಕ್ಲುಪ್ತವಾಗಿದೆ.

*****

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 5 "

 " ಗರುಡಪುರಾಣ " ದನ್ವಯ...

 ಯಾವತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಚಾಸ್ತಿ ಮೇ 

ವಾಸುದೇವೇ ತಾವತ್ ಜ್ಞಾನಂ 

ವಾಯುದೇವಸ್ಯ ಚಾಸ್ತಿ ।

ಯಾವತ್ ಜ್ಞಾನಂ ವಾಯುದೇವಸ್ಯ 

ಚಾಸ್ತಿ ತಾವತ್ ಜ್ಞಾನಂ 

ಚಾಸ್ತಿ ವೈತದ್ರುಜೋನಾಮ್ ।। 

ಅಂದರೆ....

ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮ ನೆನಿಸಿದ ನನಗೆ - ಶ್ರೀ ವಾಸುದೇವನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿದ್ದಷ್ಟು ಜ್ಞಾನವು ವಾಯುದೇವರಿಗೂ ಇರುವುದು. 

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಿಗಿದ್ದಷ್ಟು ಜ್ಞಾನವು ಸಕಲ ಋಜುಗಳಿಗೂ ಇರುವುದು ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನದಂತೆ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಂತೆ ಈ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರೂ ಸಮರ್ಥರು. 

ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರೂ ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಾಕೃತ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ಆಜ್ನಾಪಿಸುವುದು ಉಚಿತವೆಂದು ಯೋಚಿಸಿ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ವಾಯುಗಳ ವೈಭವವನ್ನು ಈ ಲಾತವ್ಯರಿಗೆ ಕೊಡಿಸಿದನು. 

ಅನಂತರ ಶ್ವೇತದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹಯಾಸ್ಯನು ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಿ ಪ್ರಸನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಂದಸ್ಮಿತ ವದನನಾಗಿ ಲಾತವ್ಯ ಋಜುವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಬೀರುತ್ತಾ ಸಮೀಪಕ್ಕೆ ಕರೆದು....

ಲಾತವ್ಯನೇ! 

ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರತಕ್ಕ ಸಾತ್ವಿಕ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಜನರು ದುಷ್ಟ ದೈತ್ಯರ ಉಪಟಳದಿಂದ ಕಂಗೆಟ್ಟಿರುವರು. 

ಆದುದರಿಂದ ನೀನು ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿ ಶರ್ವನ ವರದಿಂದ ಗರ್ವಿತರಾದ ದುಷ್ಟರನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿ ಅವರ ದುರ್ಮತಗಳನ್ನು ದೂಷಿಸಿ ಸದ್ಗ್ರಂಥಗಳ ರಚನೆಯಿಂದ ಇಂದಿರಾಪತಿಯ ಗುಣಗಳು ಜನರಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿ ವಾಯುದೇವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ವೇದಾಂತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸು. 

ಭಕ್ತ ಜನರಿಗೆ ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸು. 

ಇದರಿಂದ ನನಗೆ ಪ್ರೀತಿಯಾಗುವುದು ಎಂದು ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದನು. 

ಈ ತರದ ಶ್ರೀ ಹರಿ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರು ಪೂರ್ಣ ಸದ್ಭಾಕ್ತಿಯಿಂದ ಶಿರದಲ್ಲಿ ಅಂಜಲಿಯನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡರು. 

ಆಗ ವೇದಾಂತ ವಿದ್ಯೆಯ ರಕ್ಷಣೆಗೋಸ್ಕರ ಮಹಾ ವೈಭವದಿಂದ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರಿಗೆ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ವಾಯುಗಳ ಸೇರಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ಮಾಡಿದರು.ಅನಂತರ ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯರು ತನ್ನಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವ ರೂಪವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾ ಭಕ್ತಿ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಗೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗವೆರಗಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ವಿಶೇಷ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಯಾಜ್ಞೆಯಂತೆ ಸ್ವಧರ್ಮದ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಲು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದರು. 

ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವನು ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ತೋರಿದ ಕಾರುಣ್ಯವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾ ತಮ್ಮ ಉಪಾಸ್ಯಮೂರ್ತಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಹಯಗ್ರೀವನ ದಶಾವತಾರಗಳನ್ನೂ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಹೀಗೆ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

" ಹರಿಪ್ರಸಾದಾಂಕಿತ : ಹಯವದನ " 

ರಾಗ : ಶಂಕರಾಭರಣ ತಾಳ : ಆದಿ 

ಕೊಂಡಾಡಲಳವೇ 

ನಿನ್ನಯ ಕೀರ್ತಿ । ಭೂ ।

ಮಂಡಲದೊಳಗೆ 

ಹಯಗ್ರೀವ ಮೂರ್ತಿ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।। 

ವೇದಂಗಳ ಜಲದಿಂದ 

ತಂದೆ । ನೀ ।

ಪೋದ ಗಿರಿಯ ಬೆನ್ನೊ-

ಳಾಂತು ನಿಂತೆ ।

ಮೇದಿನಿಯ ಕದ್ದೊ-

ಯ್ದನಾ ಕೊಂದೆ । ಸಂ ।

ವಾದದಿಂದ ಕಂಬ-

ದಿಂದಲಿ ಬಂದೆ ।। ಚರಣ ।। 

ಚರಣಾಗ್ರದಲಿ ನದಿಯನು 

ಪೆತ್ತೆ ತೀಕ್ಷ್ಣ ।

ಪರಶು ಪಿಡಿದು 

ಬಾಹುಜರ ಕಿತ್ತೆ ।

ನೆರೆ ನಂಬಿದಗೆ 

ಸ್ಥಿರ ಪಟ್ಟವನಿತ್ತೆ । ದೊಡ್ಡ ।

ದುರುಳ ಕಾಳಿಂಗನ 

ಶಿರದಿ ನಿಂತೆ ।। ಚರಣ ।। 

ಪತಿವ್ರತೆಯರ 

ಮಾನ ಭೇದನ ।

ಚತುರ ತುರಗವೇರಿ 

ನಲಿವನ ।

ಕ್ಷಿತಿಯೊಳುತ್ತಮ 

ವಾದಿರಾಜನ ಸ್ವಾಮಿ ।

ಸತತ ರಕ್ಷಿಪ ಶ್ರೀ 

ಹಯವದನ ।। ಚರಣ ।।

*****

" ಶ್ರೀ ಭಾವಿಸಮೀರ - 6 "

" ಬ್ರಹ್ಮ ಪದವಿಯ ಯೋಗ್ಯರಾದವರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರು " 

ಸತ್ಯಲೋಕದ ರಾಜಧಾನಿಯೂ ವೈಜಯಂತೀಪುರವು. 

ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರೇ ಸತ್ಯಲೋಕೇಶರು. 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು ಋಜುಗುಣಸ್ಥರಾಗಿದ್ದು ಬ್ರಹ್ಮ ಪದ ಯೋಗ್ಯರಾದುದರಿಂದ ಅವರು ನೆಲೆಸಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸತ್ಯಲೋಕವೆಂದು ಅವರ ಸಾನಿಧ್ಯ ವಿಶೇಷದಿಂದ ಭಾವಿಸಬೇಕು. 

ಋಜುಗುಣಸ್ಥರೆಂದರೆ...

ಬ್ರಹ್ಮತ್ವ ಯೋಗ್ಯ ಜೀವಾಸ್ತು 

ಋಜುವೋ ನಾಮ ಕೀರ್ತಿತಾ ।

ಅನಾದಿ ಕಾಲತಃ ಸರ್ವೇ 

ದೋಷಹೀನಾ ಗುಣಾಧಿಕಃ ।

ಪ್ರಾಣಸ್ಯನಾsಸುರಾವೇಶಃ 

ಆಖಣಾಶ್ಮ ಸಮೋಹಿಸಃ ।।

 ಯೆಂಬ ಪ್ರಮಾಣದಂತೆ ಸೃಷ್ಠಿಗೆ ಬಂದ ಋಜುಗುಣಸ್ಥರು 100 ಕಲ್ಪ ಗುಣಸ್ಥರಾಗಿದ್ದು - 01 ನೇ ಕಲ್ಪದಿಂದ " ಕಲ್ಕಿ " ಯೆಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಾರಾಂಭಿಸಿ - 96ನೇ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ " ವ್ಯಕ್ತವ್ಯ " ರೆಂದೂ - 97 ನೇ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ " ಗವ್ಯ " ನಾಮದ ವರೆಗೆ ಬೇರೇ ಬೇರೇ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾ; - 98ರಲ್ಲಿ " ಲಾತವ್ಯರು " ಎಂದೂ - 99ರಲ್ಲಿ  " ವಾಯು " ವೆಂದೂ - 100ನೇ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ " ಬ್ರಹ್ಮ " ನೆಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ.

100 ಕಲ್ಪಗಳು ಮುಗಿದ ತರುವಾಯ ಕೊನೆಯದಾದ ಬ್ರಹ್ಮ ಪದವಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ. 

ಇವರಿಗೆ ಸೃಷ್ಟ್ಯಾರಬ್ಧ ಮೋಕ್ಷ ಪರ್ಯಂತವಾಗಿ ಜ್ಞಾನ ವೃದ್ಧಿಯೇ ಹೊರತಾಗಿ ತಿರೋಧಾನ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. 

ಈ ಸಾಲಿಗೆ ಸೇರಿದವರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು.

" ಶ್ರೀ ವಾಮನ ಪುರಾಣೋಕ್ತ ಋಜು ನಾಮಾವಲಿ: " ಯಲ್ಲಿ.... 

ವ್ಯಕ್ತವ್ಯಶ್ಚೈವ ಗವ್ಯಶ್ಚ ಲಾತವ್ಯಶ್ಚ ತಥೈವ ಚ ।

ವಾಯುಶ್ಚೈವ ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯೇವಂ ಪಂಚಾಶದೀರಿತಾ: ।।

ಈ ಧರೆಗಿಳಿದ ಕಾಮಧೇನುಗಳೆಂಬ ಋಜುಗಳು... 

1. ಶ್ರೀ ವಿಬುಧೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಿಜಯೀ೦ದ್ರ ತೀರ್ಥರು ಋಜು ೯೬ನೇ ಪದಸ್ಥ " ಶ್ರೀ ವ್ಯಕ್ತವ್ಯ " ರೆಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತರು. 

2. ಶ್ರೀ ವೇದನಿಧಿ ತೀರ್ಥರು ಋಜು ೯೭ನೇ ಪದಸ್ಥ " ಶ್ರೀ ಗವ್ಯ " ರೆಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತರು. 

3. ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥರು ಋಜು ೯೮ನೇ ಪದಸ್ಥ " ಶ್ರೀ ಲಾತವ್ಯ " ರೆಂದೂ - ಭಾವಿಸಮೀರರೆಂದೂ ಪ್ರಖ್ಯಾತರು. 

4. ಶ್ರೀ ಹನುಮಂತದೇವರು - ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರು - ಶ್ರೀಮನ್ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು  ಋಜು ೯೯ನೇ ಪದಸ್ಥ " ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವ " ರೆಂದು - ಭಾವಿ ಬ್ರಹ್ಮರೆಂದೂ ಪ್ರಖ್ಯಾತರು.

by ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ

   ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

****

ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಏನಿರಬೇಕು?

(ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಕಿವಿ ಮಾತು)

       ಸಾಧಕರಾದ ಜೀವರು ನಿತ್ಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಿಷಿದ್ಧವಾದ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಿಷಿದ್ಧವಲ್ಲದ, ಭಗವಂತನಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಕರ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಿ(ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ) ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು. ಈ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಭಗವಂತನೇ ಮಾಡಿ ಮಾಡಿಸುವನಾದ್ದರಿಂದ ಅವನಲ್ಲಿ ನಾವು ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಪೂಜ್ಯಚರಣರು ಈ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾರ್ಥನಾದಶಕ ವೆಂಬ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇವುಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಇಲ್ಲಿದೆ:

1. ಭಗವಂತನೇ! ಅಯೋಗ್ಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಹರಿದು ಹೋಗದಂತೆ ಮಾಡು. ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನ ಚಂಚಲತೆಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡು. ದುರಾಶೆಯನ್ನು ದೂರಮಾಡು.

2. ನನಗೆ ದುರ್ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಕೊಡಬೇಡ. ದುಃಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಬೇಡ. ನನ್ನಲ್ಲಿರುವ ದುರಭಿಮಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಬಿಡು. ದುಸ್ಸಂಗದಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ದೂರವಿಡು.

3. ದುರ್ಜನರ ಸಂಪರ್ಕ ಆಗದಂತೆ ಮಾಡು. ದುಷ್ಕರ್ಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ನಾಶಮಾಡು. ವ್ಯರ್ಥವಾದ ಲೋಕಸಂಚಾರದಿಂದ ನನ್ನ ಕಾಲುಗಳು ದೂರವಿರಲಿ. ಪರಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಕಾಮುಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡುವಂತೆ- ನನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಬೇಡ.

4. ನನ್ನ ಕೈಗಳು ದುಷ್ಟರಿಂದ ಬರುವ ಅನ್ಯಾಯದ ದ್ರವ್ಯವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಪ್ರೇರಿಸಬೇಡ. ನನ್ನ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು, ಅಗಮ್ಯಗಮನವನ್ನು ಮಾಡದಂತೆ ಆಗಲಿ. ನನ್ನ  ಮೂಗು ಹೇಯವಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮೂಸದಂತೆ ಮಾಡು.

5. ನನ್ನ ನಾಲಿಗೆ ಹಾಳು ಹರಟೆ ಹೊಡೆಯದಂತೆ ಮತ್ತು ನಿಷಿದ್ಧ ಅನ್ನವನ್ನು ತಿನ್ನದಂತೆ ಮಾಡು. ನನ್ನ ಕಿವಿಗಳೆರಡೂ ಕೆಟ್ಟ ಸುದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ದುಷ್ಟಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಕೇಳದಂತೆ ಮಾಡು.

6. ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ನಿನ್ನ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಯೋಗ್ಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಲಿ. ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ನಿನ್ನಿಂದ ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟದ್ದರಲ್ಲಿ ಸಂತೃಪ್ತಿಹೊಂದಲಿ. ಅದು ಚಂಚಲರಹಿತವಾಗಿ ನಿನ್ನಲ್ಲೇ ನೆಟ್ಟಿರಲಿ.

7. ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡು. ಸಚ್ಛಾಸ್ತ್ರಗಳ ಪುನಃ ಪುನಃ ಅಭ್ಯಾಸ, ಆವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಆಸಕ್ತಿ ನೀಡು. ಸತ್ಸಂಗ ಹಾಗೂ ಸತ್ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನನ್ನಿಂದ ಆಗುತ್ತಿರುವಂತೆ ಮಾಡು. ನನ್ನ ಪಾದಗಳೆರಡೂ ನಿನ್ನ ಅಧಿಷ್ಠಾನಗಳೆನಿಸಿದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಯಾತ್ರೆಗೈಯುವಂತೆ ಮಾಡು.

8. ನನ್ನ ಕಿವಿಗಳು ಶ್ರೀಮಧ್ವರ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಕೇಳುವಂತೆ ಪ್ರೇರಿಸಿ, ಅದರಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸು. ಹಯಗ್ರೀವ ಸ್ವಾಮಿಯೇ ನನ್ನ ಎರಡೂ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನಿನ್ನ ದರ್ಶನ ಕೊಂಬುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿತವಾಗಲಿ.

9. ನನ್ನ ಕೈಗಳೆರಡು ನಿನ್ನ ಪೂಜೆ ಹಾಗೂ ಮಧ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವಂತೆ ಮಾಡು. ನನ್ನ ನಾಲಿಗೆ ನಿನ್ನ ಗುಣಕಥನ, ನಾಮಸ್ಮರಣ ಹಾಗೂ ನಿನ್ನ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನೇ ಉಣ್ಣುವಂತೆ ಮಾಡು.

10. ನನ್ನ ಮೂಗು ನಿನಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ನಿರ್ಮಾಲ್ಯ, ಗಂಧ,‌ತುಳಸಿ, ಹೂಗಳನ್ನು ಆಘ್ರಾಣಿಸಲಿ. ನನ್ನ ತಲೆ ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಲಿ. ನನಗೆ ನಿನ್ನ ಜ್ಞಾನ, ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಇವುಗಳಿಗೆ ಬಾಧಕವಾಗದಂತೆ -ಪಶು,‌ಪುತ್ರ, ಸಂಪತ್ತುಗಳನ್ನು

ಕೊಡು.

      ಹೀಗೆ ನಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಮುಂಜಾನೆ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಹಾಗೂ ಸಾಯಂಕಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವರೋ ಅವರಿಗೆ ಶ್ರೀಹಯಗ್ರೀವರೂಪಿ ಭಗವಂತನು ಎಲ್ಲ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನಿತ್ತು ಸರ್ವದಾ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.

ಕೃಪೆ: ಶ್ರೀ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಸು.ಮಠದ ಇವರ ಭಗವತ್ತತ್ತ್ವ ಚಿಂತನೆಯಿಂದ.

**

ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿ, 

 ಭಾವೀಸಮೀರ ಶ್ರೀ ಮದ್ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಜಯಂತಿ 

ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ವರ್ಧಂತಿಯ ಪುಣ್ಯ ದಿನದಂದು, ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರ ಬಗ್ಗೆ ಬನ್ನಂಜೆಯವರು ಬರೆದ ಒಂದು ಹಳೆಯ ಲೇಖನ. 

ವಿಶ್ವತೋಮುಖಿ ವಾದಿರಾಜರು 

- ಲೇಖನ - ಡಾ. ಬನ್ನಂಜೆ ಗೋವಿಂದಾಚಾರ್ಯ

ಶ್ರೀಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಬಳಿಕ ತತ್ವವಾದದ ಪ್ರವರ್ತಕರಾಗಿ ಮೆರೆದು ಭಾರತದ ಭಕ್ತಿಪಂಥದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. ಪರಮ ಧಾರ್ಮಿಕರಾಗಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಧಕರಾಗಿ ಬದುಕಿದ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರ ಹೆಸರು ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟಮಠಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ಸೋದೆ ಮಠದೊಂದಿಗೇ ಒಂದಾಯಿತು. ಮಹಾನ್‌ಸಂತ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಲೇಖನವಿದು...

ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ನೆಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಡಿ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೪೮೦-೧೬೦೦) ಸ್ವೇಚ್ಛೆಯಿಂದ ದೇವಲೋಕಕ್ಕೆ ನಡೆದ ಮಹಾನ್‌ಯೋಗಿ, ಯೋಗಿಗಳ ರಾಜ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

 ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರಿಗೊಲಿದ ಕಡೆಗೋಲ ಕೃಷ್ಣ ನೆಲೆನಿಂತ ಉಡುಪಿಯ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಚಿನ್ನದ ಮೆರುಗನ್ನಿತ್ತವರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು. 

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಜತೆಗೆ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಬದುಕಿಗೊಂದು ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನಿತ್ತು ಲೌಕಿಕಕ್ಕೆ ಅಲೌಕಿಕದ ಬೆರಗನ್ನಿತ್ತವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ಕನಕದಾಸರಿಗೊಲಿದು ಕೃಷ್ಣ ಅವರಿಗೆ ದರ್ಶನವಿತ್ತ ಗೋಡೆಯ ಬಿರುಕಿನಲ್ಲೆ ಕಿಂಡಿಯೊಂದನ್ನಿರಿಸಿ, ಅದನ್ನು "ಕನಕನ ಕಿಂಡಿ’ ಎಂದು ಕರೆದು, ಕೃಷ್ಣನ ಮೊದಲ "ಧೂಳಿ ದರ್ಶನ’ ಅದರ ಮೂಲಕವೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ತಂದು, ಕನಕ ಭಕ್ತಿಗೆ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲೊಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೂರದರ್ಶಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. 

ಕನಕದಾಸರು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಗೆರಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಬಲಿ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಕೃಷ್ಣನ ನಿತ್ಯಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ "ಗೆರಟೆ ಗಂಜಿ’ ಸಮರ್ಪಣೆ ನಡೆಯುವಂತೆ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ ಇತಿಹಾಸ ಪುರುಷ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ವೇದಾಂತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾದ "ತೀರ್ಥ’ ಪದವನ್ನು ತೊರೆದು ಬರಿದೆ ಬಿಡಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಂತೆ "ವಾದಿರಾಜ’ರೆಂದೆ ಕರೆಸಿಕೊಂಡ ಮಹಾನ್‌ವಿರಕ್ತ ಶಿಖಾಮಣಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ಹೂವಿನಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಅರಳಿ, ಜಗದಗಲಕ್ಕೆ ಕಂಪು ಬೀರಿದ ಬಂಗಾರದ ಹೂವು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ದುಷ್ಟರಿಗೆ, ದುರಹಂಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಾಗರಹಾವು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. 

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ದೇವರ ನಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಸೆದು ಮಡಿವಂತಿಕೆಯ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಮಂತ್ರ ನುಡಿಸಿದವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. 

ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪೂಜೆಗೂ, ವೇದಮಂತ್ರಗಳ ಜತೆಗೆ, ಕನ್ನಡದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಸೆದು, ಅದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪುವ ರಾಗಗಳನ್ನು ಬೆಸೆದು, ಅದನ್ನು ಹಾಡುವ ಭಾಗವತರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ಕೃಷ್ಣನ ಮುಂದೆ ತಾನೆ ಹಾಡುತ್ತ, ನಿರ್ಮಾಲ್ಯದ ತಟ್ಟೆ ತಲೆಯ ಮೇಲಿರಿಸಿ ನಾಟ್ಯವಾಡುವ ಪರಿಯನ್ನು ರೂಢಿಗೆ ತಂದ ಭಕ್ತ ಶಿರೋಮಣಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು.

ತತ್ವವಾದಿಗಳಿಗೆಲ್ಲ ರಾಜರಾಗಿ ಮೆರೆದವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. 

ಆದರೂ ಅವರು ತನ್ನ ಹೆಸರಿಗೆ ಹೊಸತೊಂದು ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ -

ವಾದೀ ಮಧೋ ಯಸ್ಯ ರಾಜಾ

ಸೋಽಹಂ ತಸ್ಯ ಕೃಪಾಬಲಾತ್‌|

ವಾದಿರಾಜೋ ನ ಸ್ವಶಕ್

ವೀಣೇವ ರಣಯಾಮಿ ತತ್‌|| 

(ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು ನಿಜವಾದ ವಾದಿಗಳು. ಅವರು ನನಗೆ ರಾಜ. ಅದಕೆಂದೆ ನಾನು ವಾದಿರಾಜ. ಇದು ಅವರ ಕೃಪೆಯ ಬಲ ಹೊರತು ನನ್ನ ಸ್ವಂತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಲ್ಲ. ಅವರು ವೈಣಿಕ. ನಾನು ಅವರು ನುಡಿಸಿದಂತೆ ನುಡಿವ ವೀಣೆ.) 

ವಿದ್ಯಾ ದದಾತಿ ವಿನಯಂ ಎಂಬ ಮಾತಿಗೆ ಬೇರೆ ನಿದರ್ಶನ ಬೇಕೆ? ದೊಡ್ಡವರ ಸೌಜನ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಿಲ್ಲ. ಸಣ್ಣವರು ದೊಡ್ಡಸ್ತಿಕೆಯ ನಾಟಕವಾಡುತ್ತಾರೆ. ದೊಡ್ಡವರು ಸಣ್ಣವರಿಗಿಂತ ಸಣ್ಣವರಾಗಿ, ಮಗುವಿಗಿಂತ ಮಗುವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ "ಸಣ್ಣಸ್ತಿಕೆ’ಯೇ ದೊಡ್ಡಸ್ತಿಕೆಯ ದೊಡ್ಡ ಲಕ್ಷಣ. 

ಧರ್ಮರಾಜನ ರಾಜಸೂಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ , ಬಂದ ವಿಪ್ರರ ಕಾಲು ತೊಳೆಯುವ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ನಿಂತನಂತೆ. ಕೃಷ್ಣ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಇದೊಂದು ಮಾದರಿ. ವಾದಿರಾಜರು ಇಂತ ಆದರ್ಶದ ಬದುಕನ್ನು ಬದುಕಿದವರು. 

ಒಂಭತ್ತು ಶಿಷ್ಯರು  

ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದವರು, ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರಾದವರು ಒಂಭತ್ತು ಮಂದಿ. ನಮಗೆ ಈಗ ದೊರೆತ ಆಧಾರದಂತೆ ಈ ಯತಿಗಳ ಸಂನ್ಯಾಸ ಕ್ರಮ ಹೀಗಿದೆ- 

೧. ಶ್ರೀ ಹೃಷಿಕೇಶ ತೀರ್ಥರು

೨. ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭ ತೀರ್ಥರು

೩. ಶ್ರೀ ಜನಾರ್ದನ ತೀರ್ಥರು

೪. ಶ್ರೀ ನರಹರಿ (ನರಸಿಂಹ) ತೀರ್ಥರು

೫. ಶ್ರೀ ಉಪೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು

೬. ಶ್ರೀ ವಾಮನ ತೀರ್ಥರು

೭. ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರು

೮. ಶ್ರೀ ರಾಮತೀರ್ಥರು

೯. ಶ್ರೀ ಅಧೋಕ್ಷಜ ತೀರ್ಥರು

 

ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪದ್ಯ ಈ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ-

ರಘುಪೌ ಕಾಳಿಯಮಥನೌ

ಸುವಿಠಲೌ ಸೂಕರಂ ನೃಸಿಂಹಂ ಚ |

ಅನ್ಯಂ ವಿಠಲಮಗಣಿತ-

ಮತಿಶಿಷ್ಯೆಃ ಪೂಜಿತಾನ್‌ನಮಾಮಿ ಸದಾ ||

ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು ತನ್ನ ಒಂಭತ್ತು ಮಂದಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಶಿಷ್ಯರಿಗಿತ್ತ, ಆ ಶಿಷ್ಯರು ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತ ಬಂದ ಒಂಭತ್ತು ಭಗವನ್ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರವಿರಲಿ ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಈ ಪದ್ಯ.

ಇದರಂತೆ ಅರ್ಚಾಮೂರ್ತಿಯನ್ನಿತ್ತ ಕ್ರಮ ಹೀಗಿದೆ-

ಶ್ರೀ ಹೃಷಿಕೇಶತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ಪದ್ಮನಾಭ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ರಘುಪತಿ ರಾಮ.

ಶ್ರೀ ಜನಾರ್ದನ ತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ಕಾಳಿಯಮಥನ ಕೃಷ್ಣ.

ಶ್ರೀ ಉಪೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ವಾಮನ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ವಿಟೌಲ ಕೃಷ್ಣ.

ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರಿಗೆ ವರಾಹ.

ಶ್ರೀ ರಾಮತೀರ್ಥರಿಗೆ ನರಸಿಂಹ.

ಕೊನೆಯ ಶಿಷ್ಯ ಶ್ರೀ ಅಧೋಕ್ಷಜ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ಪುನಃ ವಿಠಲ ಕೃಷ್ಣ . 

ಈ ಒಂಭತ್ತು ಮಂದಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭ ತೀರ್ಥರು ಘಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ತತ್ವ ಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ನಿಂತರು. ಉಳಿದ ಎಂಟು ಮಂದಿ ತೌಳವ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ನಿಂತರು. ಈ ಎಂಟು ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಜನಾರ್ದನ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಸಂನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದರೂ ವೇದಾಂತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರಿಗೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವಾದಂತಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳ ಅನುಕ್ರಮ ಹೀಗಾಯಿತು- 

೧. ಶ್ರೀಹೃಷಿಕೇಶ ತೀರ್ಥರು

೨. ನರಹರಿ (ನರಸಿಂಹ) ತೀರ್ಥರು

೩. ಜನಾರ್ದನ ತೀರ್ಥರು

೪. ಉಪೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು

೫. ವಾಮನ ತೀರ್ಥರು

೬. ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರು

೭. ರಾಮ ತೀರ್ಥರು

೮. ಅಧೋಕ್ಷಜ ತೀರ್ಥರು

ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರನ್ನು ನಾರಾಯಣ ಪಂಡಿತರು ಮಧ್ವ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ "ನರಸಿಂಹ ಪದಾಧಾರಾಃ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಮುಂದೆ ಅವರು ನರಸಿಂಹ ತೀರ್ಥರೆಂದೆ ಖ್ಯಾತರಾದರು.

ಈ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿದ್ದು , ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನದಿ - ಬಯಲಾಟದ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ತಂದರು. ಇದೇ ಮುಂದೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ "ಕೂಚಿಪುಡಿ’ಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದು, ಮೂಲತಃ ಆಂಧ್ರದವರಾದ ಶ್ರೀ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರು ಅನಂತರ ಪದ್ಮನಾಭ ತೀರ್ಥರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. 

ಕೆಳಗಿನ ಪದ್ಯ ಈ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ- 

ವಂದೇ ಹೃಷೀಕೇಶಮಥೋ ನೃಸಿಂಹಂ

ಜನಾರ್ದನಂ ಚಿಂತಯ ಧೀರುಪೇಂದ್ರಮ್‌|

ಶ್ರೀ ವಾಮನಂ ಸಂಸ್ಮರ ವಿಷ್ಣುಮೇಮಿ

ಶ್ರೀರಾಮಮಂಚೇ-ಹಮಧೋಕ್ಷಜಂ ಚ ||

ಆಚಾರ್ಯರು ಇವರಿಗಿತ್ತ ಅರ್ಚಾಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲು ಒಂದು ವೈಶಿಷ್ಟವಿದೆ. ಓಂಕಾರದ ನಾಕು ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ (ಅಕಾರ, ಉಕಾರ, ಮಕಾರ, ನಾದ) ನಾಕು ಭಗವದ್ರೂಪಗಳು: ಕೃಷ್ಣ , ರಾಮ, ನರಸಿಂಹ ಮತ್ತು ವರಾಹ. ಜಯ-ವಿಜಯರ ಶಾಪಮೋಕ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಬಂದ ಭಗವದ್ರೂಪಗಳು. ಇವೇ ಓಂಕಾರೋಪಾಸಕರಾದ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಉಪಾಸ್ಯರೂಪಗಳು. ಅಕಾರೋಪಾಸಕರಿಗೆ ಕೃಷ್ಣರೂಪ (ಕಾಳಿಯ ಮಥನ ಮತ್ತು ವಿಠಲ), ಉಕಾರೋಪಾಸಕರಿಗೆ ರಾಮ, ಮಕಾರೋಪಾಸಕರಿಗೆ ನರಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಓಂಕಾರದ ಉಪಾಸನೆಯಲ್ಲೆ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ನಾದದ ಉಪಾಸಕರಿಗೆ ವರಾಹ.

ಹೀಗೆ, ಆಶ್ರಮದ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರು ಉಕಾರವೇದ್ಯ ರಾಮೋಪಾಸಕರಾದ ಹೃಷೀಕೇಶ ತೀರ್ಥರು. ಯೋಗ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರು ನಾದವೇದ್ಯ ವರಾಹೋಪಾಸಕರಾದ ವಿಷ್ಣುತೀರ್ಥರು. ಅವರೇ ಶ್ರೀ ಸೋದೇ ಮಠದ ಮೂಲ ಯತಿಗಳು. ಆಚಾರ್ಯರ ತಮ್ಮನಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಮಹಾಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಗಳು. 

ಅಂದಿನಿಂದ ಸೋದೆ ಮಠದ ಪರಂಪರೆಯ ೨೦ನೆಯ ಯತಿಗಳಾದ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರ ತನಕ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಪೂಜಾ ಪದ್ಧತಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಪೂಜಾ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಆಚರಣೆಗೆ ತಂದು ಪರ್ಯಾಯ ಮಹೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ದೇಶವ್ಯಾಪಿ ಮೆರಗು ನೀಡಿದರು. 

ಸೋದೆ ಮಠದ ಮೊದಲ ಪರ್ಯಾಯ 

ಆದರೆ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ತಾನೇ ಮೊದಲು ಪರ್ಯಾಯ ಪೀಠವನ್ನೇರಲಿಲ್ಲ. ಮೂಲ ಯತಿಗಳ ಜ್ಯೇಷ್ಠತೆಯ ಅನುಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ಕ್ರಮವನ್ನೇರ್ಪಡಿಸಿದರು. ಹೀಗಾಗಿ, ಪರ್ಯಾಯ ಚಕ್ರ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ಫ‌ಲಿಮಾರು ಮಠದಿಂದ, ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೨೨ರಲ್ಲಿ. ಅನಂತರ ಕ್ರಮಶಃ ಆರನೆಯವರಾಗಿ, ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ೧೫೩೨ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪರ್ಯಾಯ ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನಾಚರಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ೫೨ರ ಹರಯ.

೧೫೮೦ರಲ್ಲಿ ಅವರ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಪರ್ಯಾಯ. ಅದು ಅವರ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಅಪೂರ್ವ ಪರ್ಯಾಯ ಕೂಡ. ನೂರು ತುಂಬಿದ ವಾದಿರಾಜರು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತ ಬೇಡಿಕೊಂಡ ಬಗೆ ಅನನ್ಯವಾದದ್ದು-

 ಮಧ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ತ್ವಾಂ

ವಿಧ್ವಸ್ತಾಶೇಷಕುಜನಕುಲಮ್‌|

ಮೂಧಾ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಯಾಚೇ

ತದ್‌ವಿರಚಯ ಯದ್ಧಿತಂ ಮಮಾದ್ಯ ಹರೇ ||

(ಮಧ್ವರಿಂದ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗೊಂಡ ನಿನ್ನನ್ನು , ದುರ್ಜನರ ತಳಿಯನ್ನು ನಿಃಶೇಷವಾಗಿ ತರಿದ ನಿನ್ನನ್ನು , ತಲೆಬಾಗಿ ಮಣಿದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಓ ಶ್ರೀಹರಿಯೆ, ನನಗೆ ಯಾವುದು ಹಿತವೊ ಅದನ್ನು ಕರುಣಿಸು.)

ನಿಷ್ಕಾಮರಾದ ಏಕಾಂತ ಭಕ್ತರು ಭಗವಂತನನ್ನು ಬೇಡುವ ಪರಿ ಇದು. ಇದು ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಭಕ್ತಿ. ಭಗವಂತನಿಂದ ಐಹಿಕವಾದ ಏನನ್ನೂ ಬಯಸದ ನಿವ್ಯಾಜ ಭಕ್ತಿ.

ವಾದಿರಾಜರ ಶಿಷ್ಯ ವಾತ್ಸಲ್ಯವೂ ದೊಡ್ಡದು. ೧೫೯೬ರಲ್ಲಿ ಅವರ ೧೧೬ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಂದ ಐದನೆಯ ಪರ್ಯಾಯವನ್ನು ಆಗಲೆ ಮುಪ್ಪಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾದ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯನಿಂದ ಮಾಡಿಸಿ ತಾನು ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತರು.

ಲೋಕೋತ್ತರ ಚರಿತರು 

ವಾದಿರಾಜರ ವರ್ಣಮಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಲೋಕೋತ್ತರವಾದದ್ದು. ಅವರು ಅನನ್ಯ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕರು. ಅದ್ವಿತೀಯ ವಾಗ್ಮಿಗಳು. ಅದ್ಭುತ ಗ್ರಂಥಕಾರರು. ತುಳುನಾಡಿನ ಯತಿಗಳ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ , ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತುಳು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಸೆದ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರು. ವ್ಯಾಸಪಂಥ, ದಾಸಪಂಥ ಎರಡರಲ್ಲು ಆಚಾರ್ಯ ಪುರುಷರಾಗಿ ನಿಂತವರು. ಕನಕದಾಸರಂಥ ಹಿರಿಯ ಚೇತನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ನೆಲೆಯಿತ್ತು ಮನ್ನಣೆಯ ಮಣೆಯನ್ನಿತ್ತವರು. 

ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲೂ , ಕಾವ್ಯದಲ್ಲೂ ಸವ್ಯಸಾಚಿಗಳಾದ ಅಪೂರ್ವ ಕವಿಮನೀಷಿಗಳು. ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಮೊದಲ ಗೃಹಸ್ಥ ಕವಿಗಳು: ಶ್ರೀತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಪಂಡಿತರು ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣ ಪಂಡಿತರು. ಇಬ್ಬರು ಮೊದಲ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಕವಿಗಳು ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. (ಅನಂತರ ಸುಭದ್ರಾಹರಣವೆಂಬ ಮಹಾಕಾವ್ಯವೂ ಸೋದೆ ಮಠದ ಪರಂಪರೆಯಿಂದಲೇ ಬಂತು.)

ವಾದಿರಾಜರ ಕಾವ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರಮಯ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರ ಕಾವ್ಯಮಯ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರವಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ವೆಂಕಟಾಧ್ವರಿಯ ವಿಶ್ವಗುಣಾದರ್ಶ ಚಂಪೂ. ಎರಡನೆಯದು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಬಂಧ. ಮೇರುಕೃತಿ: ಯುಕ್ತಿಮಲ್ಲಿಕೆ ಅವರ ಯುಕ್ತಿ ಮಲ್ಲಿಕೆ ವೇದಾಂತ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೆ ಸಾಟಿಯಿಲ್ಲದ ಮೇರು ಕೃತಿ. ಆದರೂ ಕಾವ್ಯಮಯವಾದ ಸುಂದರ ಪದ್ಯಗಳ ದಿವ್ಯ ಪ್ರಪಂಚ.

ಅದರ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನರಿಯದೆ ಕೀಳು ದರ್ಜೆಯ ಇತರ ಕೃತಿಗಳ ಜತೆಗೆ ಅದನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ ನೋಡುವ ಪಂಡಿತಂಮನ್ಯರನ್ನು ಅವರು ಹೀಗೆ ಗೇಲಿಮಾಡುತ್ತಾರೆ-

 ತುಲಯಾ ಮಲಯಾದ್ರುತ್ಥ

ಚಂದನೇನೇಂಧನಂ ಖಲಃ |

ಸಮಂ ಸಮಂತಾತ್‌ಕುರುತೇ

ಗ್ರಂಥೌ ಗಂಧಂ ಕರೋತಿ ಕಃ ||

(ಮಲಯಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಗಂಧದ ಕೊರಡನ್ನು ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ತುಂಡಿನೊಡನೆ ಒಂದೇ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ತೂಗುವ ತಿಳಿಗೇಡಿಯಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ತುಂಡಿನಲ್ಲಿ ಕಂಪು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರಬೇಕು?)

ತನ್ನ ಕೃತಿ ಗಂಧದ ಕೊರಡಿನಂತೆ ಕಂಪು ನೀಡುವಂಥದು. ಇತರ ಬರಡು ಗ್ರಂಥಗಳು ಅದರ ಮುಂದೆ ತಲೆಯೆತ್ತಿ ನಿಲ್ಲಬಲ್ಲವೆ ಎಂದು ಕೇಳುವ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಈ ನುಡಿ ಅದ್ಭುತವಾದದ್ದು. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತನ್ನ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತನಗೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ ಅಳುಕುತ್ತಾನೆ: "ಆತ್ಮನ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಂ ಚೇತಃ’. 

ಒಮ್ಮೆ ವಾದಿರಾಜರು ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುತ್ತ ಒಂದು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯ ದೊರೆ ಕುಹಕಿಗಳ ಪಿತೂರಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ವಾದಿರಾಜರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ಅರಮನೆಗೆ ಕರೆದು ಸತ್ಕರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆ ದುರ್ದೈವಿ ದೊರೆಯ ಬಗೆಗೆ ವಾದಿರಾಜರ ಚಾಟಿಯೇಟಿನಂಥ ಮಾತು ಮರೆಯಲಾಗದ್ದು -

ತಾರ್ಣೇ ವೌಕಸಿ ಪಾರ್ಣೇವಾ

ತಾಪಸೋ ಭೂಪ ಸೋ-ವಸತ್‌|

ತಿಥೌ ತೇ-ತಿಥಿರೇತದ್ವದ್‌

ವಿದ್ವಾನ್‌ಕ್ವಾಗಣ್ಯಪುಣ್ಯದಃ ||

 (ಅಯ್ನಾ ದೊರೆ, ಆ ತಪಸ್ವಿ ಯತಿ ಹುಲ್ಲ ಜೋಪಡಿಯಲ್ಲೋ ಎಲೆಮನೆಯಲ್ಲೋ ಹಾಯಾಗಿ ನೆಲಸಿದನು. ನಿನ್ನ ಅನಾದರದಿಂದ ಅವನಿಗೇನೂ ತೊಂದರೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಪುಣ್ಯತಿಥಿಯಲ್ಲಿ , ಎಣೆಯಿರದಷ್ಟು ಪುಣ್ಯ ಕಟ್ಟಿಕೊಡಬಲ್ಲ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಇಂಥ ಅತಿಥಿಯನ್ನು ಸತ್ಕರಿಸುವ ಭಾಗ್ಯ ಇನ್ನೆಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ?)

 

ಕಳೆದುಕೊಂಡೆಯಲ್ಲೋ ಬದುಕಿನಲ್ಲೊಂದು ಅಪೂರ್ವ ಅವಕಾಶವನ್ನು? ಮುಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟೆಯಲ್ಲೋ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಭಾಗ್ಯದ ಬಾಗಿಲನ್ನು?- ಹೀಗೆ ಹಂಗಿಸುತ್ತಾರೆ ವಾದಿರಾಜರು ಕುರುಡು ಕಾಂಚಾಣದ ಮದದಿಂದ ಕುರುಡಾದ ಮಂದಿಯನ್ನು ! ಅವರ ಈ ಸಾತ್ವಿಕ ಕ್ರೋಧದ ಹಿಂದೆ ಮಡುಗಟ್ಟಿರುವ ಅಪಾರ ಕಾರುಣ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬೇಕು. ಇದು ತಾಯಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗದರುವ ಧಾಟಿ.

ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸವಿಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆಲೆ ಸವಿಯಲಾಗದ ಮುಗ್ಧರನ್ನು ವಾದಿರಾಜರು ಹೀಗೆ ಸಂತೈಸುತ್ತಾರೆ-

ಅಧುನಾ ವಿಧುನಾ ರುದ್ಧಂ

ಮಧು ನಾ-ಸೀನ್ಮಧುವ್ರತ |

ಉದಿತೇ ಮುದಿತೇ-ಬೆಜ್ ಸ್ಯಾತ್‌

ಅದಿತೇರ್ವಿದಿತೇ ಸುತೇ | 

(ಎಲೆ ಜೇನರಸುವ ದುಂಬಿಯೆ, ಈಗ ಇರುಳಾಯಿತು. ಚಂದ್ರನಿಂದಾಗಿ ತಾವರೆ ಮುದುಡಿತು. ನಿನಗೀಗ ಜೇನು ಸಿಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ನಿರಾಶೆ ಬೇಡ. ಅದಿತಿಯ ಹೆಸರಾಂತ ಮಗ, ಆದಿತ್ಯ ಮೂಡಿಬರಲಿದ್ದಾನೆ. ಆಗ ತಾವರೆ ಅರಳುತ್ತದೆ. ಆಗ ನೀನು ಅದರ ಜೇನನ್ನು ಸವಿಯಬಲ್ಲೆ. 

ಇದು ವಾದಿರಾಜರ ಮಾತಿನ ಮೋಡಿ. ಶಬ್ದಗಳು ಅವರ ಮುಂದೆ ಕುಣಿಯುತ್ತವೆ. ಅವರ ನಾಲಿಗೆಯ ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಗೆವಿ ನಲಿಯುತ್ತಾಳೆ. ಅರ್ಥಗಳು ನುಡಿಯ ಬೆನ್ನುಹತ್ತುತ್ತವೆ. ಭವಭೂತಿ ನುಡಿದಂತೆ "ವಾಚಮಥೋ-ನುಧಾವತಿ’, ಮಾತೆಲ್ಲ ಜ್ಯೋತಿಯಾಗಿ ಬೆಳಗುತ್ತದೆ.

ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಸಿರಿ ಸೊಬಗುಳ್ಳ

ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬರಿ ಬೆರಗುಳ್ಳ

ವಾದಿರಾಜರ ಮಾತು ರಸಗುಲ್ಲ

ಯೋಗ ಸಿದ್ಧರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಗತಿ ನೆನಪಾಗುತ್ತಿದೆ - ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. ಶಿಥಿಲವಾದ ಅದರ ಗುಡಿಯನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರಗೊಳಿಸುವ ಎತ್ತುಗಡೆ ನಡೆದಿತ್ತು - ನಾಕು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ.

ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಎಲ್ಲ ಯತಿಗಳೂ ಸೇರಿ ಅಷ್ಟಮಂಗಲ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿರಿಸಿದರು. ನಾನೂ ಅಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಆಗ ಜ್ಯೋತಿಷಿ ಪುದುವಾಳರು ನುಡಿದ ಮಾತು ಈಗಲೂ ನನ್ನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಗುನುಗುತ್ತಿದೆ. "ಇದನ್ನು ಚಲನೆಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದರೆ ಹಿಂದಿನ ಸನ್ನಿಧಾನ ಮತ್ತೆ ಬರದು’.

ಆಗ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಂತು. ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯೂ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡುವಾಗ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಸಹಜಕ್ರಿಯೆ ಇಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಏಕೆ ಸಲ್ಲದು?

ಅದಕ್ಕೆ ಪುದುವಾಳರು ಶ್ಲೋಕಾಧಾರ ಸಹಿತ ನೀಡಿದ ಉತ್ತರ: "ಇದು ಎಲ್ಲ ವಿಗ್ರಹಗಳಂತಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವರು ಯೋಗ ಸಿದ್ಧರು. ಮತ್ತೆ ಅಂಥದೇ ಸನ್ನಿಧಾನ ಬರಬೇಕಾದರೆ ಪುನಃಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡುವವರೂ ಹಾಗೆಯೇ ಯೋಗಸಿದ್ಧರಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಅಂಥ ಯೋಗಸಿದ್ಧರು ಈಗ ಯಾರೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ’.

ಅನಂತರ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರದ ಯೋಜನೆಯನ್ನೆ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ಆ ಶಿಥಿಲವಾದ ಹಳೆಯ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲೆ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರ ಯೋಗ ಮಹಿಮೆಗೆ ಇದೊಂದು ಅರ್ವಾಚೀನ ಪುರಾವೆ. ಅದಕೆಂದೆ ಭಾವುಕರು ವಾದಿರಾಜರನ್ನು ಗುರುರಾಜರೆಂದು ಕರೆದರು; ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮರೆಂದು ಕೊಂಡಾಡಿದರು.

ವಾದಿರಾಜಯತಿರಾಜರಿಗುಳ್ಳ

ಯೋಗಸಿದ್ಧಿ - ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಬಳ್ಳ

ಯಾರಿಗು ಅಳೆವುದಕಳವಲ್ಲ 

ವೃಂದಾವನಾಚಾರ್ಯರು 

ವಾದಿರಾಜರ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಹಾನ್‌ಯತಿಗಳು ಸೋದೆಮಠದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲೆ ಬಂದ ವೃಂದಾವನಾಚಾರ್ಯರು. ಈಗಣ ಯತಿಗಳಿಗಿಂತ ಐದು ತಲೆ ಹಿಂದಿನವರು. ಇವರ ನಿಜನಾಮಧೇಯ ವಿಶ್ವಪ್ರಿಯ ತೀರ್ಥರು. ವಾದಿರಾಜರ ವೃಂದಾವನದ ಮುಂದೆಯೆ ಇವರು ಸ್ವಯಂ ಶಾಸ್ತ್ರಾಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಮಹಾನ್‌ವಿದ್ವಾಂಸರಾದರು. ಅದಕ್ಕೆಂದೆ ವೃಂದಾವನಾಚಾರ್ಯರೆಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದರು. ವೃಂದಾವನವೆ ಇವರಿಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರರಹಸ್ಯವನ್ನರುಹಿದ ಆಚಾರ್ಯ. ಇವರು ವಾದಿರಾಜರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಯೋಗಸಿದ್ಧರೂ ಆಗಿದ್ದರು.

ಅವರ ಶಿಷ್ಯರೊಬ್ಬರು ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: ವಿಶ್ವಪ್ರಿಯತೀರ್ಥವಿಲಾಸ. ಅವರ ಬದುಕಿನ ಅನೇಕ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ವೃಂದಾವನಾಚಾರ್ಯರು ಕೊಚ್ಚಿಯ ರಾಜಮನೆತನದವರ ಜತೆ ವಾದ ಮಾಡಿ ವಿಜಯ ಪತಾಕೆ ಹಾರಿಸಿದರು ಇವರ ಪಾಂಡಿತ್ಯದಿಂದ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇವರ ಯೋಗಸಿದ್ಧಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಆ ರಾಜಮನೆತನದವರು ಇವರಿಂದ ಮಾಧ್ವ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದರು. ಆದರೆ, ಆ ಸಂಪರ್ಕ ಮುಂದುವರಿಯಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ದುರ್ದೈವದ ಸಂಗತಿ.

ವಿಶ್ವೋತ್ತಮರು 

ಈಗಣ ಯತಿಗಳ ಸಾಕ್ಷಾದ್‌ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವೋತ್ತಮ ತೀರ್ಥರು ಸಾತ್ವಿಕತೆಯ ಸಾಕಾರಮೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವವೊಂದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖೀಸಬೇಕು.

ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ , ವಿಶ್ವೋತ್ತಮ ತೀರ್ಥರ ನಿಲುವಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನಾನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳಿದೆ. ನನ್ನ ನಿಲುವಿಗೆ ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅನಂತರ ಬಹಳ ಕಾಲ ನಾನು ವಿಶ್ವೋತ್ತಮರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ - ನನ್ನ ನಿಲುವಿನಿಂದ ಅವರಿಗೆ ನೋವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ.

ಒಮ್ಮೆ ಅವರಿಂದಲೇ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಕರೆ ಬಂತು. "ತಕ್ಷಣ ಭೇಟಿಯಾಗಬೇಕು’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಕಳಿಸಿದರು. ನಾನು ಮಠಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ಅವರು ಕೇಳಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರಶ್ನೆ: "ಏಕೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಬರುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರಿ? ನಿಮ್ಮಂಥ ವಿದ್ವಾಂಸರು ದೂರ ನಿಂತರೆ ಈ ಮಠಗಳು ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಏನರ್ಥ?’

ವಿಸ್ಮಿತನಾಗಿ ನಾನೆಂದೆ : "ಸ್ವಾಮಿ, ತಮ್ಮ ನಿಲುವಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನಾನು ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳಿದ್ದೆ. ಅದರಿಂದ ತಮಗೆ ನೋವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ದೂರ ನಿಂತೆ, ಅಷ್ಟೆ’.

ಅದಕ್ಕೆ ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿತು : "ನನಗೆ ನೋವಾಗಲಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ನಿಲುವು ಇಷ್ಟವಾಯಿತು. ಮುಖಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಮಾತನಾಡುವ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಯಾರ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಕ್ಕೂ ಬಲಿಯಾಗದೆ ಸತ್ಯವನ್ನು ನಿಷ್ಠುರವಾಗಿ ಹೇಳುವ ನಿಮ್ಮಂಥ ವಿದ್ವಾಂಸರೆ ನನಗೆ ಇಷ್ಟ’. ವಾದಿರಾಜರ ಪೂರ್ಣಾನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಅವರಂಥವರು ಮಾತ್ರವೆ ಇಂಥ ಮಾತನ್ನಾಡಬಲ್ಲರು. ಅವರು ನಿಜವಾಗಿ ವಿಶ್ವೋತ್ತಮರು.

ಸಮಾಜಮುಖೀ ವಾದಿರಾಜರು 

ಹೀಗೆ ತಲೆಮಾರಿನುದ್ದಕ್ಕೆ ತನ್ನ ತಪಃ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದ ಮಹಾಮಹಿಮರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಅವರ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಯ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯಬೇಕು. ವಿಶ್ವತೋಮುಖೀಯಾದ ವಾದಿರಾಜರು ಸಮಾಜಮುಖೀಯಾದ ಬಗೆ, ಸಮಾಜದ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಅನನ್ಯ.

ಸ್ವರ್ಣಕಾರರಾದ ದೈವಜ್ಞ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ವಾದಿರಾಜರ ತಪಃಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾದರು. ಇಡಿಯ ದೈವಜ್ಞ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜನಾಂಗ ವಾದಿರಾಜರ ಅನನ್ಯ ಅನುಯಾಯಿಗಳಾದರು. ವಾದಿರಾಜರು ಅವರಿಗೆ ಮಾಧ್ವ ದೀಕ್ಷೆ ನೀಡಿದರು. ಇದು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಘಟಿಸಿದ ಒಂದು ಮಹಣ್ತೀದ ಸಂಗತಿ. ಇಡಿಯ ಒಂದು ಜನಾಂಗವನ್ನು ಮಾಧ್ವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ್ದು ಒಂದು ದೈವೀ ಘಟನೆ.

ಹಾಗೆಯೆ ಕೋಟೇಶ್ವರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು. ಅವರೂ ಮೂಲತಃ ಕೋಟದ ಸ್ಮಾರ್ತ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಕೋಟದವರಂತೆ ತಮಗೂ ಗುರುಮಠವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಿ ಬದುಕಿದವರು. ಇಡಿಯ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಮವೆ ಈ ನಂಬಿಕೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸಿಡಿದೆದ್ದಿತು. ತಮಗೊಬ್ಬ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಗುರು ಬೇಕು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕೋಟೇಶ್ವರದ ಸಮಗ್ರ ಮಂದಿ ಸ್ಮಾರ್ತ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ತೊರೆದು, ವಾದಿರಾಜರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ವಾದಿರಾಜರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಮಾಧ್ವ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು.

ವಾದಿರಾಜ ಗುಳ್ಳ 

ಮಟ್ಟಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರದು ಇನ್ನೊಂದೇ ಕಥೆ. ಯಾವುದೋ ಕ್ಷುದ್ರ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪರಿಸರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವರ್ಗ ಅವರನ್ನು ದೂರ ಇಟ್ಟಿತ್ತು.

ಗುಂಪನ್ನು ಒಡೆದು, ಜಗಳ ಮುಂದುವರಿಸಿ ಖುಶಿಪಡುವ ಕ್ಷುದ್ರ ಬುದ್ಧಿಯ ಮಂದಿಯನ್ನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಾವಿಂದೂ ನೋಡಬಹುದು. ಇಂಥವರು ಮಠಗಳಲ್ಲೂ ಸೇರಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಕೊಳಕು ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಮಠದ ಪರಿಸರವನ್ನೂ ಕೆಡಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರೀತಿಯ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಹಂಚಬೇಕಾದ ಮಠಗಳು ಇಂಥವರಿಂದ ಜಗಳದ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಒಡಕಿನ ಬೀಜವನ್ನು ಬಿತ್ತುವ ಹೊಲಸು ಹೊಲಗಳಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ.

ವಾದಿರಾಜರು ಇಂಥ ಕೊಳಕು ರಾಜಕೀಯ, ಮಠದ ಹತ್ತಿರ ಸುಳಿಯದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರಿದರು. ಒಡೆದ ಬಗೆಯನ್ನು , ಮನೆಯನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಹರಿಕಾರರಾದರು. ಅದಕೆಂದೆ ಅವರು ಮಟ್ಟಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಮಡಿವಂತರ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಅಚ್ಚರಿಯೆಂದರೆ, ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಭೋಜ್ಯವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದ್ದ ಗುಳ್ಳದ ಬೀಜವನ್ನು ಅವರಿಗಿತ್ತು ಅದನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಅವರು ಬೆಳೆದ ಗುಳ್ಳದ ರುಚಿಯಾದ ಹುಳಿಯನ್ನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿದರು. ಅಭೋಜ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಗುಳ್ಳ (ಸಂಸ್ಕೃತದ ವೃಂತಾಕ) ವಾದಿರಾಜರಿಂದ ಭೋಜ್ಯವಾಯಿತು. ಪರ್ಯಾಯದ ಅಡುಗೆಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಯಿತು. ಪಂಡಿತರು, ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಅಮೆಂಡ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಸೇರಿಸಿದರು. "ಬದನೆ ನಿಷಿದ್ಧವಾದರೂ ವಾದಿರಾಜ ಗುಳ್ಳ ತಿನ್ನಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ವಾದಿರಾಜರು ತನ್ನ ತಪೋಬಲದಿಂದ ಅದನ್ನು ಪಾವನಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ’.

ಮಟ್ಟಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಗೆದ್ದರು. ಮಟ್ಟಿಯ ಗುಳ್ಳವೂ ಗೆದ್ದಿತು. ವಾದಿರಾಜರ ಮನೋಬಲ-ತಪೋಬಲ ಎರಡೂ ಅನನ್ಯವಾದದ್ದು. ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಗಳ ಜತೆ ನವ್ಯ ಕವಿಗಳೂ ಹಾಡಿದರು -

ತಿನ್ನಬೇಡಿ ಗುಳ್ಳ

ತಿಂದರೆ ವಾದಿರಾಜಗುಳ್ಳ

***

ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜಗುರುಸ್ತುತಿಯನ್ನು ವಿರಚಿಸಿದ ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯತೀರ್ಥರು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥಯತಿಗಳ ಆಶ್ರಮ ಶಿಷ್ಯರು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು 1600 ನೇ ಇಸ್ವಿಯಲ್ಲಿ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು ಮೂಕ ಶಿಷ್ಯನೊಬ್ಬನಿಂದ ಬರೆಯಿಸಿದ ಶ್ರೀಸ್ವಾಪ್ನವೃಂದಾವನಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದಂತೇ ಅವರ ದೇಹವು ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತವಾಗಿಯೇ ಇದೆ ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯತೀರ್ಥರು ಕುತೂಹಲಗೊಂಡು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರ ವೃಂದಾವನದ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಅವರನ್ನು ನೋಡಲಿಚ್ಛೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅಂದು ರಾತ್ರಿ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಮರುದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ಶುದ್ಧಸ್ನಾನಾದಿಗಳನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಒದ್ದೆ ಬಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಾ ಎಂದು ವೇದವೇದ್ಯರಿಗೆ ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದರು.

ಮರುದಿನ ಪ್ರಾತಃಕಾಲ ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯತೀರ್ಥರು ಗುರುಗಳ ಆಜ್ಞೆಯಂತೇ ಒದ್ದೆ ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವೃಂದಾವನದ ಮುಂದೆ ಬಂದು ನಿಂತರು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಭೂತರಾಜರಿಗೆ ತಮ್ಮ ವೃಂದಾವನದ ಮೇಲೆ ಹಾಸಿರುವ ಕಲ್ಲನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಭೂತರಾಜರು ಕಲ್ಲನ್ನು ಸರಿಸಿದಾಗ ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯರನ್ನು ಕರೆದು ತಮ್ಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದರ್ಶನವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸಿದರು. ಎರಡು ನಿಮಿಷಗಳ ದರ್ಶನದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಭೂತರಾಜರಿಗೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿ ವೃಂದಾವನದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಧ್ಯಾನಮಗ್ನರಾದರು. 

ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ಋಜುದೇವತೆಗಳು. ಋಜು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ನರರ ದೇಹದಲ್ಲಿದ್ದಂತೇ ರಜೋರುಧಿರ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಹೀಗಾಗಿ ಅವರ ಪ್ರಾಕೃತಶರೀರವು ಅವರ ಆತ್ಮವು ಅವರ ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದಾಗಲೂ ಹಾಗೇ ಇತ್ತು. 

ಶ್ರೀವೇದವೇದ್ಯರು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳನ್ನು ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ದಂತೆಯೇ ಇರುವ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆಯಿಸಿದರು. ಅದೇ ಚಿತ್ರದ ಮರುಚಿತ್ರಣವೇ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಚಿತ್ರ ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. 

ಕಲಿಯುಗದ ಮನುಷ್ಯನ ಆಯುಷ್ಯವಾದ 120 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಇಂದಿಗೂ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜಯತಿಗಳು ಸಶರೀರರಾಗಿ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಇದ್ದು ಭಕ್ತರ ಅಭೀಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಾಮಧೇನು ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ ಮತ್ತು ಚಿಂತಾಮಣಿಗಳಂತೇ ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆತ್ಮರೂಪದಿಂದ  ಪುಷ್ಪಕವಿಮಾನವನ್ನೇರಿ ಇಂದಿಗೂ ಶ್ರೀಹಯವದನನ ನಿವಾಸವಾದ ಶ್ವೇತದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹಯವದನ ದೇವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಓಂ ನಮೋ ಭಗವತೇ ಹಯಾನನಾಯ||

****

ವಾದಿರಾಜರು

 ಕನ್ನಡ ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಧೀಮಂತ ಹರಿಕಾರರೂ,ವೇದಾಂತ ವಾಙ್ಮಯದ ಮೇರುವೂ,ಆಶು ಕವಿಗಳೂ, ಉಕ್ತಿ ಚತುರರೂ, ಚತುಃಷಷ್ಠಿ ವಿದ್ಯಾವಿಶಾರದರೂ, ಮಾನವ ಆಯುಷ್ಯದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಕಾಲಾವಧಿ ಬಾಳಿ ತೋರಿದ ಸಂತರೂ,ನಿರಂತರ ಹಯಗ್ರೀವೋಪಾಸಕರೂ ಆದ ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟಮಠಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರ ಸತ್ಪರಂಪರಾಗತ ಸೋದೇ ಮಠದ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಉದ್ಧಾರ ಕರ್ತರೂ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಪರಮಾತ್ಮನ ರಜತ ಪೀಠಪುರ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ದ್ವಂದ್ವ ಮಠಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಪರ್ಯಾಯಾವಧಿಯನ್ನು ಎರಡು ವರುಷಗಳಿಗೇರಿಸಿ ವಿಶೇಷ ಅನುಕೂಲತೆ ಮಾಡಿದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರರೂ ಆದ ವಾದಿರಾಜ ಗುರು ಸಾರ್ವಭೌಮರಿಗೆ ಆರಾಧನಾಂಗಭೂತವಾದ ವಾಕ್ಕುಸುಮಾಂಜಲಿ. ಉಡುಪಿಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜಾ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಸರಳ ಸುಂದರ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ಸತ್ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಮನೀಷಿಗಳು ವಾದಿರಾಜರು. ಭಗವಂತನ ದಶಾವತಾರದ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ವೈವಿಧ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತರಿಸುವ ವಾದಿರಾಜರ ಕೃತಿಗಳ ಚಮತ್ಕಾರ ಅಪೂರ್ವ. ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಹೊಸ ಬೀಸಿನಲ್ಲಿ ಸುಂದರ ಸುಮನೋಹರವಾಗಿ ಕಾವ್ಯಕಲೆಯನ್ನು ಅವರು ಅರಳಿಸುವ ಪರಿ ಅನನ್ಯ. 

ಪುರಂದರದಾಸರು, ವ್ಯಾಸರಾಜರು, ಕನಕದಾಸರು ಮುಂತಾದವರ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿದ್ದು ಉಡುಪಿಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವ್ರಾಜಕರಾಗಿ ಪರಮ ಪೂಜ್ಯರೆನಿಸಿದರು. ತಾವಿದ್ದ ಪರಿಸರದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜಾಗೃತಿಯ ನವಚೇತನವನ್ನು ಮೂಡಿಸಿ ದಾರ್ಶನಿಕ ಧೃವತಾರೆಗಳೆನಿಸಿದರು. ಉಪಾಸ್ಯಮೂರ್ತಿ ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ಮಹಿಮಾತಿಶಯಗಳನ್ನು ಕಂಡು 'ಹಯವದನ' ಅಂಕಿತದಿಂದ ಸಹಸ್ರ ಸಹಸ್ರ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡ ಜನರ, ಭಗವದ್ಭಕ್ತರ ಒಡಲಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಪುಣ್ಯಪುರುಷರು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರು. ದಾಸ-ವ್ಯಾಸ ಪರಂಪರೆಗಳ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರತಿಭೆ ಪಾಂಡಿತ್ಯಗಳ ಮಹಾನ್‌ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದ್ದ ವಾದಿರಾಜರು ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ತುಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತನೆ ಹಾಗೂ ಪಾಡ್ದನಗಳನ್ನು ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಆತ್ಮೋದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ರಚಿಸಿ, ತಾವೇ ಅವನ್ನು ಹಾಡಿ, ಹಾಡಿಸಿ, ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಜನ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ತಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಯತಿಶ್ರೇಷ್ಠರು. ಇವರ ಸುಳಾದಿ, ಉಗಾಭೋಗ, ದೇವರ ನಾಮಗಳು ದಿವ್ಯ ಭಾವಗೀತೆಯ ಸೊಬಗಿನಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ.ಯಾಗುತ್ತಿವೆ, ತತ್ವಭೋದಕ ದಿವ್ಯಾಮೃತವಾಗಿ ಅವು ಪರಿಣಮಿಸಿವೆ. ತಪಸ್ಸು, ವಿದ್ಯೆ, ವಿರಕ್ತಿ, ಭಗವದ್ಭಕ್ತಿ, ಹಾಗೂ ವಾತ್ಸಲ್ಯಗಳಿಂದ ಯತಿಶ್ರೇಷ್ಠರೆನ್ನಿಸಿದ ವಾದಿರಾಜರು ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಗೀತಗಳಿಗೆ, ದರ್ಶನಕ್ಕೆ, ಸಮಾಜದ ಸಂಘಟನೆಗೆ, ಸದಾಚಾರದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪುನರುದ್ದೀಪನಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಸೇವೆ ಚಿರಸ್ಮರಣೀಯ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಹಾಗೂ ಸಮಾಜದ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳಿಂದ, ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಮೆರೆದಿರುವ ವಾದಿರಾಜರು ವಾಸ್ತವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೆಡೆಗೆ ಜನರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಣಾತರು.ಮತ್ತು ಎಂದೂ ಹಿಂತಿರುಗಿದವರಲ್ಲ.ಭಗವನ್ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬಲ್ಲುದೆಂದು ಹೇಳಿ 'ಪ್ರಾತಃ ಕಾಲದಲ್ಲೆದ್ದು ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿಯನು ಪ್ರೀತೀಲಿ ನೆನೆದರೆ ಪ್ರೀತನಾಗುವ ಹರಿ, ಮಾತು ಮಾತಿಗೆ ಕೇಶವ ನಾರಾಯಣ ಮಾಧವ ಎನಬಾರದೆ' ಎಂಬ ಸಂದೇಶ ನೀಡಿದವರು. ಅವರ ದಶಾವತಾರ ವರ್ಣನೆಗಳಂತೂ ಭಗವಂತನ ಹತ್ತವತಾರಗಳ ಮುತ್ತಿನ ಮಣಿಹಾರ. ದಶಾವತಾರದ ಕಾವ್ಯರಚನೆಗೆ ಕೈಯಿಟ್ಟೊಡನೆಯೇ ಸ್ವಾದಿಯ ವಾದಿರಾಜರು ಮೈಮರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಾವ್ಯಸರಸ್ವತಿ ಗೆಜ್ಜೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಅವರ ಭಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಾ ನರ್ತಿಸುವ ನಾದ ವೈಖರಿ ಅಸಾಧಾರಣ. ವೈದಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪುನರುತ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಾದಿರಾಜರ ಪಾತ್ರ ಬಹಳ ಹಿರಿದು. ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಸಾರ. ವೈಷ್ಣವ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತ ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿಯಾದವರು ವಾದಿರಾಜರು. ತಪಶ್ಯಕ್ತಿ, ಮಂತ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ನಿಶ್ಚಿತ ತತ್ವಜ್ಞಾನಗಳ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮವಾಗಿದ್ದ ವಾದಿರಾಜರಿಗೆ ರಾಜ ಮಹಾರಾಜರುಗಳೇ ನಾ ಮುಂದು ತಾ ಮುಂದು ಎಂದು ಬಂದು ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಸೋದೆಯ ಅರಸಪ್ಪ ನಾಯಕನಿಗಂತೂ ವಾದಿರಾಜರೇ ಸರ್ವಸ್ವ. ವಾದಿರಾಜರನ್ನು ಅನೇಕ ಸಾಮ್ರಾಟ ಸಾಮಂತರುಗಳು ಪ್ರಸಂಗಾಭರಣತೀರ್ಥ, ಷಡ್ದರ್ಶನ ಷಣ್ಮುಖ, ಸರ್ವಜ್ಞಕಲ್ಪ, ಕವಿಕುಲತಿಲಕ ಮುಂತಾದ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೌರವಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದರು. ಗೋವೆಯ ದೈವಜ್ಞ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಅವರ ಸ್ವರೂಪ ಗ್ರಹಿಸಿ ಮುದ್ರಾಧಾರಣೆ ಮಾಡಿ ಚಕ್ರಾಂಕನ ನೀಡಿ ಮಾಧ್ವ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಮುಮುಕ್ಷ ಗಳಾಗುವಂತೆ  ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮುಂತಾದೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರನನ್ನು ಅರ್ಚಿಸಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ಇವರ ಸಾಧನೆಯು ವೈಷ್ಣವರು ಶಿವದ್ವೇಷಿಗಳೆಂಬ ಭ್ರಮೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿವಾರಿಸಿತು. ಇವರು ಪಾಠ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ನಿರಂತರ ನಡೆಸಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಬಲ್ಲ ಅನೇಕ ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಅರಳಿಸಿದರು. ಇವರ ಸೋದರರೂ ಆನಂತರ ಭಂಡಾರಕೇರಿ ಪೀಠವನ್ನಲಂಕರಿಸಿದವರೂ, ಇವರ ಯುಕ್ತಿಮಲ್ಲಿಕಾ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ಟೀಕೆ ಬರೆದವರೂ ಆದ ಸುರೋತ್ತಮತೀರ್ಥರು; ಇವರ ರುಕ್ಮಿಣೀಶವಿಜಯ, ತೀರ್ಥಪ್ರಬಂಧಗಳಿಗೆ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರುವ ನಾರಾಯಣಾಚಾರ್ಯರು; ಇವರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಹೃದಯಂಗಮವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿರುವ ವೃತ್ತರತ್ನ ಸಂಗ್ರಹಕಾರ ರಘುನಾಥಾಚಾರ್ಯರೂ ಈ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಪಲ್ಲವಿಸಿದರು.ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಮೈಲಿಗಲ್ಲಾಗಿರುವ 'ಯುಕ್ತಿಮಲ್ಲಿಕಾ' ವಾದಿರಾಜರ ಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರಭುತ್ವ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಪಟುತ್ವಗಳ ಎತ್ತರ - ಬಿತ್ತರಗಳನ್ನು ದಿಟ್ಟವಾಗಿ ಮೂಡಿಸುವ ಕೃತಿ. ಶ್ರೀಮನ್ನ್ಯಾಯಸುಧಾ ಹಾಗೂ ತತ್ವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ವಾದಿರಾಜರು ಬರೆದಿರುವ 'ಗುರ್ವರ್ಥದೀಪಿಕೆ' ಎಂಬ ಟೀಕಾಗ್ರಂಥ ವೇದಾಂತಸಾರದ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ, ಸುಧಾ ಪ್ರಮೇಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಂಪೂರ್ಣ ತಿಳಿಸಿ ಕೊಡುವ ಸುಂದರ ಗ್ರಂಥ. ಅನಂದತೀರ್ಥರ ಜ್ಞಾನ ದಿಗಂತಗಳಿಗೆ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟ ಕನ್ನಡಿಯಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ವಾದಿರಾಜರ 'ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯನಿರ್ಣಯ'ದ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಸರಳತೆಯ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ. ವಾದಿರಾಜರ ವೇದವೇದಾಂತಗಳ ವಿಕ್ರಮದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಹಿರಿಮೆಗೆ ಹಾಗೂ ಅವರ ವಾದಕೌಶಲ್ಯ ವಾಗ್ವೈಖರೀ, ವಿಷಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಪಾಟವಗಳಿಗೆ ನಿತ್ಯ ನಿದರ್ಶನವೆನ್ನಿಸುವಂತಹ ಕೃತಿಗಳು - 'ಸರಸಭಾರತೀವಿಲಾಸ' ಹಾಗೂ 'ತೀರ್ಥಪ್ರಬಂಧ'. 

ವಾದಿರಾಜರು ಪ್ರಯಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಸಂಧ್ಯಾಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಪುಳಕಿತ ಮೂರ್ತಿಗಳಾಗಿ ಮೈಮರೆತು ಕುಳಿತಿದ್ದಾಗ ವೇದವ್ಯಾಸದೇವರೇ ಅವರಿಗೆ ದರ್ಶನವಿತ್ತು ವಾದಿರಾಜರ ತಾಯಿ ಹರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರವನ್ನು ಹೇಳಿ, ಮಹಾಭಾರತದ ಲಕ್ಷ ಶ್ಲೋಕಗಳ ಕಠಿಣ ತಾತ್ಪರ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ಬರೆದು ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ ಆ ಹರಕೆ ತೀರಿದಂತಾಗುವುದೆಂದು ನುಡಿದರು. ಆಗ ವಾದಿರಾಜರು ವ್ಯಾಸಭಾರತದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಶಗಳನ್ನು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನಿರೂಪಣ ನೈಪುಣ್ಯದಿಂದ 'ಲಕ್ಷಾಲಂಕಾರ'ವಾಗಿ ರಚಿಸಿ ಉಡುಪಿಗೆ ಬಂದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಣ ಮಾಡಿದ ವಾದಿರಾಜರು ಪ್ರಾತಃಸ್ಮರಣೀಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 

ಭೂಯಿಷ್ಠಾಂತೇ ನಮ ಉಕ್ತಿಂ ವಧೇಮ.

ಕಾಮಧೇನುರ್ಯಥಾಪೂರ್ವಂ

ಸರ್ವಾಭೀಷ್ಟವರಪ್ರಧಾ

ತಥಾ ಕಲೌ ವಾದಿರಾಜ

ಶ್ರೀಪಾದೋಭೀಷ್ಟದಃ ಸತಾಮ್

ಶ್ರೀಮಧ್ವೇಶಾರ್ಪಣಮಸ್ತು

***

ಒಂದು ಸಾರಿ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು (1480 ರಿಂದ 1600) ಸಂಚಾರ ಮಾಡುತ್ತ ಪಂಢರಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ದಿನವೂ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ತಂಗಿದ್ದರು. ದಿನವೂ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವಾಗ ಮಂದಿರದಿಂದ ಶ್ವೇತ ಬಣ್ಣದ ಕುದುರೆಯೊಂದು ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಪಕ್ಕದ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಕಡಲೆಯನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿತ್ತು. ಹೊಲದ ಮಾಲಿಕನಿಗೆ ಕಡಲೆಯ ಪೈರು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಒಂದು ದಿನ ಕಾವಲಿಗೆ ಕುಳಿತ ಮಾಲಿಕನು ಕುದುರೆಯು ಕಡಲೆಯನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಅದನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋದನು. ಕುದುರೆಯು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜರು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಅದೃಶ್ಯವಾಯಿತು. ಮಾಲಿಕನು ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದನು. ಯತಿಗಳಿಗೆ ಕುದುರೆಯು ಬೇರೇ ಯಾರೂ ಅಲ್ಲ, ಶ್ರೀಹಯವದನ ನಾಮಕ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ಎಂದು ತಿಳಿಯಿತು. ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು ಮಾಲಿಕನ ಜೊತೆ ಆತನ ಹೊಲವನ್ನು ನೋಡಲು ಹೋದರು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಯತಿಗಳು "ಅಶ್ವಧಾಟಿ" ಎಂಬ ಛಂದಸ್ಸಿನಿಂದ ಯುಕ್ತವಾದ ದಶಾವತಾರ ಸ್ತುತಿ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. 

ಹೊಲವನ್ನು ತಲುಪಿ ಅಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಾಗ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯು ತಿಂದಿದ್ದ ಕಡಲೆಯ ಪೈರು ಬಂಗಾರದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಹೊಲದ ಮಾಲಿಕನು ಯತಿಗಳಿಗೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗವೆರಗಿ ತನ್ನ ಹೊಲವನ್ನು ಯತಿಗಳ ಪಾದಾರವಿಂದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದನು. ಯತಿಗಳು ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದೇ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಕಡಲೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಲದ ಮಾಲಿಕನಿಗೆ ಸೋದೆಯ ವಾದಿರಾಜಮಠಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿದರು. 

ಯತಿಗಳು ಅಂದಿನಿಂದ ಶ್ರೀಹಯವದನ ದೇವರಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಕಡಲೆಬೇಳೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಹಯಗ್ರೀವ ಮಡ್ಡಿಯನ್ನು ತಾವೇ ತಯಾರಿಸಿ ಬಾಣಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಶ್ರೀಹಯವದನ ದೇವರಿಗೆ ನಿತ್ಯವೂ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತ ಬಂದರು. ಶ್ರೀಹಯವದನ ದೇವರೂ ಕೂಡ ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಹಯಗ್ರೀವವನ್ನು ಅವರ ಭುಜಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟು ತಿನ್ನಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರ ಮೂಲ ವೃಂದಾವನವಿರುವ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ಹಯಗ್ರೀವಮಡ್ಡಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಕಡಲೆಬೇಳೆಯು ಪಂಢರಪುರದ ಅದೇ ಹೊಲದಿಂದಲೇ ಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಸೋದೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸವಾಗಿರುವ ಶ್ರೀಹಯವದನ ದೇವರಿಗೆ ಹಯಗ್ರೀವದ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಓಂ ಶ್ರೀಹಯಾನನಾಯ ನಮಃ ||

एक बार श्रीवादिराजतीर्थयति जी (1480 से 1600) देश संचार करते करते पंढरपुर नगर में चले गये । वहाँ के एक मंदिर में यति जी ने नित्य पूजापाठ का कार्य शुरु किया । प्रतिदिन सुबह पूजा करते समय उस मंदिर से एक सफेद घोडा बाहर निकलकर पास के एक खेत में उगे हुए चनें खाता रहता था । पूजा समाप्त होने पर पुनः मंदिर में लौट कर अदृश्य हो जाता रहता था । खेत के मालिक ने एक दिन खेत जा कर देखा तो उस के चने के पौधें काट कर भूमी पर गिरे दिखायी दिये । उस ने स्वयं खेत की रक्षा के लिये बैठने का निर्णय लिया । 

अगले दिन जब खेत के मालिक सुबह पहरा दे रहा था, तब पुनः एक सफेद घोडा वहाँ चनें खाता हुआ दिखायी दिया । खेत के मालिक ने घोडे को नहीं मारा, परं तु जब घोडा लौट कर मंदिर की ओर गया तो वह मंदिर में गया और यति जी से प्रार्थना किया कि उन के घोडे ने उस के खेत में उगे हुए चनें और पौधों को खा लिया है । यति जी को दिव्यदृष्टि से पता चला कि वह घोडा उन का स्वामी श्रीहयवदन जी ही है, उन्हों ने खेत के मालिक से कितना चना और पौधा नुक्सान हुआ है वह दिखाने को कहा । मालिक यति जी को अपने खेत की ओर ले जा रहा था । तभी यति जी मार्ग में अपने प्रिय श्रीहयवदन जी तथा श्रीमन्महाविष्णु जी की गुणगान से भरे दशावतारस्तुति नाम के एक अद्वितीय गीतकाव्य की रचना की । 

जब यति और मालिक खेत पर पहुंचे तो मालिक के होश उड गये । जहाँ जहाँ घोडे ने खेत में उगे हुए चनें तथा पौधे खाये थें, वहाँ वहाँ उन के स्थान पर सोने के चनें तथा पौधें दिखायी दिये । मालिक झट से यति जी के चरणों पर गिरा तथा अपने संपूर्ण खेत यति जी के हाथों सौंप दिया । यति जी ने खेत लेने से इनकार किया, बदले में उस खेत में उगनेवाले चनें को कर्नाटक के शिरसी नाम के नगर के पास स्थित सोंदा नाम के क्षेत्र में हर वर्ष भेजने का आदेश दिया । 

तब से प्रतिदिन श्रीवादिराजतीर्थ जी अपने भगवान श्रीहयवदन जी को चनें तथा गूड से मिश्रित मधुर खाद्य जिसे "मड्डी" कहते हैं उस का भोग तयार कर के पात्र को अपने सर पर रखकर श्रीहयवदन जी को खिलाना शुरु किया । श्रीहयवदन नामक महाविष्णु जी भी प्रतिदिन अपने भक्त श्रीवादिराजयति जी के करकमलों से तयार किये गये मड्डी के भोग को उन के कंधों पर अपने पांव रखकर स्वीकार करना शुरु किया । जब तक यति जी भूलोक पर रहें तब तक उन्हों ने प्रतिदिन इसी तरह अपने प्रिय भगवान श्रीहयवदन जी को भोग चढाया । 

ॐ श्रीहयाननाय नमः ।।

***

 ಸೊಂದಾ ಪುರದ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಭಕ್ತರ ಬೇಡಿದ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ, ಸುಮಾರು 112 ವರ್ಷ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸನ್ಯಾಸ ಜೀವನ, 120 ವರ್ಷ ಪೂರ್ಣ ಜೀವನ ನಡೆಸಿ ಸಶರಿರ ಪಂಚ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನ ರಾಗಿರುವ,  ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ಮತ್ತು ಉಡುಪಿಯ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದ, ಭಾವಿಸಮೀರರಾದ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ ಗುರುಸಾರ್ವ ಭೌಮರ ಆರಾಧನ ಮಹೋತ್ಸವ. 

ವಾದಿರಾಜರು ರಚಿಸಿರುವ ಗ್ರಂಥಗಳು-

೧. ರುಕ್ಮಿಣೀಶ ವಿಜಯ

೨. ತೀರ್ಥ ಪ್ರಭಂದ

೩. ಸ್ವಪ್ನ ವೃಂದಾವನಾಕ್ಯಾನ 

೪. ಸರಸ ಭಾರತಿ ವಿಲಾಸ

೫. ಕವಿ ಕದಂಬ ಕಂಠಭೂಷಣ

೬. ಮಹಾಭಾರತ ಲಕ್ಷಾಲಂಕರ ಟೀಕಾ

೭. ತಲವಕಾರೋಪನಿಷದ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ

೮. ತೈತ್ತಿರೀಯೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ

೯. ಕಾಠಕೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ

೧೦. ಅಥರ್ವಣೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ

೧೧. ಮಂಡೂಕೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ

೧೨. ತಂತ್ರಸಾರ ಟೀಕಾ

೧೩. ಮಹಾಭಾರತ ಪ್ರಸ್ಥಾನ

೧೪. ಷಟ್ಪ್ರಷ್ಣೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ ಟಿಪ್ಪಣಿ

೧೫. ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ ಭಾವ ಪ್ರಕಾಶಿಕ

೧೬. ತತ್ವಪ್ರಕಾಶಿಕ ಗುರುವಾರ್ಥ ದೀಪಿಕಾ 

೧೭. ಈಶಾವಾಸ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಭಾಷ್ಯ ಟೀಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ

೧೮. ಗೀತಾ ಭಾಷ್ಯ ಟಿಪ್ಪಣಿ

೧೯. ನ್ಯಾಯಸುಧಾ ಗುರುವಾರ್ಥ ದೀಪಿಕಾ

೨೦. ಯುಕ್ತಿ ಮಲ್ಲಿಕಾ

ಸ್ತೋತ್ರಗಳು

೧. ರಮೇಶ ಸ್ತುತಿ

೨. ದಶಾವತಾರ ಸ್ತೋತ್ರ

೩. ದಶಾವತಾರ ಸ್ತುತಿ

೪. ಹಯವದನ ಅಷ್ಟಕ

೫. ನರಹರಿ ಅಷ್ಟಕ

೬. ರೌಪ್ಯ ಪೀಠ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತುತಿ

೭. ಹಯಗ್ರೀವ ಪಂಚಕ

೮. ಹಯಗ್ರೀವ ಧ್ಯಾನ ಪ್ರಕರಣ

೯. ಹಯಗ್ರೀವ ಸ್ತುತಿ

೧೦. ಹಯಗ್ರೀವ ಸಂಪದ ಸ್ತೋತ್ರ

೧೧. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತವನ

೧೨. ಧೀ ಶುದ್ದಿ ಸ್ತೋತ್ರ

೧೩. ವರಾಹ ಹಯವದನ ಸ್ತೋತ್ರ

೧೪. ಆಪಾದ ಸ್ತೋತ್ರಂ 

೧೫. ಉಕ್ತಿ ಪ್ರಯುಕ್ತಿ ಸ್ತೋತ್ರಂ

೧೬. ಅಕ್ಷ ಪಂಚಕಂ

೧೭. ವರಾಹ ಪಂಚಕಂ

೧೮. ಶ್ರೀರಾಮ ಕವಚಂ

೧೯. ಶ್ರೀರಾಮ ದಶಕಂ

೨೦. ಶ್ರೀರಾಮ ಪಂಚಕಂ

೨೧. ಅವತಾರತ್ರಯ ಸ್ತೋತ್ರಂ

೨೨. ಸ್ವಪ್ನ ಪದ್ಯಂ

೨೩. ವೇದವ್ಯಾಸ ವರ್ಣನಮ್ 

೨೪. ವೇದವ್ಯಾಸ ಸ್ತೋತ್ರಂ 

೨೫. ಶ್ಲೋಕತ್ರಯಂ

೨೬. ಚತುರ್ವಿಂಷಷ್ಟಿ ಮೂರ್ತಿ ಭೇದ ಸ್ತೋತ್ರಂ

೨೭. ವೇಂಕಟೇಶ ಮಂಗಳಾಷ್ಟಕಂ

೨೮. ಋಣ ವಿಮೋಚನ ಸ್ತೋತ್ರ

೨೯. ಪ್ರಾಥನ ದಶಕಂ

೩೦. ವಿಷ್ಣು ಸ್ತುತಿ

೩೧. ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಸ್ತೋತ್ರ

೩೨. ಹರ್ಯಾಷ್ಟಕ

೩೨. ಹಯಸ್ಯ ದಶಕ

೩೩. ನವಗ್ರಹ ಸ್ತುತಿ

೩೪. ಹರಿಭಕ್ತ್ಯಾಷ್ಟಕ

೩೫. ಗುರು ಸ್ತುತಿ

೩೬. ಹಿತೋಪದೇಶಂ

೩೭. ಶ್ರೀಪಾದರಾಜಾಷ್ಟಕಂ

೩೮. ದುರ್ಗಾ ಸ್ತವನ

೩೯. ಮಧ್ವಾಷ್ಟಕಂ

೪೦. ವಿಭೀಷಣ ಹನುಮದ್ ಸಂವಾದ ರೂಪ ವಾಯುಸ್ತುತಿ

೪೧. ಅಷ್ಟಮಹಿಷಿ ಯುಕ್ತ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತೋತ್ರಂ

೪೨. ಮಧ್ವಮುನಿ ಪ್ರಾತಪಷ್ಟಕ

ಕನ್ನಡ ಕೃತಿಗಳು

೧. ವೈಕುಂಠ ವರ್ಣನೆ

೨. ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಶೋಭಾನೆ 

೩. ಕೀಚಕ ವಧ

೪. ನಮಸ್ಕಾರ ಸ್ತೋತ್ರ

೫. ನೈವೆದ್ಯ ಪ್ರಕರಣ

೬. ಸ್ವಪನ ಪದ

೭. ನಾರದ ಕೊರವಂಜಿ

೮. ಭಾಗವತ ಸಾರ ಕೀರ್ತನ

೯. ಸ್ವಪ್ನ ಗದ್ಯ

೧೦. ಭ್ರಮರ ಗೀತೆ

೧೧. ಗುಂಡ ಕ್ರಿಯೆ

೧೨. ಪಂಚಭೇದ ಪ್ರಾರಂಭ

೧೩. ಕೆಲವು ಉಗಾಭೋಗಗಳು

ತಪೋ ವಿದ್ಯಾ ವಿರಕ್ತ್ಯಾದಿ ಸದ್ಘುಣೌ ಘಾಕರಾನಹಮ್|

ವಾದಿರಾಜ ಗುರೂನ್ ವಂದೇ ಹಯಗ್ರೀವ ದಯಾಶ್ರಯನ್ |🙏🙏🙏

ತಪೋ ವಿದ್ಯಾ ವಿರಕ್ತ್ಯಾದಿ ಸದ್ಘುಣೌ ಘಾಕರಾನಹಮ್ |

ವಾದಿರಾಜ ಗುರೂನ್ ವಂದೇ ಹಯಗ್ರೀವ ದಯಾಶ್ರಯನ್ ||

***